اقتصاد در روابط ایران و ترکیه حرف اول را می‌زند

 

اوراسیا ریویو با اشاره به نقش مهم اقتصاد در روابط ایران و ترکیه نوشت: تجارت با ایران به اقتصاد ورشکسته ترکیه کمک کرد تا مجددا روی پای خود بایستد.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، پایگاه خبری اوراسیا ریویو طی گزارشی نوشت: روابط سیاسی ایران و ترکیه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و به رغم تفاوت های ساختاری بین دو طرف ادامه داشته است. بررسی دقیق روابط دو کشور نشان می دهد که اقتصاد نقشی مهم و اساسی در گسترش و تداوم روابط تهران- آنکارا ایفا کرده است. منافع دوجانبه دو کشور در حفظ ثبات منطقه و تعهد آنها به مهار و کنترل جدایی طلبان کرد عواملی مهم در تثبیت روابط سیاسی ایران و ترکیه بوده اند.

این گزارش افزود: نحوه تاثیرگذاری اقتصاد بر روابط دو کشور را باید در ۲ سطح مورد بررسی قرار داد. در سطح خرد، ماهیت و رویکرد سیاست خارجی دو کشور و نقش اقتصاد در آن باید بررسی شود. و در سطح کلان، وابستگی متقابل اقتصادی ایران و ترکیه در حوزه هایی نظیر انرژی، ترانزیت، مبادلات تجاری مرزی، بحران های اقتصادی و روابط بازرگانی باید مورد توجه قرار گیرد.

واقعیت این است که سیاست خارجی ترکیه به شدت تحت تاثیر ملاحظات اقتصادی قراردارد. به همین جهت، ترک ها تلاش کرده اند تا از تنش ها و اختلافات در سیاست خارجی خود اجتناب ورزند، زیرا از نظر آنها اختلافات مانع پیشرفت و توسعه ترکیه خواهد شد.

مقامات ترکیه در طی ۳ دهه گذشته سیاست توسعه صادرات را در پیش گرفته اند. در نتیجه اتخاذ این استراتژی، تجارت و توسعه سرمایه گذاری به اولویت اول سیاست خارجی ترکیه تبدیل شده است.

در سیاست خارجی ایران، بعد از اتمام جنگ تحمیلی، همکاری های منطقه ای به یک اولویت تبدیل شد. تاکید ایران بر منطقه گرایی تا حدی نتیجه اقدامات کشورهای غربی در تحریم این کشور بود. در این میان، همسایه ای همچون ترکیه، بهترین گزینه برای کاهش تاثیر تحریم های غرب بود. این مسئله موجب شد که ترکیه به یک شریک مهم تجاری برای ایران تبدیل شود.

در بعد کلان، ایران و ترکیه در ۵ حوزه انرژی، ترانزیت، تجارت مرزی، بحران های اقتصادی و روابط بازرگانی دارای روابط وابسته به یکدیگر هستند. مهمترین حوزه در این وابستگی، حوزه انرژی است. ایران مهمترین تامین کننده نفت ترکیه است. برای مثال، ایران در سه ماهه نخست سال ۲۰۱۱، ۳۰ درصد کل واردات نفت ترکیه را تامین می کرد. ایران همچنین پس از روسیه و آذربایجان، سومین تامین کننده گاز ترکیه است. روابط انرژی بین ایران و ترکیه به سود هر دو کشور است. به علاوه ترکیه می تواند به یک مسیر ترانزیتی برای انتقال انرژی از ایران به مشتریان اروپایی تبدیل شود. ترکیه همچنین یک مسیر ترانزیتی مهم برای واردات کالا به ایران از اروپاست.

به علاوه، رشد روابط اقتصادی در مناطق مرزی دو کشور نیز باید مورد توجه قرار گیرد. در سال ۲۰۰۹، ایران مقررات گمرکی در آذربایجان شرقی را تسهیل کرد تا تجارت با وان ترکیه را افزایش دهد. در همان سال، دو کشور توافق کردند که یک منطقه صنعتی مشترک در ایران ایجاد کنند. تا مارس ۲۰۱۲، شرکت های ترک نیمی از کل سرمایه گذاری های خارجی در منطقه سرمایه گذاری خارجی تبریز را به خود اختصاص داند.

عامل دیگری که موجب توسعه روابط دوجانبه شده، «بحران اقتصادی و جنگ» بوده است. برای مثال، پس از انقلاب اسلامی و در طی جنگ ۸ ساله ایران و عراق، ایران دچار انزوای اقتصادی و تبعات ناشی از جنگ شده بود. بنابراین این کشور شروع به نزدیک تر کردن روابط خود با ترکیه و واردات کالاهای استراتژیک مورد نیاز از این کشور کرد. در عین حال، تجارت با ایران برای ترکیه نیز پرسود بود. در حقیقت، تجارت با ایران به اقتصاد ورشکسته ترکیه کمک کرد تا مجددا روی پای خود بایستد.