از کارگر تا «روز کارگر»

از کارگر تا «روز کارگر»

نویسنده: خدیجه معصومی

در سده نوزدهم میلادی مردم عادی که اینک باسواد شده بودند پی به تاثیر انقلاب صنعتی و ماهیت آن برده و با چشم باز به همه چیز می نگریستند. در آمریکا و انگلستان کارهایی در جریان بود که به اندیشه های سوسیالیستی نزدیک می شد. با اینکه قانون انگلستان از دیرباز به هم پیوستن کارگران و تشکیل اتحادیه ها را با این قصد که مانع گسترش تولید یا محرک بالابردن مزدها می شوند، ممنوع کرده بود پارلمان انگلستان در برابر افراط کاری های سوداگران و کارفرمایان به وضع قوانینی برای حمایت از جامعه پرداخت. قوانین و مقررات صنعتی ۱۸۳۳ و ۱۸۴۴ م.، قانون معادن ۱۸۴۲، قانون ۱۰ساعت کار ۱۸۴۷، اشتغال کودکان زیر ۹ سال را در کارخانه های نساجی و همچنین زنان یا کودکان زیر ۱۰سال را در معادن ممنوع می کرد، ساعات کار زنان و جوانان بین ۱۳و ۱۸ سال را به ۱۰ساعت در روز محدود می کرد و در ضمن بازرسانی هم برای اجرای این قوانین در نظر گرفتند. (همان، ص۳۹۶)

با این وجود کارگران دریافتند که نیاز فراوان به بستن پیمان میان خویش دارند هر چند اینچنین پیمان هایی قانونی نبود ولی سرانجام اتحادیه های کارگری برپا شد و اعضای بسیار یافتند. این اتحادیه ها از انگلستان و آمریکا برخاستند و سپس در فرانسه و آلمان و سراسر جامعه های غربی اقتباس شدند. (ولز، ۱۳۷۶، ص۱۱۸۵) اتحادیه های کارگری کوشیدند در اوضاع موجود و در جامعه سرمایه داری تا آنجا که بتوانند بهره گیری کنند ولی سوسیالیست ها پیشنهاد کردند که روش را دگرگون کنند. نیروی تخیل و قوه تعمیم «کارل مارکس» بود که این دو جنبش را به هم پیوند داد و اساس سوسیالیسم جدید از فلسفه او گرفته شد. او تشکیل یک مجمع بین المللی را برای بسط این اصول به اجرا گذاشت. (همان، ص۱۱۸۶) نخستین مجمع بین المللی کارگران (انترناسیونال) در سال ۱۸۶۴ م. تاسیس یافت. در این دوران سرمایه داری و جنبش کارگری به رشد قابل ملاحظه تری نسبت به دوران تاسیس اتحادیه کمونیست ها رسیده بود. خطابه افتتاحیه مجمع با شعار «زحمتکشان همه کشور ها متحد شوید» خاتمه یافت. انترناسیونال مرکز عمل جنبش توده های کارگری شد. این مجمع به سازمان دادن اعتصاب ها کمک کرد. این اعتصاب ها به دلیل بحران اقتصادی حدود سال ۱۸۶۵ م. بسیار رایج بود. (افیموف، ۱۳۶۱، صص
۲۲۳-۲۲۰) مجمع بین المللی بر اثر فقدان سرمایه، توسعه و رشد ناسیونالیسم، شکست قیام کمونیستی در کمون پاریس سال ۱۸۷۱ م. و نزاع داخلی بین سوسیالیست ها و هرج و مرج طلبان از بین رفت. (لیتل فیلد، ۱۳۸۱، ص۸۲)

در دسامبر سال ۱۸۶۹ م. در شهر فیلادلفیا، ۹ خیاط اروپایی که خود را «شوالیه های کارگر» می نامیدند یک انجمن کارگری پنهانی را بنیان گذاردند. انجمن تا سال ۱۸۷۲ م. توانست با فروپاشی اتحادیه ملی کارگری که توسط کارگران اصلاح طلب نمایندگی می شد به سرعت رشد کند. اتحادیه ملی کارگری تلاشی ناموفق برای تغییرات وضع کارگران به خصوص برای به اجرا درآمدن قانون هشت ساعت کار روزانه از سوی نمایندگان کنگره داشت. این تلاش با شکست مواجه شد و انجمن از هم پاشید. بیشتر آنها مهاجران اروپایی بودند که به دنبال آرزو های خود به آمریکا آمده بودند. تعداد اعضای شوالیه های کارگر در سال ۱۸۸۶ م. یعنی تنها هفت سال پس از تاسیس به بیش از ۷۰۰ هزار نفر رسید. شعار آنها «صدمه به یک نفر، نگرانی برای همه» و خواسته های ایشان هشت ساعت کار روزانه، توقف کار کودکان و دستمزد برابر بود. شوالیه ها اعتصاب ها و تحریم های متعددی را سازمان دادند و پیروزی های متعددی را نیز به دست آوردند. اگرچه در برخی از اعتصابات به دلیل اعمال خشونت باعث ایجاد مناقشات بسیار هم شدند. ساختار اقتدارگرای آنها، سوءمدیریت، برخی اعتصابات ناموفق و پدیدار شدن فدراسیون کارگری ایالات متحده آمریکا در سال ۱۸۸۶ م. باعث افول انجمن شد تا آنکه در سال ۱۸۹۰ م. تعداد اعضای آن تنها صدهزار نفر بود و در سال ۱۹۰۰ م. دیگر اثری از آن باقی نمانده بود.

در چهار می سال ۱۸۸۶ م. و در چهارمین روز اعتصاب و تجمع کارگران که توسط شوالیه های کارگر در شهر شیکاگو سازمان دهی شده بود، کارگران اعتصابی خواستار تعدیل شرایط کار و کاهش ساعات کار روزانه از ۱۰ساعت به هشت ساعت بودند. قبلاقرار شده بود که در اول ماه می کاهش ساعات کار به اجرا در آید که چنین نشده بود و در نتیجه کارگران در گوشه و کنار کشور دست به تظاهرات زدند و در ۱۲۰۰ کارخانه و کارگاه اعتصاب صورت گرفت. شمار کارگران معترض شهر شیکاگو بیش از سایر شهر ها و حدود ۹۰ هزار نفر بود. سخنرانان آنان بر یک گاری بزرگ سوار بودند و شعار می دادند پس از طی مسافتی پلیس اطراف این گاری را گرفت و خواست که تظاهرات کنندگان متفرق شوند که ناگهان انفجاری صورت گرفت و یک مامور پلیس کشته شد و چند کارگر و پلیس دیگر نیز زخمی شدند. این حادثه سبب شد که پلیس دست به تیراندازی به سوی جمعیت بزند و کشتار صورت گیرد. در این حادثه هشت نفر به عنوان مسبب دستگیر شدند که پنج نفر از آنان کارگر مهاجر آلمانی و یکی هم آلمانی تبعه آمریکا بود. دادگاه یکی از دستگیرشدگان را به ۱۵ سال حبس محکوم کرد و بقیه محکوم به اعدام شدند که فرماندار ایالت مجازات دو نفر از آنان را به حبس ابد تخفیف داد. یکی از محکومان به اعدام پیش از اجرای حکم خودکشی کرد و چهار نفر دیگر به دار آویخته شدند. سه سال پس از این واقعه در سال ۱۸۸۹ م. در هنگام برگزاری کنگره بین المللی کارگران در پاریس به پیشنهاد نماینده کارگران آمریکا روز اول ماه می هر سال به عنوان روز جهانی کارگر برگزیده شد تا یاد و خاطره کارگران به خاک و خون غلتیده را زنده نگه دارند.

روزنامه شرق ، شماره ۱۵۱۸ به تاریخ ۱۳/۲/۹۱، صفحه ۱۱ (تاریخ)