احیای صنعت نساجی گیلان مستلزم جهاد دولتی‌ها

نظر به بازدیدهای میدانی و گذشته رئیس وقت دستگاه قضا و رئیس‌جمهور فعلی، مردم گیلان انتظار به حقی برای به ثمر نشستن میوه درختی را دارند که خود آیت‌الله رئیسی بانی احیای آن بود تا گیلان بار دیگر تبدیل قطب صنعت نساجی در منطقه شود.

به گزارش خبرگزاری فارس از رشت، سال‌هاست که غصه پردرد و پرفرازونشیب برخی از کارخانه‌های خوش‌نام استان گیلان، قلب و جان هر اهل‌فنی را رنجور کرده و سرگذشت حیرت‌آور هریک از آن‌ها، خاطر دغدغه‌مندان اقتصادی استان را مکدر می‌کند.

کارخانه‌هایی که روزی برای خود حرفی برای گفتن داشتند و چرخش چرخ‌هایشان، سفره‌های زیادی را پهن کرده و کار و معاش را با توازنی معنادار پیش می‌بردند کارخانه‌هایی که روزی مادر اقتصاد کشور بودند و در پی برخی بی‌تدبیری‌ها در راستای خصوصی‌سازی قربانی ناکارآمدی و منفعت‌طلبی برخی ازمابهتران شدند که مرور هرکدام از آن‌ها انگشت حیرت بر دهان اهل نظر قرار می‌دهد.

احیای صنعت نساجی گیلان

قصه پر غصه کارخانه‌های نساجی گیلان به همین‌جا ختم نمی‌شود بلکه کارخانه ابریشم گیلان که از کارخانه‌های باسابقه و مهم صنعتی گیلان محسوب شده و نوغانداری استان را رونق می‌داد نیز در سایه بی‌تدبیری و ناکارآمدی مسؤولین امر سرنوشت سیاهی را در اقتصاد استان و کشور رقم زد.

۵۰ درصد سهم تولید پیله تر در کشور متعلق به گیلان است و متأسفانه در دهه‌های گذشته شاهد افول این صنعت در ایران و گیلان تا سطح نازل یک درصد تولید ابریشم جهان بوده‌ایم به‌طوری‌که تولید پیله ابریشم از پنج هزار و ۵۰۰ تُن در سال ۱۳۷۰ به ۸۵۰ تُن در سال ۱۳۹۶ و در همین دوره تولید نخ ابریشم نیز از ۸۵۰ تُن به ۱۳۶ تُن رسیده و تأسف‌بارتر اینکه در دهه‌های گذشته به دلیل وجود برخی سیاست‌های غیر حمایتی، وسعت توتستان‌های کشور از ۲۰ هزار هکتار به حدود ۱۴ هزار هکتار کاهش یافته است.

تولید کرم و پیله ابریشم یا صنعت نوغانداری، تولید نخ ابریشم یا فرایند تبدیل پیله به انواع نخ ابریشمی و به دنبال آن، فرآورده‌ها و محصولات ابریشمی، مرمت، نگهداری و ایجاد توتستان‌ها، به‌عنوان یک زنجیره به‌هم‌پیوسته در صنعت ابریشم محسوب می‌شود که در صورت خلل دریکی از ارکان این زنجیره، سایر بخش‌ها نیز دچار وقفه می‌شود.

اما بعد از سفر رئیس وقت قوه قضاییه به گیلان و تأکید بر پیگیری مجدد کارخانه ابریشم، چندی پیش سید کاظم دل‌خوش نماینده مردم صومعه‌سرا در مجلس شورای اسلامی مدعی شد که در جلسات مشترک با مدیران بانک ایران‌زمین، قرار بر این شده که کارخانه پارچه‌بافی به‌عنوان صنایع تبدیلی در کنار شرکت ابریشم برای اشتغال جوانان شهرستان صومعه‌سرا راه‌اندازی شود.

چندی بعد ابراهیم انصاری دادستان عمومی و انقلاب شهرستان صومعه‌سرا  از جان گرفتن دوباره کارخانه ابریشم خبر می‌دهد و تأکید  می‌کند که  با پیگیری مالکان و مدیران متولی و با حمایت مؤثر قضایی دادگستری گیلان، متهمان تحت تعقیب قرار گرفته و تحقیقات پرونده در مورد متهمان این پرونده ادامه دارد.

اگرچه صدای چرخش چرخ‌های ابریشم به صدا درآمده اما نگرانی‌ها از روند بسیار کند کار و مستمر بودن آن‌همچنان باقی است و اینکه آیا دوباره کارخانه ابریشم رونق پیشین را به دست می‌آورد یا خیر سؤال بی‌پاسخی است که تنها عملکرد و عزم مسؤولین دولتی و قضایی پاسخگوی آن هستند.

ماجرای پرپیچ‌وخم پوشش

یکی از آن کارخانه‌های خوش‌نامی که روزی در گیلان صنعت نساجی را به نام خود ثبت کرده بود و ید طولایی در نخ‌ریسی و پارچه‌بافی صنعتی داشت، کارخانه «پوشش» است، کارخانه‌ای در حاشیه شهر رشت و موقعیت مکانی عالی که سال‌ها قربانی ناکارآمدی سیاست بخش خصوصی شد و سرگذشت سختی را پشت سر گذاشته؛ آن‌هم سرگذشتی که هر انسان‌ دغدغه‌مندی را بعد از شنیدن ماجراهای پرپیچ‌وخم پوشش متحیر می‌کند.

پوششی که از تحصن کارگران این کارخانه بعد ازکارافتادن دستگاه‌های تهویه و گرمایشی این کارخانه آغاز شد و به بهانه  بارش برف سنگین ۲۲ بهمن سال ۸۳، بیش از ۱۸ هکتار از سقف سالن‌های کارخانه  را تخریب کردند و می‌خواستند به بهای زمین، زمان کارگران را بربایند.

رئیس وقت قوه قضائیه در سفر یک‌روزه خود به استان گیلان از این کارخانه دیدن کرده و با تعجب از وضعیت فاجعه‌بار  این کارخانه پر سابقه سخن گفت و تأکید کرد که ماشین‌آلات و دستگاه‌های این کارخانه هر چه سریع‌تر باید نصب و فعالیت آن آغاز شود چراکه این کارخانه توانایی تولید روزانه حدود ۱۲ تن انواع نخ ریسندگی را دارد اما همچنان خبری از راه‌اندازی این کارخانه نیست.

آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی از اینکه عده‌ای در سال ۸۳ از بارش برف سو استفاده کرده و به بهانه این موضوع، فاجعه بزرگی را متوجه بیت‌المال کردند ابراز تعجب کرده و  گفته بود در هیچ کجای کشور و طی بازدیدهای انجام‌شده با چنین وضعیتی برخورد نکرده و این مکان را منطقه‌ای جنگ‌زده تشبیه کرد و دستور راه‌اندازی هرچه سریع‌تر آن را داد.

اگرچه پیگیری‌ها نشان از آماده‌سازی بخشی از سوله‌های این کارخانه برای فعالیت دستگاه‌ها و البته جذب نیروهاست اما مدتی است که از زمان اعلام‌شده اولیه برای آغاز به کار بخشی از آن گذشته که البته مسئولین امر دلیل آن را استحکام‌بخشی سوله‌ها و بخش عمرانی اعلام کردند، اما جبار کوچکی نژاد از مشکلات آتیه و حکم بدوی آن سخن می‌گوید و می‌گوید هنوز تکلیف پوشش  به لحاظ قضائی بدوی بوده و قطعی نیست و با همه این اوصاف متأسفانه، مردم استان گیلان نیز ناظر به دستورات و بازدید رئیس قوه قضائیه انتظار داشتند شاهد راه‌اندازی هرچه سریع‌تر کارخانه پوشش باشند، آرزوی چندین ساله آن‌ها تا به امروز  محقق نشده است.

همه استان پای‌کار صنعت گیلان

فقدان تولید پارچه چادری در کشور فرصتی است که صنایع نساجی گیلان با توجه به ظرفیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری توانایی جبران کمبودها را دارند اما این مهم زمانی محقق می‌شود که نگاه به گیلان نگاهی تولید محور و صنعتی شود نه اینکه پایتخت‌نشینان به گیلان نگاهی مصرفی و البته صرف گردشگری داشته باشند.

ایران پوپلین و گردن کشی بانکی‌ها در مقاومت برای واگذاری

از دیگر کارخانه پرفرازونشیب  گیلان می‌توان به ایران پوپلین اشاره کرد که اگرچه امروز سرپاست اما صدای نفس‌های تنگ آن شنیده می‌شود و شاید بدون استفاده از تنفس مصنوعی هرلحظه ممکن است به کما برود، کارخانه‌ی که تا سال ۷۹ یک هزار و ۲۰۰ کارگر داشت که اکنون با ۲۶۰ کارگر به حیات نیمه‌جان خود ادامه می‌دهد.

طبق  مصوبه ۱۸ تیرماه سال ۹۹  ستاد کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید قرار بر این شد که شرکت ایران پوپلین که زیرگروه، گروه توسعه ملی است به فرد دارای اهلیت واگذار شود  قرار بود تا پایان شهریور همان سال  برخی از این اقدامات صورت بگیرد و بدهی‌های برق و گاز شرکت بیش از پنج میلیارد است پرداخت شود.

در اردیبهشت سال ۹۷، حدود ۴۸ دستگاه شرکت ایران پوپلین برای فروش جداسازی شد و ۲۴ عدد از این دستگاه‌ها نیز به فروش رفت،  فروش الباقی دستگاه‌ها خوشبختانه توسط کارگران گرفته شد، سؤال اینجاست اگر این دستگاه‌ها مستهلک و ازکارافتاده بودند چطور  امکان فروش داشتند؟

حالا ایران پوپلینی مانده که روزگاری تنها تولید کننده پارچه‌های نظامی بوده و بسیاری از دستگاه‌های آن با تغییراتی جزئی قابلیت تولید پارچه جادری را هم دارند و امروز این خاطرات پرفرازونشیب و پیکر نیمه‌جانش یادگار سهل‌انگاری، بی‌نظارتی و ترک فعل‌هایی است که نفس‌هایش را به هق‌هق انداخته؛ کارخانه‌ای که باوجود لزوم واگذاری به فرد اهلیت‌دار معلوم نیست چرا بانک متولی، این کارخانه را به بخش خصوصی اهلیت دار واگذار نمی‌کند؟!

اعتراض مجمع نمایندگان گیلان به عملکرد بد بانکی‌ها

عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس شورای اسلامی با ابراز نگرانی از وضعیت خاور و پوپلین که میزان تولید و هزینه آن غیر متوازن بوده و صرفاً از محل بانک‌ها تأمین می‌شوند می‌گوید، صرف نگهداری کارخانه ملاک نبوده و باید به‌صورت ریشه‌ای این موضوع حل شود و من معتقدم که باید اجبار حضور بانک‌ها این کارخانه‌ها را از بین برد.

نماینده مردم شهرستان رشت و خمام به سفر آیت‌الله رئیسی اشاره می‌کند که حاوی برکاتی برای صنعت استان بود چراکه پیگیری‌ها از آن زمان سرعت گرفت، او معتقد است که خاور و فومنات هم وضعیت خوبی نداشته  و ایران پوپلین هم فقط چراغ آن روشن است و تولید زیادی صورت نمی‌گیرد، تنها حقوق‌ها به‌اجبار از بانک‌ها پرداخت می‌شود یعنی  صرفاً هزینه ایجاد کرده‌اند و این مسیر  نشان از روند فرسایشی در صنعت گیلان است.

کوچکی نژاد معتقد است که برای بهبود وضعیت  نساجی باید دولت آستین خود را بالا بزند تا با ایجاد تعداد زیادی تولیدی در حوزه نساجی با حاکمیت دولت و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی صنعت گیلان جانی دوباره بگیرد.

جلوگیری از هزینه زا بودن کارخانه‌ها

اگرچه طبق وعده رئیس وقت قوه قضاییه قضایی، این کارخانه‌ها از بخش خصوصی نااهل خلعید شده و مسببان نابودی آن‌ها تحویل مراجع قانونی شدند اما رشد تولید در کارخانجات نیازمند همت همه استان است  تا با اقدام جهادی  صنعت استان را به‌جای هزینه‌بر بودن به تولیدکننده و سود ده تبدیل کرد و این‌گونه جان تازه‌ای به صنعت نساجی گیلان بخشید.

تلاشی فراتر از تلاش مضاعف نیاز است

در کشور اگرچه گیلان را با عنوان استان کشاورز محور می‌شناسند اما در سال‌های نه‌چندان دور علاوه بر کشاورزی، دستان پرتلاش و عرق‌های جبین کارگران کارخانه‌ها، باعث شده بود که استان گیلان  نه‌تنها در کشور بلکه  در بین کشورهای همسایه نیز حرفی برای گفتن داشته باشد، اما به دلیل اهمال‌کاری، بی‌تدبیری، زیاده‌خواهی و طمع‌کاری برخی کارخانه‌های باسابقه و پرقدرت گیلان یکی پس از دیگری  تعطیل و در بهترین حالت نیمه تعطیل‌شده و کارگران زیادی بعد از سال‌ها تلاش و مجاهدت در حوزه تولید، ساکی پر از شرمندگی و شانه‌هایی با غبار خستگی از ناملایمتی‌ها و بی‌کفایتی‌ها را به خانه بردند و روزبه‌روز سفره‌هایشان کوچک‌تر شد.

اما حالا نظر به بازدیدهای میدانی و گذشته رئیس وقت دستگاه قضا و رئیس‌جمهور فعلی، مردم گیلان انتظار به حقی برای به ثمر نشستن میوه درختی را دارند که خود آیت‌الله رئیسی بانی احیای آن بود و امیدوارند که طعم شیرین فعلیت قول‌های مسؤولان را این بار به‌واقع بچشند.