روابط پاکستان-چین؛ سابقه ای خوب، آینده ای روشن

پاکستان، به لطف حسن همجواری با چین، توانسته در طول سالیان گذشته روابط ممتازی در زمینه های مختلف با دومین قدرت اقتصادی جهان برقرار کند و دولت کنونی اسلام آباد نیز یکی از اصلی ترین رویکردهای خود را در عرصه اقتصاد و سیاست خارجی، گسترش بیش از پیش روابط با پکن قرار داده است.

چین به عنوان بزرگترین شریک تجاری پاکستان، در سال جاری میلادی چندین توافقنامه مهم به ویژه در زمینه های عمرانی با پاکستان امضا کرده که قرارداد احداث فرودگاه در بندر گوآدر در جنوب غربی پاکستان، قرارداد ساخت چند نیروگاه برق، احداث چند بزرگراه مهم و ایجاد مراکز تحقیقاتی مشترک در زمینه فناوری تولید انرژی برق آبی تنها برخی از قراردهای فیمابین اسلام آباد و پکن است.

چین همسایه شمالی پاکستان است و دو کشور بیش از ۵۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارند.

هم اکنون یک هیات بلندپایه اقتصادی پاکستان متشکل از ˈاسحاق اقبالˈ وزیر برنامه ریزی و توسعه، ˈطارق فاطمیˈ دستیار ویژه نخست وزیر، ˈسلیم ستیˈ مسوول عالی امور اقتصادی و ˈنرگس ستیˈ یکی از مسوولان عالی آب و برق پاکستان برای پیگیری روند اجرای قراردادهای امضا شده میان پاکستان و چین و امضای قراردادهای جدید با طرف چینی، در پکن به سر می برند.

سفر متعدد هیاتهای مهم سیاسی و اقتصادی بین دو کشور، خود یکی از نشانه های پیوندهای عمیق در روابط اسلام آباد و پکن محسوب می شود.

به اعتقاد کارشناسان روابط ممتاز چین و پاکستان در طول سالیان گذشته و آینده درخشان این مناسبات برد- برد، علاوه بر امتیازات فراوانی که برای دو کشور به ویژه برای پاکستان دارد، یک امتیاز بزرگ برای منطقه و یکی از عوامل تقویت ثبات منطقه محسوب می شود.

** تاریخچه مناسبات چین و پاکستان

شکل گیری روابط دیپلماتیک میان پکن و اسلام آباد به بیش از شش دهه گذشته باز می گردد. دو کشور روابط دیپلماتیک خود را در سال ۱۹۵۰، یعنی سه سال بعد از استقلال پاکستان آغاز کردند.

دو کشور همچنین همکاریهای نظامی و دفاعی خود را از سال ۱۹۶۶ آغاز کردند و در سال ۱۹۷۲ به متحدان راهبردی یکدیگر تبدیل شدند. آغاز مناسبات تجاری و اقتصادی دو کشور نیز به اواخر دهه ۱۹۷۰باز می گردد.

پاکستان اگرچه به لحاظ بسیاری از شاخصها ازجمله وسعت جغرافیایی، جمعیت و اقتصاد در سطح پایین تری از چین قرار دارد اما به دلیل برخورداری از توان نظامی و تسلیحات هسته ای، یکی از همسایگان قدرتمند چین محسوب می شود. چین در شرایط فعلی بزرگترین تامین کننده سلاحها و تجهیزات نظامی و دفاعی مورد نیاز پاکستان است.

حجم مبادلات تجاری پاکستان و چین در سال گذشته میلادی حدود ۱۲ میلیارد دلار بود.

چین که توانسته در سالهای اخیر با ربودن گوی سبقت از آمریکا، خود را به بزرگترین شریک تجاری پاکستان تبدیل کند، اخیرا توافقهایی را با دولت اسلام آباد در زمینه توسعه انرژی هسته ای در پاکستان انجام داده که در صورت اجرایی شدن، می تواند جهش قابل توجهی در روابط دو کشور در عرصه تجارت و فناوری باشد.

** مناسبات سیاسی

اسلام آباد و پکن در زمینه روابط سیاسی نیز از سابقه خوبی برخوردارند. حمایت پکن از مخالفت اسلام آباد با دخالت نظامی اتحاد جماهیر شوروی سابق در افغانستان یکی از نشانه های سوابق روشن در روابط سیاسی دو کشور است ضمن اینکه پاکستان چین را به عنوان یک وزنه و قدرت تعادل در مقابل حضور آمریکا و ناتو می داند.

نکته مهم دیگر در روابط سیاسی پکن و اسلام آباد، ایفای نقش کلیدی پاکستان در حمایت از چین در مجامع بین المللی است. همچنین نباید نقش میانجیگری پاکستان را در ترمیم روابط چین و آمریکا در سال ۱۹۷۱ نادیده گرفت؛ رویدادی که برخی کارشناسان از آن به عنوان مهمترین رویداد سیاست خارجی در طول نیم قرن گذشته نام می برند.

در سال ۱۹۷۱، پاکستان به آمریکا کمک کرد تا زمینه سفر تاریخی ریچارد نیکسون رییس جمهوری وقت آمریکا به چین در سال ۱۹۷۲ فراهم شود.

تحلیلگران معتقدند که بعد از سفر سال گذشته نواز شریف نخست وزیر پاکستان به چین که در ماه ژوئیه (تیر) انجام شد، دو کشور بیش از پیش نسبت به توسعه مناسبات اقتصادی و تجاری علاقه مند شده اند و در اندیشه ایجاد یک کریدور اقتصادی بین چین و جنوب آسیا و اسیای مرکزی هستند.

پاکستان اگرچه از شرق مرز مشترک طولانی با هند به عنوان یکی از قدرت های برتر جهان امروز دارد، اما با وجود تحولات مثبت اخیر در مناسبات اسلام آباد و دهلی نو و صرف نظر از اختلافات سیاسی دو طرف، همچنین با توجه به برتری چین نسبت به هند در زمینه های گوناگون از جمله برخورداری از توان بالای اقتصادی، نظامی و جایگاه ممتاز بین المللی (عضویت دایم در شورای امنیت سازمان ملل)، به نظر می رسد اسلام آباد همواره چین را به عنوان همسایه برتر و بزرگترین شریک تجاری برخواهد گزید.