احداث پالایشگاه نفت بهشهر- آری یا نه؟

رحمت عزیزی

چند سالی است که مسئله احداث پالایشگاه موضوع اول اهالی محیط زیست از یک سو و اهالی صنعت و سیاست از سویی دیگر شده است اگرچه تاکنون دلایل بسیاری از سوی مدافعان و مخالفان برای احداث و عدم احداث پالایشگاه بهشهر مطرح شده است اما صرف نظر از دلایل مدافعان و مخالفان احداث پالایشگاه، اثرات مثبت و مؤثر احداث این پالایشگاه در معادلات سیاسی منطقه قابل دفاع می باشد.

حتما چند سال پیش را خاطرتان هست که شمال کشور با مشکل تأمین و توزیع گاز شهری مواجه شد و در نهایت سبب قطعی گاز اکثر مناطق شمالی و بروز مشکلات دیگر شد در همال اوضاع گل آلود، کشور دوست و همسایه! ترکمنستان عزیز از فرصت استفاده نموده و تقاضای مبلغی بیشتر در ازای فروش گاز نموده است بنده در اینجا قصد بیان خاطره ای را ندارم اما در علم اقتصاد واژه‌ای داریم به عنوان اقتصاد سیاسی که کشورها با اهرم‌های اقتصادی خود در مسائل سیاسی ورود پیدا کرده و معمولا تاثیر گذار هم بوده اند البته شرایط کشورهای هدف بر میزان و نحوی تاثیر گذاری اهرم‌های کشور های عامل بی تاثیر نبوده است. مثلا بسیاری از کشور های حوزه خلیج فارس با مشکل آب شرب مواجه‌اند همین مسئله سبب تاثیر پذیری این کشور ها از کشور تامین کننده آب شربشان می شود اینجاست که اقتصاد سیاسی و به طبع آن استقلال اقتصادی اهمیت می یابد.

اگر پالایشگاه نفت بهشهر را هم از این منظر بنگریم آنگاه احداث آن بی‌دفاع نخواهد بود پالایشگاهی که با احداث آن می شود جبران برداشتهای کشور های همسایه از منابع نفتی مشترک را کرد، همچنین از آنجا که شیب بستر دریای خزر به سوی سواحل ایران می باشد قطعا میزان بازدهی پالایشگاه بندر امیرآباد نیز بیش از سایر کشور‌های همسایه خواهد بود که این مسئله تأثیر گذاری این اهرم را بر کشور‌های هدف دو چندان می‌کند.

لذا این پالایشگاه می‌تواند یک اهرم بسیار موثر در معادلات منطقه ای مخصوصا تقسیمات حقوقی دریای خزر ایفا نماید

البته شاید بتوان همین اهرم موثر را در حوزه‌های دیگر از جمله توسعه و بهره‌مندی صحیح از شبهه جزیره میانکاله و سایر امکانات و نعمات زیستی منطقه نیز به وجود آورد. اما ثاثیرات سیاسی پالایشگاه نفت بهشر در معادلات منطقه‌ای غیر قابل کتمان است.