اقتصاد ایران از لغو تدریجی تحریم‌ها در کوتاه‌مدت بهره‌ای نمی‌برد

 

عضو هیأت علمی دانشگاه براندیس آمریکا با بیان اینکه یک جدول زمانی مشخص برای لغو تحریم‌ها علیه ایران مشخص نشده است، گفت: این موجب می‌شود که تأثیر لغو تحریم‌ها بر اقتصاد ایران در کوتاه‌مدت مشخص نباشد.

نادر حبیبی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: چهارچوب تفاهم هسته‌ای که در دوم آوریل از سوی ایران و گروه ۱+۵ اعلام شد، نشان دهنده بازگشت قابل توجه برنامه هسته‌ای ایران به عقب و به‌عوض لغو تحریم‌ها علیه این کشور است. هرچند هنوز هیچ برنامه زمانی مشخصی مورد اشاره قرار نگرفته است، اما در این تفاهم بر تعلیق و سپس لغو تحریم‌های یک‌جانبه در واکنش به تأیید تبعیت ایران از محدودیت‌های بیان‌شده توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی تأکید شده است.

مدرس دروس اقتصاد خاورمیانه، اقتصاد خرد، آمار برای تحلیل اقتصادی و… در دانشگاه ایالت ماساچوست آمریکا اظهار داشت: از این رو، لغو تحریم‌ها در چند مرحله صورت خواهد گرفت. همان‌گونه که دولت آمریکا تفسیر کرده، تحریم‌ها تعلیق خواهد شد و گروه ۱+۵ قادر خواهد بود در صورت نقض عهد از سوی ایران آنها را مجدداً وضع نماید.

* برداشته‌شدن تحریم‌ها موجب تقویت اقتصاد ایران خواهد شد

حبیبی افزود: برداشته شدن تحریم‌ها به‌رغم مشروط بودن و مرحله‌ای بودن، موجب تقویت قابل توجه اقتصاد ایران خواهد شد.

وی گفت: واقعیت این است که یک جدول زمانی مشخص برای لغو تحریم‌ها مشخص نشده و این موجب می‌شود که تأثیر لغو تحریم‌ها بر اقتصاد ایران در کوتاه‌مدت مشخص نباشد. در پرتو اصلاحاتی که ایران قبلاً در طول ۱۸ ماه مذاکره در برنامه هسته‌ای خود اعمال کرده، این کشور احتمالاً در زمانی کوتاه‌تر به بسیاری از تعهدات هسته‌ای خود عمل خواهد کرد.

عضو هیأت علمی دانشگاه براندیس خاطرنشان کرد: به‌طور کلی، تأثیر تفاهم دوم آوریل بر اقتصاد داخلی و روابط تجاری ایران در مقایسه با توافق احتمالی ۳۰ ژوئن محدود خواهد بود اما می‌تواند موجب تغییرات مهمی گردد. در طول ۳ ماه باقی‌مانده تا انعقاد توافق نهایی، خیلی بعید است که تحریمی برداشته یا به عقب برگردانده شود.

وی افزود: بازیگران اقتصادی به‌دقت اوضاع را زیر نظر خواهند داشت تا ببینند که آیا این توافق می‌تواند از گزند مخالفان داخلی در دو طرف در امان بماند یا نه. اما در این دوره، ممکن است شاهد افزایش قابل توجه مذاکرات تجاری و آماده شدن‌ها برای پروژه‌هایی باشیم که می‌تواند پس از تعلیق تحریم‌ها به اجرا گذاشته شوند، برای مثال، لغو تحریم سوئیفت و دیگر تحریم‌های مالی می‌تواند موجب افزایش قابل توجه مبالات تجاری بین تجار ایرانی و شرکای بین المللی در اروپا و آسیا شود.

حبیبی گفت: شرکت‌های بزرگ بین المللی که فعالیت‌های خود در ایران را به‌دلیل نگرانی از مجازات‌های مالی آمریکا به حالت تعلیق درآورده‌اند، فعالیت‌های آماده سازی خود را برای بازگشت به ایران افزایش خواهند داد و تلاش خواهند کرد تا در آستانه افزایش فعالیت‌های اقتصادی در این کشور مجدداً جای پایی برای خود در بازار ایران باز کنند. ایران از قبل خود را برای تعداد زیاد پروژه‌ها در صنعت نفت و گاز خود آماده کرده است تا سرمایه خارجی لازم را جذب کند.

وی افزود: همچنین ممکن است شاهد افزایش سرمایه گذاری داخلی و انتقال ارز ذخیره شده توسط مردم به بازار برای سرمایه گذاری‌های مولد باشیم. به‌رغم تمام ابهامات پیشِ‌رو، تجار و شهروندان ایرانی انتظار دارند که درآمدهای نفتی ایران افزایش یابد و کشور قادر به بازگرداندن حجم عظیمی از دارایی‌های مالی خود که در بانک‌های خارجی بلوکه شده‌اند، باشد.

عضو هیأت علمی دانشگاه براندیس اضافه کرد:  تزریق این درآمد اضافی به اقتصاد، به تثبیت نرخ ارز کمک خواهد کرد و بسیاری از خانواده‌ها ممکن است تلاش کنند در آستانه این تزریق منابع ارزش، از شر ارزهایی که ذخیره کرده‌اند خلاص شوند که این روند موجب کاهش ارزش دلار و یورو خواهد شد.

وی افزود: در طول این دوره سه‌ماهه، ما همچنین احتمالاً شاهد لابی‌گری‌های جامعه تجاری ایران برای حمایت از توافق خواهیم بود. این لابی‌گری تجاری موجب تقویت موضع دولت روحانی خواهد شد.

حبیبی گفت: اگر دولت اوباما قصد داشته باشد تحریم‌ها را به‌شکلی بردارد که شرکت‌های آمریکایی نیز بتوانند به بازار تجارت و سرمایه گذاری ایران دسترسی پیدا کنند، برخی فعالان اقتصادی در آمریکا نیز ممکن است از توافق احتمالی اعلام حمایت کنند. ایران نیز که از قدرت لابی‌گری این فعالان اقتصادی، به‌خصوص شرکت‌های نفتی آمریکایی آگاه است، از شرکت‌های نفتی غربی دعوت کرده است تا در بخش نفت و گاز آن سرمایه گذاری کنند.

وی افزود: اگر اوباما کنار برداشتن محدودیت‌های پیشِ‌روی شرکت‌های خارجی برای همکاری با ایران، محدودیت‌های شرکت‌های آمریکایی را نیز لغو کند، آن‌گاه ممکن است این شرکت‌ها کنگره را برای تأیید توافق نهایی، تحت فشار قرار دهند.