آغاز رقابت رسمی چهار کشور برای دبیرکلی اوپک

 

نشست کمیته ویژه ارزیابی نامزدهای دبیرکلی اوپک با حضور نمایندگان ۱۲ عضو این سازمان امروز و فردا ( اول و دوم آبان ماه)‌ برگزار می‌شود.

نشست کمیته ویژه ارزیابی نامزدهای دبیر کلی اوپک با حضور نامزدهای چهار کشور جمهوری اسلامی ایران، عراق، عربستان و اکوادور در مقر دبیرخانه اوپک طی دو روز برگزاری می شود.

در این نشست کاندیدا‌های چهار کشور به معرفی توانایی های خود می پردازند و کمیته تشکیل شده با طرح پرسش و پاسخ هایی توانایی این نامزدها را بررسی می کند.

به گفته سید محمدعلی خطیبی طباطبایی – نماینده ایران در اوپک- بر اساس مصوبه نشست ۱۶۱ وزیران نفت اوپک، این کمیته تنها برای ارزیابی چهار کاندیدا تشکیل می‌شود و هیچ گونه حقی برای انتخاب ندارد؛ در واقع این نشست ارزیابی تنها برای انتخاب بهتر به وزیران کمک می کند.

یک بار دبیرکلی ایران در طول ۵۲ سال گذشته

در طول عمر ۵۲ ساله سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) ایران تنها یک بار موفق به دستیابی به سمت دبیرکلی این سازمان آن هم در نخستین سال تاسیس شده است.

در ابتدای تاسیس اوپک “فواد روحانی” از ایران برای دبیر کلی این سازمان به مدت چهار سال انتخاب شد. بعد از آن مقرر شد که کشورها بر اساس حروف الفبای انگلیسی به دبیرکلی اوپک منصوب شوند و سپس مدت زمان دبیر کلی نیز به دو سال تقلیل یافت.

بر این اساس بعد از دبیر کلی وزیر نفت گابن درسال ۱۹۸۳ نوبت ایران بود تا برای دومین بار دبیر کل شود، اما با کارشکنی برخی کشورهای عربی عضو، ایران نتوانست مجددا دبیر کل شود. البته یک دلیل دیگر آن معرفی همزمان پنج نفر از سوی ایران برای تصاحب این سمت بود.

با وجود اینکه کاندیداهای ایرانی معرفی شده برای دبیرکلی اوپک در دوره‌های گذشته نسبت به کاندیداهای سایر کشورهای عضو امتیازات بیشتری داشتند اما از سال ۱۹۸۳ که نوبت ایران برای حضور در پست دبیرکلی بود، ایران نتوانست این جایگاه مهم را به دست آورد.

البته برخی معتقدند که ‌که انتخاب دبیرکلی اوپک هیچ ارتباطی با توانایی‌های افراد ندارد بلکه در حال حاضر گزینش دبیرکلی سازمان کشورهای صادرکننده نفت یک موضوع سیاسی است. این در حالیست که هم‌اکنون تنها پست دبیرکلی در سازمان اوپک است که براساس اجماع اعضا تعیین می‌شود.

با توجه به اهمیت سمت دبیر کلی معمولا اعضا بر سر تصاحب این پست مناقشه دارند. به همین دلیل با وجود پیشنهاد هیات عامل اوپک در زمان ریاست ایران در سال ۲۰۰۷ برای تعیین آن براساس حروف الفبا و به‌صورت گردشی، اعضا با این تحلیل که انتخاب دبیرکلی به این روش موجب حضور وزیران ضعیف‌ عضو در این جایگاه و در نهایت تضعیف اوپک می‌شود مورد قبول اعضا قرا نگرفت.

از سال ۱۹۸۳میلادی تاکنون نمایندگان کشورهای لیبی، اندونزی، ونزوئلا و نیجریه هر کدام سه بار و کشورهای امارات‌ عربی متحده و کویت هر کدام یک بار بر کرسی دبیرکلی اوپک تکیه زده‌اند.

نقش اصلی دبیرکل در دیپلماسی انرژی علت اهمیت آن

اهمیت دبیرکلی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) از آن جهت است که این سمت به مانند مدیر روابط عمومی سازمانی است که با بیشتر کشورها برای تامین قسمت اعظمی از انرژی مورد نیاز آنها در ارتباط است و همین ارتباطات موجب ایجاد منافعی برای کشور مطبوع دبیرکل خواهد شد.

اگرچه دبیرکل اوپک در تصمیم‌گیری‌های اصلی اوپک حق رای ندارد، اما این دبیرکل است که زمینه تصمیم‌گیری را فراهم می‌کند، بنابراین کشوری که سمت دبیرکلی را در اختیار داشته باشد، توان مضاعفی در دیپلماسی نفتی و تاثیرگذاری بر تصمیمات اوپک دارد.

همچنین دبیرکل اوپک نماینده اصلی این سازمان نفتی در عرصه جهانی به حساب می‌آید و از مسئولیت‌های این پست به تدوین سیاست این سازمان در زمینه تولید نفت و مسئولیت دبیرخانه اوپک در وین می‌توان اشاره کرد.
تلاش چهار کشور برای تصاحب کرسی دبیرکلی

تصدی سه ساله عبدالله البدری دبیرکل لیبیایی کنونی اوپک در انتهای سال ۲۰۱۲ به پایان می‌رسد و با توجه به این که دبیرکل بعدی باید فعالیت خود رااز سال ۲۰۱۳ شروع کند از سال پیش تلاش‌های چهار کشور برای دست یافتن به این سمت آغاز شده است.

هم اکنون غلامحسین نوذری از ایران ، ماجد المنیف نماینده عربستان سعودی در اوپک، سمیر غضبان مشاور ارشد نخست‌وزیر و وزیر اسبق نفت عراق و ویلسون پاستور وزیر نفت اکوادور برای احراز جایگاه دبیرکلی کاندیدا شده‌اند.

اما نوذری ۵۸ ساله وزیر اسبق نفت ایران و کاندیدای احراز پست دبیر کلی دارای مدرک مهندسی کاربردی نفت و کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی از دانشگاه تهران است. او از سال ۷۰ تا ۷۸ نماینده دوره چهارم و پنجم مجلس شورای اسلامی بود.

از مهمترین سوابق اجرایی نوذری در نفت می‌توان به مدیر افزایش تولید نفت خام در مهندسی و توسعه نفت،‌ عضو هیات مدیره شرکت مهندسی و توسعه نفت و رئیس هیات مدیره شرکت ملی حفاری ایران اشاره کرد.

معرفی نوذری از سوی وزارت نفت در حالی است که به گفته خطیبی- نماینده ایران در اوپک – با توجه به اهمیت موضوع، برای انتخاب دبیرکل اوپک ایران تمام کارهای لازم برای حمایت از او را انجام داده است و این کاندیدا به میزان دیگر کاندیداها شانس انتخاب‌شدن دارد.