مقدمه
فرش دستباف ایران کالایی است پر ارزش ، با سابقه ای بس طولانی که ریشه در آداب ،فرهنگ ، سنتها و اعتقادات هنرمندانی داشته و دارد که زیبایی ها و مفاهیم عمیق برخواسته از قلب وجان آنان را با سرانگشتانی اعجاز آفرین بر تار و پود قالی و دیگر بافته ها گره می زند و آثاری شکوهمند را به علاقمندان و مشتاقان آنعرضه می دارد . دیگر کشورها و تولید کنندگان این کالا ، بخش عمده ای از اعتبار و پیشرفت خود را مرهون این هنر – صنعت ایرانی می باشند .
• تاریخچه
نظر به جایگاه مهم هنر – صنعت فرش دستباف در ابعاد اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و هنری ، در سال ۱۳۷۵ (( موسسه تحقیقات فرش )) تاسیس شد . با ادغام وزارتین جهاد سازندگی و کشاورزی این مرکز در مجموعهُ سازمان تحقیقات ،آموزش و ترویج وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفت . مرکز تحقیقات فرش دستباف دارای ردیف اعتباری خاص در بودجه سالانهُ دولت جمهوری اسلامی ایران است . این مرکز تنها تشکیلات تخصصی و رسمی کشور در تحقیقات فرش دستباف است .
• اهداف
با توجه به نیاز عمیق هنر – صنعت فرش دستباف به انجام تحقیقات راهبردی وکاربردی ،اهداف مرکز عبارتند از پشتیبانی علمی و پژوهشی و دستیابی به راه حل های مناسب برای احیاء ، حفظ موجودیت و نیز اعتلای فرش دستباف ایران .
• وظایف اساسی مرکز :
– انجام تحقیقات و مطالعات برای حفظ موجودیت ، احیاء واعتلای فرش دستباف ایران .
– شناخت مسائل و مشکلات فنی ، اجرایی ، اقتصادی ، اجتماعی و هنری صنعت فرش دستباف با رویکرد علمی و پژوهشی .
– توسعه تحقیقات کاربردی در زمینه های مختلف فرش دستباف .
– بررسی ، تصویب ،نظارت ، اجرا و ارزشیابی طرح های تحقیقاتی .
– پیشنهاد و پیگیری تامین منابع مالی از طریق مرجع دولتی و بخش خصوصی .
– تلاش واقدام برای ارتقای ظرفیتها و توان کمی و کیفی مرکز در جهت گسترش فعالیتهای تحقیقاتی ، اعم از تکمیل ، تجهیز ابزار ، جذب و ارتقای نیروی انسانی مناسب .
– برگزاری و شرکت در مجامع علمی در سطوح ملی ، منطقه ای و بین المللی .
– انتشار یافته های علمی تحقیقات انچام شده و پیگیری اثر بخشی نتایج آنها در عرصههای کاربردی هنر – صنعت فرش دستباف .
– برگزاری سخنرانی ها، میزگردها و همایش های علمی و تخصصی .
– ایجاد ارتباط با مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی داخل و خارج کشور و نیز اجرا طرحهای تحقیقاتی مشترک .
• توانمندیهای مرکز :
– وجود نیروی انسانی متخصص با درجه های دکتری ، فوق لیسانس و لیسانس در رشته های تخصصی مورد نیاز تحقیقات فرش دستباف .
– کتابخانهُ تخصصی فرش دستباف با حدود ۳۰۰۰ عنوان کتاب و مجلات تخصصی فارسی و لاتین .
– وجود پنج بخش تخصصی تحقیقاتی در مرکز که با جامع نگری و توجه به ابعاد مختلف فنی ،هنری ، اجتماعی و اقتصادی ، مسائل و مشکلات فرش دستباف را مطالعه می نماید .
– وجود آرشیو غنی از بافته های اصیل ایرانی وجود آرشیو غنی از ابزار و وسایل بافت و رفوگری .
– وجود آرشیو طرح و نقشه های اصیل و سنتی .
و تجهیزات لازم برای تولیدات مربوط به اطلاع رسانی و مستند سازی فعالیتها در مرکز و در هنر صنعت فرش دستباف ایران .
• اهم وظایف وبرنامه های بخشهای تحقیقاتی :
– نیازسنجی و مسئله یابی در هنر– صنعت فرش دستباف .
– تهیه و تدوین محورهای تحقیقاتی و مطالعاتی
– نظارت بر طرحهای در دست اجراء ، بررسی و داوری گزارشات واصله .
– شناسایی صاحب نظران و مراکز علمی داخلی و خارجی و ایجاد ارتباط با آنان .
– جمع بندی نتایج به دست آمده از طرحهای اجرا شده به منظور تدوین و نشر آنها .
– ارائه مقالات ، سخنرانی ها و برپایی همایش های علمی و پژوهشی .
– جستجو و گردآوری اطلاعات علمی و پژوهشی مورد نیاز بخش ها .
– شرکت در نمایشگاههای تخصصی فرش و همایش های علمی داخلی و خارجی .
– تکمیل آرشیو های تخصصی مورد نیاز فرش دستباف .
– کمک به ایجاد بانکهای اطلاعاتی در زمینه علمی و فنی فرش دستباف .
بخش تحقیقاتی بافت و تکمیل
اگر چه استفاده از ابزارهای سنتی و تنوع گره ها در بین هنرمندان این هنر – صنعت متداول است ، ولی باید به تناسب نیازهای روز و بهره مندی از فنون جدید در جهت ارتقاء کمی و کیفی فرش دستباف اقدامات لازم نیز انجام شود .
بخش تحقیقاتی بافت و تکمیل ، علاوه بر جمع آوری اطلاعات فنی انواع دست بافته ها ، دار ، ابزار ، وسایل رفو جهت کاهش میزان ضایعات تار ، پود و خامه ، اصلاح دارهای موجود و اصلاح کیفیت بافت انجام می دهد .
• اهداف بخش :
– شناسایی راهکارهای افزایش کمی و کیفی بافت و تکمیل ، مرمت و تگهداری فرش دستباف .
– بهینه سازی دار ، ابزار و عملیات تکمیل قالی و سایر زیراندازهای دستباف .
– فن آوری در بافت ، دار و ابزار و نگهداری ، مرمت و تکمیل قالی و سایر زیر اندازهای دستباف .
– کمک به تدوین استانداردهای بافت ، ابزار ، تکمیل و نگهداری قالی و سایر زیراندازهای دستباف .
• محورهای طرحهای تحقیقاتی و مطالعاتی
– جغرافیای بافت و تکمیل فرش دستباف ایران ( ۴ طرح )
– مطالعه خواص فیزیکی و مکانیکی فرشهای مناطق مختلف ( ۲ طرح )
– شناسایی دار و ابزار بافت استانهای مختلف و مطالعه در روشهای بهبود کیفیت آنها ( سه طرح )
– مطالعه عیوب بافت فرش برای استفاده در برنامه ریزی آموزشی ( ۲ طرح )
بخش تحقیقاتی طرح و نقشه
• ضرورت ایجاد بخش :
فرش دستباف ایران علاوه بر کیفیت برتر بافت , به لحاظ طرح و نقشه نیز شهرت جهانی دارد . طرحهای اصیل و سنتی ایران هنوز هم زینت بخش موزه ها ، کاخ ها و مجالس خاص و عام است . حفظ ، احیا و ترویج نقشه ها و طرح های سنتی و اصیل نیاز به شناخت هر چه بیشتر نقش مایه های قدیمی دارد . این بخش ،با ایجاد آرشیونقشه ها و نگاره های فرش ، ضمن احیای طرح های اصیل ایرانی موجب ایجاد خلاقیت در امور طراحی و رنگ بندی نیز می شود .
• اهداف بخش :
– شناسایی طرح و بازسازی نقوش سنتی فرش دستباف .
– ریشه یابی تاریخی نقوش وبررسی فصول مشترک نقشه های فرش دستباف .
– رنگبندی اصیل فرش دستباف .
– شناسایی معیارهای ارزشیابی و زیبایی شناسی فرش دستباف .
– ابداع و نوآوری در طراحی و نقاشی فرش دستباف .
• محورهای طرحهای تحقیقاتی و مطالعانی
– طرح و نقش و رنگ فرش دستباف ایران ( ۲۷ طرح )
– تاریخ طرح و نقش و رنگ فرش دستباف ایران ( یک طرح )
– معیارهای ارزشیابی فرش دستباف از دیدگاه هنری ( یک طرح )
– ابداع و نوآوری و طراحی و نقاشی فرش ایران ( یک طرح )
بخش تحقیقاتی مواد اولیه و رنگرزی
• ضرورت ایجاد بخش :
فرش دستباف ایران از دیر باز شهرت جهانی داشته است . عمده ترین دلایل آن علاوه بر نوع بافت ، استفاده از الیاف مرغوب و رنگزاهای طبیعی مناسب است . بهره مندی از فنون جدید در بهینه سازی روش های استفاده از رنگزاهای طبیعی و شیمیایی ، و نیز بهبود مواد اولیه ، عوامل تعیین کنندهُ مرغوبیت فرش دستباف هستند که باید مورد توجه قرار گیرند .
• اهداف بخش :
– بهبود مواد اولیه و بهینه سازی رنگرزی الیاف مورد مصرف در فرش دستباف
– شناسایی مشخصات مواد رنگزا و مواد تعاونی مورد مصرف در فرش دستباف
– دستیابی به استانداردهای مواد اولیه و رنگرزی فرش دستباف
– فن آوری نوین در عمل آوری مواد اولیه و رنگرزی با عنایت به ضوابط زیست محیطی
• محورهای طرحهای تحقیقاتی و مطالعاتی
– موار اولیه فرش دستباف ( ۱۴ طرح )
– رنگرزی مواد اولیه مورد مصرف در فرش دستباف ( ۱۱ طرح )
– تحقیق درباره مواد رنگزای طبیعی و مواد تعاونی مورد مصرف در فرش دستباف ( ۱ طرح )
– استاندارد مواد اولیه فرش دستباف ( ۱ طرح )
بخش تحقیقاتی مسائل اجتماعی و مدیریت فرش دستباف
• ضرورت ایجاد بخش :
بر اساس آخرین سرشماری مرکز آمار ایران ۱۲/۸۶ % از خانوارهای دارای فعالیت صنعتی در زمینه تولید قالی ، قالیچه ، گلیم و زیلو فعالیت می کنند . جمعیت این خانوارها ۵۶۹۶۷۵۹ نفر بوده است . با توجه به جمعیت شاغل در این صنعت و صنایع مکمل آن در کل کشور که بیش از دو میلیون نفر را در بر می گیرد و با عنایت به این مطلب که توجه و شناخت مسائل و مشکلات آنها در حیطه عملکرداین مرکز و بخشهای تخصصی آن است، لذا ضروری است ، که بخشی عهده دار بررسی مسائل و مشکلات اجتماعی و مدیریت منابع انسانی آنان بوده و به دنیال ارائه راهکارهای علمی ،عملی و کاربردی برای رفع آن مسائل ، مشکلات و نیازهای تحقیقاتی باشد .
• اهداف بخش :
– شناخت جایگاه فرش دستباف در اشتغال شهری ، روستایی و عشایری و نقش آن در توسعه این مناطق .
– بررسی قوانین و مقررات امور اجتماعی مدیریت و نیازهای شاغلین در فرش دستباف .
– شناخت ابعاد فرهنگی و مردم شناختی فرش دستباف .
– مطالعه ، آموزش ، تحقیق و ترویج فرش دستباف .
– بررسی ابعاد مدیریت و بهره وری در کارگاههای خانگی و مجتمع و نقش ارتباط سازمان ها و تشکل های تولیدی و صادراتی مختلف در صنعت فرش دستباف .
• محورهای طرح های تحقیقاتی و مطالعاتی :
– جایگاه فرش دستباف در اشتغال شهری ، روستایی و عشایری ( ۲ طرح )
– نیازهای شاغلین فرش دستباف (۴ طرح )
– قوانین و مقررات امور اجتماعی و مدیریت فرش دستباف ( ۱ طرح )
– آموزش ، تحقیق و ترویج فرش ( ۲ طرح )
– بررسی مدیرت سازمان ها ، نهادهاو تشکل های دولتی و غیر دولتی (۴ طرح )
بخش تحقیقاتی اقتصادی و بازرگانی
• ضرورت ایجاد بخش :
فرش دستباف ایران با داشتن بالاترین ارزش افزوده ، بیشترین سهم را در صادرات غیر نفتی دارد . از سوی دیگر ، عواملی چون سطحی نگری بر صادرات فرش ، بدون توجه به نقش عوامل تولید ، مراحل صدور ، کشش تقاضا ، الگوی مصرفی خریداران ، عدم ثبات قوانین ، ضعف مدیریت و وابستگی بیش از حد به بازار خاص ، اثرات نامطلوبی بر صادرات فرش دستبلف ایران به ویژه درسالهای اخیر داشته است . رفع این مشکلات مستلزم توجه به امر تحقیقات در ابعاد اقتصادی ، بازرگانی و به ویژه ، بازاریابی فرش دستباف ایران است .
• اهداف بخش :
– بررسی جنبه های اقتصادی و درآمد زایی و توزیع درآمد در فرش دستباف .
– بررسی جنبه های اشتغال زایی در فرش دستباف .
– بررسی جنبه های توزیع و مصرف داخلی
– بررسی قوانین و مقررات مربوط به بازرگانی داخلی و خارجی فرش دستباف .
– شناخت بازارهای جهان و شیوه های مطلوب بازاریابی .
• محورهای طرحهای تحقیقاتی و مطالعاتی
– جایگاه فرش در توسعه اقتصادی و اشتغال زایی ( ۱۱ طرح )
– بازارجهانی فرش دستباف و شیوه های بازاریابی ( ۷ طرح )
– قوانین و مقررات بازرگانی فرش دستباف ( ۳ طرح )
– بازرگانی داخلی و خارجی فرش دستباف ( ۴ طرح )
– درآمدزایی و توزیع درآمد ( ۳ طرح )
– توزیع و مصرف داخلی فرش استباف ( ۲ طرح )
شرکت ترکیه ایی Uğurteks Tekstil Makina Parkı با افتخار ارائهدهنده ماشینآلات نساجی دست دوم با…
مهندس قاسم حیدری، کارشناس ارشد تکنولوژی نساجی با توجه به اینکه ماشین آلات خط تولید…
سید شجاعالدین امامی رئوف، دبیر انجمن صنایع نساجی ایران، بیان کرد: برنامه هفتم توسعه در…
ابراهیم شیخ، معاون صنایع عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت، اعلام کرد: در هشتماهه نخست…
دكتر محمد ميرجليلي: مدير نمایشگاه نساجی و پوشاک استان یزد و مدیرعامل شركت مهندسي تحقيقاتي…
سامانه دعوت آنلاین نمایشگاه Garment Tech استانبول که به نمایش جدیدترین فناوریها در صنعت پوشاک…