آرایش جدید انتخاباتی در اتاق ایران

با نزدیک شدن به نشست ماهانه هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران که پایان مردادماه امسال برگزار خواهد شد، رایزنی‌ها برای کاندیداتوری ریاست این پارلمان به صورت جدی‌تر دنبال می‌شود؛ چراکه قرار است در این نشست، نمایندگان بخش خصوصی تکلیف کرسی خالی هیات رئیسه را مشخص کرده و اعلام کنند چه زمانی آمادگی دارند سکان ریاست اتاق را پس از استعفای محسن جلال‌پور از این سمت، به مدت ۲ سال و ۱۰ ماه به دست فرد جدید بسپارند و انتخابات را برگزار کنند.

کاندیداهای مطرح شده برای نامزدی این سمت یا چهره هایی هستند که خود تمایل به آزمون بختشان دارند به همین دلیل، شخصا اقدام به رایزنی با هدف کاندیداتوری خود کرده‌اند یا گزینه‌هایی هستند که جریان‌ها و چهره‌های موثر به دنبال ورود آنها به میدان رقابت انتخابات هستند. پیش از این «دنیای اقتصاد» به معرفی ۸ گزینه احتمالی برای کاندیداتوری ریاست اتاق ایران پرداخت. مسعود کرباسیان (رئیس کل گمرک ایران)، منصور معظمی (رئیس هیات عامل ایدور) و مجتبی خسروتاج (قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت) از جمله افراد دولتی مطرح شده در کارزار انتخاب پیش رو بودند. نام‌های مسعود خوانساری (رئیس اتاق تهران و عضو نایب رئیس اتاق ایران)، پدرام سلطانی (نایب رئیس اتاق ایران)، حسین پیرموذن (رئیس اتاق اردبیل و عضو هیات رئییسه اتاق ایران)، محسن مهرعلیزاده (عضو هیات نمایندگان اتاق ایران) و یحیی آل‌اسحاق (عضو هیات نمایندگان اتاق ایران) نیز به‌عنوان گزینه‌های احتمالی در بین فعالان بخش خصوصی مطرح شده بود. حال آنکه شنیده‌ها حاکی از آن است که محمود اسلامیان، عبدالوهاب سهل‌آبادی و غلامحسین شافعی نیز گزینه‌های دیگری هستند که از سوی بخش خصوصی برای ریاست اتاق، احتمال کاندیداتوری دارند. البته برخی از منابع آگاه از احتمال ورود فرد دوازدهم به میدان رقابت نیز خبر می‌دهند. کاندیدای پنهانی که هنوز نامش فاش نشده اما شنیده می‌شود مذاکرات چراغ‌خاموش در خصوص حضور وی، آغاز شده است. هرچند تلاش شده نام وی تا کنون مخفی بماند، اما گمانه‌ها حاکی از آن است که کاندیدای دوازدهم یکی از اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران باشد.

گزینه‌های جدید چه کسانی هستند؟

عبدالوهاب سهل‌آبادی، رئیس اتاق بازرگانی اصفهان است. وی همچنین ریاست خانه صنعت و معدن ایران را نیز بر عهده دارد. شنیده می‌شود سهل آبادی نیز یکی از گزینه‌های مورد بررسی برای کاندیداتوری ریاست اتاق ایران است. محمود اسلامیان هم‌اکنون عضو هیات‌نمایندگان اتاق بازرگانی اصفهان و رئیس صندوق بازنشستگی کشور است. وی در دوره هفتم اتاق، یکی از کرسی‌های هیات رئیسه را در اختیار داشت. البته چنانچه اسلامیان به‌عنوان یکی از کاندیدای ریاست اتاق مطرح شود، این دومین مرتبه در سال جاری است که قصد دارد شانس خود را در یک انتخابات امتحان کند. پیش از این در انتخابات نایب رئیس فدراسیون فوتبال گزینه پیشنهادی برای ریاست این فدراسیون بود اما نتوانست رای لازم را برای به دست آوردن این سمت کسب کند. شنیده‌ها حاکی از احتمال ورود وی به عرصه انتخابات ریاست اتاق ایران است.

غلامحسین شافعی، ریاست اتاق بازرگانی مشهد را بر عهده دارد و در دوره هفتم نیز با کوچ نهاوندیان از اتاق ایران، در انتخابات توانست رای اعتماد را از سوی بخش خصوصی بگیرد و برای یک دوره ۱۸ ماهه به جای وی بر صندلی ریاست اتاق ایران، تکیه زد. اما در دوره هشتم این پارلمان، برای کسب یکی از کرسی‌های هیات رئیسه اتاق، وارد رقابت شد و توانست یکی از چهار صندلی نایب رئیسی اتاق ایران را از آن خود کند. البته عنوان می‌شود که وی تمایلی برای حضور در این میدان رقابت انتخابات ریاست اتاق ندارد، اما رایزنی‌ها برای حضور این عضو هیات رئیسه آغاز شده است.

ذی‌نفوذان در انتخابات اتاق

تجربه نشان داده است که در آستانه برگزاری هر انتخابات، اعم از اقتصادی و سیاسی، حمایت چهره‌ها و طیف‌های سرشناس و قابل اطمینان برای جامعه هدف، توانسته در انتخاب فرد حمایت شده از سوی این چهره‌ها، تاثیر بسزایی داشته باشد. انتخابات ریاست اتاق بازرگانی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ بنابراین می‌توان ۵ ذی‌نفوذ را با توجه به تجارب گذشته برای این انتخابات متصور بود. نخست؛ محمد نهاوندیان، رئیس دفتر ریاست‌جمهوری است. وی به‌عنوان یکی از افراد بانفوذ در بین فعالان بخش خصوصی مطرح است. البته نفوذ وی نه به‌واسطه مقام سیاسی بلکه به‌دلیل مقبولیتی است که طی سال‌های گذشته، توانسته نزد فعالان بخش خصوصی کسب کند. از این رو گفته می‌شود، اگر نهاوندیان تصمیم به حمایت معنوی از یک گزینه داشته باشد، شانس آن گزینه در کسب کرسی ریاست اتاق، بیشتر از سایر رقبا خواهد شد.

دوم؛ وزیر صنعت، معدن و تجارت است. محمدرضا نعمت زاده یکی از افرادی است که به‌واسطه آرای دولتی که در اختیار دارد، می‌تواند با حمایت از یک گزینه، شانس فرد معرفی شده را در انتخابات ریاست اتاق ایران افزایش دهد. عملکرد این عضو کابینه دولت یازدهم در انتخاب نمایندگان دولتی در اتاق تهران نشان داده که گزینه وی درصورت تمایل و دخالت در این انتخابات، می‌تواند از بخش خصوصی نیز باشد چراکه از ۲۰ عضو دولتی معرفی شده از سوی نعمت زاده در اتاق تهران، سه نفر از بخش خصوصی هستند. در حال حاضر اعلا میرمحمدصادقی، محمدرضا نجفی‌منش و محمدرضا بهرامن سه فعال بخش خصوصی هستند که در دوره هشتم به انتخاب وزیر صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان نمایندگان دولت وارد این پارلمان شدند. باتوجه به سابقه حرفه‌ای برخی از نمایندگان دولتی در هیات رئیسه، به‌نظر می‌رسد اتحاد آرای نمایندگان دولتی همانند سنوات قبل نباشد و برخی از آنها در انتخاب رئیس جدید به تشیخص خود عمل کنند.

سوم؛ آرای شهرستان‌ها است. اتاق‌های بازرگانی شهرستان‌ها به دلیل رای بالایی که در سبد انتخابات دارند بسیار موثر هستند. البته این آرا در حالی می‌تواند در انتخابات مثمر ثمر باشد که تمامی اعضای حاضر درهیات نمایندگان این اتاق‌ها تصمیم بگیرند از یک کاندیدای واحد در انتخابات، جانب داری کنند. تجربه نشان داده بخش عمده‌ای از آرای شافعی و جلال‌پور حاصل اتفاق نظر در این دسته بوده که این صندلی را در ادوار مختلف به این دو نفر سپرده است. چهارم؛ آرای تشکل‌ها است. تشکل‌های اقتصادی تحت پوشش اتاق بازرگانی ۱۳۷ کرسی را در اختیار دارند. این آرا می‌تواند درصورت حمایت از یک گزینه واحد، در انتخابات رئیس اتاق، سرنوشت ساز باشد.

پنجم؛ حمایت جریان‌های فعال در انتخابات است که می‌توان در این خصوص به چهار جریان فعال در انتخابات اتاق تهران اشاره کرد. گروه ائتلاف برای فردا یکی از گروه‌های مهم در انتخابات هشتمین دوره اتاق تهران بود که توانست بیشتر کرسی‌های اتاق تهران را از آن خود کند. همچنین سه کرسی هیات رئیسه اتاق ایران نیز متعلق به اعضای این ائتلاف است. البته این ائتلاف توانست رای بالایی را از سوی تشکل‌ها در دوره هشتم در سبد داشته باشد. ائتلاف بزرگ، ‌از دیگر ائتلاف‌های فعال در انتخابات دوره هشتم اتاق تهران بود که در لیست خود، چهره‌های شناخته شده بخش خصوصی از جمله میرمحمدصادقی را جای داده بود. خواستاران تحول نیز یکی دیگر از گروه‌های فعال انتخاباتی بود که هرچند کرسی زیادی را در اتاق تهران از آن خود نکرد؛ اما بنا به گفته اعضای این ائتلاف، در شهرستان‌ها عملکرد خوبی داشته است. پیشگامان وفاق نیز از دیگر گروه‌های مطرح شده در انتخابات بود که در انتخابات اتاق تهران نتوانست کرسی‌های زیادی را کسب کند و یک نماینده را به اتاق تهران روانه کرد. به‌نظر می‌رسد هر یک از این گروه‌ها می‌توانند در انتخابات رئیس اتاق ایران نقش موثری را ایفا کنند.

شکست آرا در انتخابات

تاکنون مختصات انتخابات ریاست اتاق ایران به‌گونه‌ای ترسیم شده است که همواره دو یا سه گزینه برای کسب این صندلی با یکدیگر به رقابت پرداخته‌اند. فعالان اقتصادی معتقدند پیش از انتخابات سال ۸۱، رقابت سختی در انتخابات ریاست اتاق صورت نمی‌گرفت. پس از آن در سال ۸۱، نام دو گزینه مطرح شد؛ خاموشی و رنجبران. در این دوره، خاموشی همچنان توانست جایگاه خود را برای ریاست اتاق حفظ کند. در سال ۸۶ نهاوندیان و خاموشی به رقابت پرداختند و نهاوندیان در این رقابت، پیروز میدان بود. انتخابات سال ۹۰ با مطرح بودن سه گزینه همراه بود؛ نهاوندیان، خاموشی و بازرگانی. در این دوره نیز نهاوندیان همچنان توانست جایگاه خود را حفظ کند و مجددا ریاست اتاق را بر عهده بگیرد. اما با انتخاب وی به‌عنوان رئیس دفتر ریاست‌جمهوری، مجددا انتخابات ریاست اتاق برگزار شد که در این رقابت نیز شافعی و خوانساری حضور یافتند. اما شافعی توانست با کسب اکثریت آرا سکان ریاست اتاق را در دست بگیرد. دوره هشتم انتخابات ریاست اتاق بازرگانی نیز تنها یک کاندیدا داشت و آن هم جلال‌پور بود. حال با استعفای جلال‌پور، تجربه دوره هفتم تکرار شده و انتخابات دوباره‌ای در راه است.

آنچه مسلم است، تنوع آرا و افکار در اتاق ایران می‌تواند منجر به شکست آرا شود. بنابراین به‌نظر می‌رسد همانند دوره‌های گذشته، بیش از ۳ نفر به‌عنوان کاندیداتوری اتاق وارد میدان رقابت نشود. این احتمال وجود دارد که برخی از گزینه‌های مطرح شده به نفع یکدیگر کنار بروند و رای خود را در اختیار طرف مقابل قرار دهند. بنابراین در شرایط کنونی احتمالا شاهد دو نوع رایزنی خواهیم بود. اول؛ رایزنی برای ورود به عرصه انتخابات ریاست اتاق و دوم؛ رایزنی بین کاندیدای مطرح شده برای کناره‌گیری به نفع دیگری. حتی احتمال می‌رود حضور برخی از افراد در میدان رقابت تنها به‌دلیل مطرح شدن باشد نه کسب جایگاه ریاست اتاق. آنچه از گذشته نیز در اذهان فعالان اقتصادی باقی مانده این است که تا روز انتخابات،‌ مشخص نیست که چه کسانی می‌مانند و چه کسانی کناره‌گیری می‌کنند.