اقشار آسیب‌پذیر کالای اساسی می‌گیرند

دیروز نمایندگان مجلس با بررسی طرحی موافقت کردند که بر اساس آن دولت موظف می‌شود کالاهای اساسی نظیر برنج، روغن، گوشت، قند، شکر و دیگر کالاهای اساسی را برای اقشار آسیب‌پذیر جامعه فراهم کند. این طرح یک‌فوریتی پس از اعلام اما واکنش برخی نمایندگان اقتصادی مجلس را در پی داشت. شباهت و نزدیکی چنین طرحی به احیای سیستم کوپنی یا کالابرگی اولین دلیل اعتراض برخی نمایندگان مجلس به این طرح بود.

از همین‌رو نمایندگان مجلس در جلسه روز گذشته بررسی دو فوریتی طرح تامین کالاهای اساسی برای اقشار آسیب پذیر را در دستور کار داشتند اما در نهایت نمایندگان مجلس به دوفوریت این طرح رای موافق ندادند. گفته می‌شود نمایندگان مجلس پس از استماع اظهارات موافق و مخالف، با ۱۲۸ رای موافق، ۶۸ رای مخالف و ۱۵ رای ممتنع از ۲۲۹ نماینده حاضر با دو فوریت این طرح موافقت نکردند. بنابراین مجلس برای یک فوریت بررسی این طرح رای‌گیری صورت داد و نمایندگان با ۱۳۹ رای موافق، ۳۴ رای مخالف و ۱۵ رای ممتنع از ۲۲۸ نماینده حاضر با یک فوریت این طرح موافقت کردند. همین موضوع به خوبی می‌تواند نشان‌دهنده واکنش نمایندگان مجلس به این طرح باشد و مخالفت آنها با بررسی دوفوریتی چنین تصمیمی نمایانگر این است که نمایندگان آنچنان روی خوشی به این طرح نشان نداده‌اند.

گفتنی‌است براساس ماده واحده این طرح و در صورت تصویب نهایی دولت موظف می‌شود به منظور کمک به معاش خانواده‌های نیازمند تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی کشور و ۱۰درصد جمعیت آسیب‌پذیر«اولین دهک پایین درآمدی جامعه» نسبت به تامین کالاهای اساسی آنان شامل برنج، روغن، قند، شکر، مرغ و گوشت قرمز با اختصاص ارز مرجع و از محل اعتبارات نهادهای مذکور و کمک‌های اختصاص یافته از منابع بودجه عمومی اقدام و از طریق کمیته امداد امام‌خمینی(ره) و سازمان بهزیستی کشور بین آنان توزیع کنند. به گزارش مهر براساس تبصره این ماده واحده اعتبارات موضوع مستمری محرومین در سال ۱۳۹۱، صددرصد تخصیص یافته تلقی می شود.

باید توجه داشت که این طرح به امضای ۴۴ نفر از نمایندگان مجلس رسیده‌است. این نمایندگان در متن توجیهی طرح پیشنهادی خود نوشته‌اند: با عنایت به مبارزه علنی استکبار جهانی و محدودیت‌ها و تضییعات فوق‌العاده‌ای که علیه امت اسلامی به‌ویژه ملت سرافراز ایران اسلامی اعلام می‌کند و به منظور پیروی از منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی جهت پیش بینی مقدمات لازم برای تمهید اقتصاد مقاومتی که از عناصر ضروری آن تامین حداقل معیشت برای اقشار آسیب پذیر است، این طرح با قید دوفوریت تقدیم مجلس شورای اسلامی شده‌است.

صف‌آرایی برای مخالفت با طرح شبه‌کوپنی

همانطور که عنوان شد این طرح شبه‌کوپنی واکنش بسیاری از نمایندگان مجلس را در پی داشت. آنطور که این نمایندگان مجلس می‌گویند متن این طرح آنها را بار دیگر به یاد احیای سیستم کوپنی و زنده‌کردن اقتصاد کالابرگی انداخت. این در حالی‌است که نمایندگان معتقدند شرایط اقتصادی ما اکنون با شرایط اقتصاد کوپنی در سال‌های دهه ۶۰ تفاوت دارد و انجام چنین تصمیماتی قطعا قدمی به عقب‌ در اقتصاد کشور خواهد بود.

در همین‌ زمینه ابراهیم نکو یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس که خود را یکی از مخالفان اصلی این طرح می‌داند به «تهران‌امروز» گفت: بنده در صحن علنی مجلس در مخالفت با این طرح شبه‌کوپنی صحبت کردم و برای مخالفت خود هم دلیل داشتم. او ادامه داد: مخالفت ما با این طرح به این معنا نیست که مخالف حمایت از اقشار آسیب‌پذیر هستیم یا به آنها بی‌اعتناییم، بلکه مخالفت ما به این دلیل است که نمی‌خواهیم اوضاع را پیچیده‌تر از شرایط فعلی کنیم.

نکو خاطرنشان کرد: مسلما ما باید به اقشار آسیب‌پذیر و کم‌درآمد کمک کنیم اما این کمک باید بر اساس برنامه‌ای پیاده شود که بیشترین اثر مثبت را برای کشور داشته باشد و طیف وسیعی از کارشناسان و نمایندگان مجلس هم نسبت به آن نظر مساعد داشته باشند.

این نماینده مجلس در پاسخ به این سوال که اجرای چنین طرحی اصولا امکان‌پذیر هست یا خیر گفت: این طرح هنوز مورد بررسی دقیق قرار نگرفته‌‌است اما قطعا برای اجرایی کردن آن ساز و کاری وجود ندارد و مشخص نیست تامین نیازهای اساسی اقشار کم‌درآمد قرار است بر اساس چه مکانیسمی اجرایی شود. او همچنین در مخالفت با دوفوریتی بودن این طرح تصریح کرد: زمانی که دو فوریتی بودن این طرح عنوان شد بسیاری از نمایندگان مجلس با آن مخالفت کردند. زیرا دوفوریت بودن چنین طرح شتاب‌زده‌ای در شأن نمایندگان مجلس نیست و در این شرایط اقتصادی نمایندگان مجلس تصور می‌کنند باید به مسائل اصلی‌تری بپردازند که در برگیرنده طیف وسیعی از اقشار جامعه باشد.

این عضو کمیسیون اقتصادی دلیل مخالفت بسیاری از نمایندگان مجلس با طرح دوفوریت تامین کالاهای اساسی اقشار کم‌درآمد را این‌طور تشریح کرد: عموما طرح‌های دوفوریتی زمانی مطرح می‌شوند که در کشور احساس خطری وجود داشته یا اضطراری پیش آمده باشد و به تعویق انداختن بررسی طرح، صدمات جبران‌ناپذیری برای کشور در پی داشته باشد. نکو ادامه داد: این در حالی‌است که این طرح نه ما را متوجه خطری جبران‌ناپذیر می‌کند و نه اینکه اضطرار خاصی در آن احساس می‌شود و از همین‌رو لفظ دوفوریت برای این طرح بی‌معنا بود و بنابراین نمایندگان ترجیح دادند به یک فوریت این طرح رای بدهند. او یادآور شد: چنین طرحی‌هایی نباید به صورت شتابزده اجرا شوند زیرا می‌توانند آسیب‌های جدی در پی داشته باشند. به همین خاطر ما باید این طرح را به طور دقیق بررسی کنیم، آفت‌ها، معایب و مزایای آن را استخراج کنیم و به اصطلاح به چکش‌کاری آن بپردازیم و سپس نسبت به اجرای آن اقدام کنیم.

نکو اینطور ادامه داد: درست است که ما در کشور قشری به عنوان آسیب‌پذیر داریم اما اینطور نیست که عده‌ای در حال نابودی باشند. همچنین کمیته امداد امام خمینی و بهزیستی طبق روال معمول به وظایف خود به درستی عمل می‌کند و به این اقشار کمک می‌رساند و به تقویت بنیه اقتصادی آنها فکر می‌کند بنابراین نیاز به پیچیده کردن این ساز و کار نیست. این نماینده مجلس به ایراد دیگر این طرح اشاره کرد و گفت: نکته دیگر این است که چه ارگانی مشخص کننده قشر آسیب‌پذیر است؛ متر و ملاک مسئولین برای مشخص کردن اقشار آسیب‌پذیر چیست و چطور می‌خواهند به این اقشار کمک برسانند. وی نامشخص بودن پاسخ این سوالات را یکی از اصلی‌ترین معایب این طرح دانست و افزود: این طرح یادآور اقتصاد کوپنی‌است و به همین خاطر درست نیست که دست به اجرای آن بزنیم. زیرا اکنون ما در شرایط بحرانی دوران جنگ نیستیم و توان مقابله با تحریم‌ها را هم داریم. از سوی دیگر در همین‌ رابطه احمد بخشایش اردستانی عضو کمیسیون امنیت ملی هم به «تهران‌امروز» گفته‌است: در زمان افزایش قیمت دلار نظرات متفاوتی درباره استفاده دولت از مابه‌التفاوت قیمت ارز عنوان شد اما در نهایت آثار این افزایش قیمت تا جایی پیش رفت که مجلس مجبور شد دو تصمیم اتخاذ کند. او ادامه داد: در ابتدا افزایش یارانه‌های نقدی را متوقف کرد و در یک اقدام پارادوکسی دیگر اجازه داد تا از ارز مرجع، کالای اساسی تهیه شود و به افرادی که زیر پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند داده شود.خوب این طرح هم همان است و بهتر بود به جای تبعیض و اقدام به طرح‌های کپونیستی که برای دهه ۶۰ است میزان یارانه‌ها را افزایش می‌دادند.

البته نباید فراموش کرد که پس از سخنان احمد توکلی نماینده مردم تهران در مجلس هم که از کوپنی کردن اقتصاد کشور سخن گفته بود نمایندگان مجلس چنین واکنش‌هایی نشان دادند. آنها در آن مقطع زمانی هم نسبت به احیای سیستم کوپنی در اقتصاد کشور اعتراض کرده و گفته بودند شرایط اقتصادی حال حاضر مثل دوران جنگ نیست و نیازی به طرح‌هایی که اقتصاد کشور را به عقب می‌برد احساس نمی‌شود.