الیاف در دنیا از مرز ۷۰ میلیون تن گذشت ‏

جایگاه و نقش کشورهای آسیایی در دنیای صنایع نساجی با توجه به افزایش هزینه های تولید در آمریکا و اروپا بیش از گذشته افزایش یافته است. در این مقاله با توجه به آخرین آمارهای ارائه شده اطلاعات بسیار خوبی در رابطه با میزان تولید انواع الیاف در سال گذشته آورده شده است.
مقدار مصرف الیاف در دنیا در سال ۲۰۰۹ با رشدی ۶.۴ درصدی از مرز ۷۰ میلیون تن گذشت. تولید الیاف مصنوعی در سال ۲۰۰۹ به ۴۴.۱ میلیون تن رسید که رشد ۶ درصدی دارد . میزان تولید الیاف طبیعی هم به ۲۶.۴ میلیون تن بالغ شد که حاکی از رشد ۴.۵ درصدی است.
‏
‏ سرانه مصرف برای جمعیت ۶.۸ میلیاردی دنیا ۱۰.۴ کیلوگرم است. در نگاه اول این شرایط حاکی از شرایط مثبتی است اما باید در نظر داشت که بخش منسوجات خانگی و صنایع وابسته به آن حجم زیادی از تولید خود را در ۲ سال گذشته از دست داده است با احتساب نرخ رشد سالانه متوسط  ۳.۴ درصدی ، افت تقاضا در ۲ سال گذشته ۱۵ میلیون تن بوده است. بعد از الحاق چین به سازمان تجارت جهانی ‏WTO ‎‏ در پایان سال ۲۰۰۱ نرخ رشد سالیانه به ۵.۲ درصد رسید که دسترسی به منسوجات ارزان قیمت را برای همه مردم جهان به همراه داشت. این نرخ رشد سالیانه منجر به افت ۱۹ میلیون تنی تقاضا در دو سال گذشته شده است.
‏
‏  الیاف پنبه
انتظار میرود در فصل زراعی ۲۰۰۹ – ۲۰۱۰ تولید پنبه در جهان به میزان ۴.۸ درصد کاهش داشته باشد و به ۲۲.۳ میلیون تن برسد. افزایش کاشت نژادهای اصلاح شده پنبه و تصویب قانونی آن در افزایش تولید اثر بخش بوده است . در فصل ۲۰۰۳ – ۲۰۰۴ تولید پنبه روند رشد سریعی را تجربه کرد. کاهش رشد این محصول در سال ۲۰۰۹ در ادامه یک روند کاهش ۵ ساله در مناطق پنبه خیز جهان روی داد و به طور متوسط تولید در هر هکتار ۳.۵ درصد کاهش داشت در حالی که مصرف جهانی با ۵.۴ درصد افزایش به ۲۵ میلیون تن رسید.‏

پشم
میزان تولید پشم در سال ۲۰۰۹ با ۷.۴ درصد افت به ۱۰۱ میلیون تن پشم تمیز شده رسید. این میزان نیز نشان دهنده هفتمین سال متوالی کاهش تولید پشم است. کاهش ۸ درصدی تولید پوشاک و منسوجات پشمی در دنیا که نهایتا تولید آن به ۵۵۲۰۰۰ تن رسیده است، تند ترین شیب افت تولید را بیان می کند.
در همین حال میزان پشم به کار رفته در منسوجات خانگی  ۵۴۷۰۰۰ تن رسید که افت ۶ درصدی را نشان می دهد.
‏
تقریبا نیمی از پشم تولیدی در جهان در استرالیا تولید می شود و چین و نیوزیلند در رتبه های بعدی قرار دارند. خشکسالی در شرق استرالیا و قیمت بالای گوشت منجر به افت ۹.۵ درصدی تولید پشم در این منطقه شد و به ۲۵۷۰۰۰ تن رسید.  میزان پروش دام های گوسفندی در سال ۲۰۰۹ ،‌ ۷۲ میلیون راس بود که این کمترین میزان از سال ۱۹۲۰ تا کنون است . همچنین طبق آمارها ۹۰ درصد پشم تولیدی استرالیا در تولید البسه و پوشاک مصرف می شود. حجم تولید در چین به عنوان دومین تولید کننده پشم جهان با ۶.۹ درصد کاهش به ۱۶۰ هزار تن رسید که پائین ترین میزان تولید از سال ۲۰۰۳ به این طرف است . در چین بسیاری از پرورش دهندگان گوسفندان پشمی ترجیح می دهند گوسفندان را بیشتر برای فروش گوشت پرورش دهند تا فروش پشم آنها .
‏
در نیوزیلند که پشم تولید شده آن بیشتر در صنعت منسوجات خانگی مصرف می شود  در سال گذشته تولید پشم ۲۳.۵ درصد کاهش داشت و به ۱۹۰۰۰ تن پشم تمیز شده رسید.  در نیوزیلند نیز پرورش دهندگان بیشتر به سمت فروش محصولات و فرآورده های دامی خود به صنایع لبنی حرکت کردند. ‏

الیاف سلولزی
‏
تجارت الیاف سلولزی در سال ۲۰۰۹ با ۷.۷ درصد رشد به ۳.۸ میلیون تن رسیده است. تولید الیاف فیلامنتی نیز با ۵.۴ درصد کاهش به ۳۵۱۰۰۰ تن رسید که به روند کاهشی خود در آمریکا و اروپا ادامه داد. در این بین تولید الیاف ویسکوز استیپل با ۱۱.۴ رشد به ۲.۷ میلیون تن بالغ شده است. این ناشی از رشد تقاضا در صنعت بی بافت و ‌تولید منسوجات ضد حریق علیرغم افزایش قیمتها می باشد. به دلیل کاهش میزان تولید پنبه و نیز افزایش تقاضا برای البسه راحتی و ویژگی های خاص الیاف ویسکوز بسیار مورد توجه قرار گرفتند و تجارت پر سودی را رقم زد.
‏
به طور کلی میانگین مصرف الیاف به دلیل رشد سرانه مصرف در کشورهایی مانند چین و هند است چرا که به دلیل افزایش سطح درآمد خانواده ها آنها توان خرید بیشتری خواهند داشت و همچنین پیش بینی می شود با راه اندازی خطوط جدید تولید الیاف در این کشورها ، آنها در مسیر مناسبی قرار گیرند. در سال ۲۰۰۹ در پی یک رشد آنی تولید الیاف استات و الیاف مشابه آن با ۲.۳ درصد رشد به ۷۵۰۰۰ تن رسید. کار شناسان عقیده دارند تحرک ایجاد شده در این بخش تا حدود زیادی در نتیجه رشد مصرف سیگار است که البته با توجه به محدودیت های جهانی در جهت منع مصرف دخانیات این امر تعجب آور است. در واقع رشد این بازار اولا ناشی از افزایش جمعیت جهان و سپس ارتقاء سطح سلامتی و بهداشت و بازارهای جانبی آن بوده است چرا که حرکت به سمت تولید فیلترهای سیگار با کیفیت تر و طول مصرف طولانی تر موجب شده فیلترهای باکیفیت جای خود را در سیگارهای بدون فیلتر و یا فیلترهای بر پایه پلی پروپیلن باز کند. ‏

الیاف مصنوعی
توسعه بازار الیاف مصنوعی با رشدی ۳.۷ درصدی به ۴۹.۳ میلیون تن رسیده است . تولید پلی استر افزایش رشد ۵.۳ درصدی ،‌اکریلیک رشد ۴.۴ درصدی ، ‌پلی پروپیلن کاهش ۶.۵ درصدی و پلی آمید نیز افت ۱۰.۵ درصدی را تجربه کردند. در سال ۲۰۰۹  تولید در بخش ریسندگی الیاف مصنوعی در کشورهای اروپایی باز هم کاهش داشت در حالی که این امر در کشورهای آسیایی کاملا برعکس بود.
‏
تولید الیاف مصنوعی در آسیا در سال ۲۰۰۹ ،  ۳۵ میلیون تن بود که تقریبا ۸۳ درصد کل بازار جهانی است. همچنین از این میزان ۲۶.۳ میلیون تن سهم چین بود و چینی ها توانستند با ۱۱.۲ درصد رشد نسبت به سال ۲۰۰۸ به این رکورد دست پیدا کنند.
‏

الیاف مصنوعی اصلی
‏
پلی استر :
‏
در تولید الیاف پلی استر پیشتازی چین با در اختیار داشتن ۶۹ درصد کل بازار همچنان ادامه دارد  و به نظر میرسد این روند با راه اندازی پروژه های عظیمی در زمینه تولید انواع الیاف و نخ های نساجی و صنعتی در سال ۲۰۱۰ به اوج خود برسد. ‏
این رشد تحولی در تولید نخ منسوج پلی استر با تولید ۱۸.۲ میلیون تن که نشان از رشد ۶.۷ درصدی است توسط تعداد کمی از کشورهای آسیایی انجام  شده است . درحالیکه کشورهای نیمکره غربی کاهش چشمگیری را در این بازار گزارش کرده اند. این روند تولید سهم آسیایی ها را تا نزدیکی ۹۵ درصد کل سهم بازار بالا برده است.
‏
چهار ضلع قدرت صنعت تولید منسوجات یعنی چین ، هند ، مالزی و ویتنام در این افزایش تولید موفق بوده اند. بازار نخ های فیلامنتی نساجی در اتحادیه اروپا به جهت تقاضای کم که نتیجه آن فعالیت در سطح پائین تولید و واردات کم می باشد ، حجم تولید آن به میزان ۲۲ درصد افت را نشان می دهد و در همین راستا آمریکائیها نیز کاهش ۱۵ درصد ی در تولید را تجربه کرده اند.
‏
تجارت نخ های صنعتی پلی استر بیشتر به سمت مصرف در صنایع اتومبیل سازی گرایش پیدا کرده است و تولید جهانی نخ های صنعتی پلی استر با ۶.۱ درصد کاهش به ۱.۱ میلیون تن رسید . این در حالیست که میزان تولید آن در اروپا به طرز دراماتیکی تا ۴۴ درصد سقوط کرد و این کاهش در آمریکا ۱۹ درصد گزارش شده است .
‏
‏.طبق نمودارهای ارائه شده توسط موسسه الیاف مصنوعی چین تولید پلی استر صنعتی در چین با ۲۲ درصد افزایش به ۵۵۰۰۰۰ تن رسیده است . ‏
تجارت الیاف پلی استر استیپل به میزان ۴.۴ درصد افزایش یافته و به ۱۹.۶    میلیون تن رسیده است. آسیا تنها منطقه ای بوده است که افزایش در تولید را به همراه داشته و هم اکنون سهم ۸۹ درصد ی از بازار را دارد. ظرفیت رشد در چین مشخصا از سال ۲۰۰۵ تا کنون کاهش یافته است و منابع کاملی برای دسترسی به آن نیز وجود ندارد.
‏
‏ در حالیکه خروجی تولید در چین ۹ درصد افزایش یافته است و به ۷.۹ میلیون تن رسیده است ، متوسط نرخ بهره وری در سال گذشته کمی بالاتر از ۷۰ درصد بوده است. هند دومین تولید کننده بزرگ پلی استر در جهان است  در سال ۲۰۰۹ حجم تولید هند با ۱۵ درصد رشد به ۸۶۰ هزار تن بالغ شد و در این میان تایوان و کره جنوبی که در رده های سوم و چهارم قرار دارند و هر دو سعی کرده اند تا سطح تولید خود را حفظ نمایند و حتی آنرا افزایش دهند. ‏
‏ تایوان با رشد ۱۳ درصدی تولید خود را به  ۵۷۰ هزار تن رساند و کره نیز با ۵ درصد رشد ۵۱۶ هزار تن پلی استر تولید کرد. تولید در اتحادیه اروپا  با ۱۴ درصد کاهش ۶۰۰ هزار تن در سال ۲۰۰۹ اعلام شد و این در شرایطی است که ترکیه وضعیت پایداری را داشت به این ترتیب اروپای غربی با ۲۳ درصد کاهش ۲۶۸ هزار تن  تولید داشت.  همچنین تولید در منطقه ‏CIS ‎‏ با ۱۸ درصد کاهش ۸۲۰۰۰ تن و در آمریکا با  ۱۵ درصد کاهش ۷۲۵ هزار تن بود.
‏
پلی آمید
تولید الیاف پلی آمید در  ۲۰۰۹ با ۱.۴ درصد کاهش به ۳.۵ میلیون تن رسید که نشان میدهد روند کاهش تولید آن همچنان ادامه دارد. با افزایش مداوم قیمت کاپرولاکتم ، تقریبا افزایش ۲ برابری آن تا پایان سال قیمت محصولات پائین دستی آن نیز متعاقبا افزایش یافته است. بنابراین با توجه به وضعیت اسف بار بازار مسکن در آمریکا و سرعت رشد بسیار کند صنعت حمل و نقل ، واکنش های مضاعفی را به دنبال داشته است
با افزایش لجام گسیخته فشار ناشی از پلی استر تولید نخ منسوج تا ۸.۳ درصد رشد یافته و به ۱.۶ میلیون تن رسیده است. سایر بخش ها کاهش در تولید را تجربه کرده اند. بازار نخ های صنعتی با  ۷.۴ درصد کاهش به ۹۰۰ هزار تن ، نخهای مورد مصرف در فرش با ۸ درصد افت به ۷۰۰ هزار تن و الیاف استیپل با کاهش ۱۵.۷ درصد به ۲۱۴ هزار تن رسید .
‏
پلی پروپیلن
‏
‏ بازار پلی پروپیلن ۶.۵ درصد کاهش یافته است و به ۲.۶ میلیون تن تنزل یافته است کاهش چشمگیر تقاضا برای نخ فرش و افزایش سرعت جایگزین شدن پلی استر فشار مضاعفی را بر این صنعت وار د کرده است . در حالیکه تقاضا برای الیاف استیپل تا ۳.۵ درصد  داشته و به ۱.۱ میلیون تن رسیده است تولید نخهای فیلامنتی تا ۱۲.۷ درصد کاهش یافته و مقدار آن به ۱.۵ میلیون تن رسیده است. ‏
در سال ۲۰۰۹ تولید جهانی الیاف اکریلیک با ۴.۴ رشد به ۹.۹ میلیون تن رسید. و این بازگشت مجدد و افزایش تولید از آسیا آغاز شد و در نیمه دوم سال نیز به اروپا رسید در حالیکه آمریکائیها شاهد بهبودی در این بخش از صنعت نساجی نبودند.
‏
تولید جهانی نخ در سال ۲۰۰۹ ،‌۶۲ میلیون تن
‏
‏ تولید نخ در سال ۲۰۰۹ افزایشی ۱۴.۴ درصد ی داشت و به ۶۱.۸ میلیون تن رسید . سه نوع نخ از این افزایش تولید سود بیشتری بردند، نخ های فیلامنتی افزایش ۳.۴ درصد ی داشتند و حجم تولید شان به ۲۴.۸ میلیون تن رسید که در این میان نخ های فرش ( به جز نخ های پلی استر) با افت ۱۳.۴ درصدی تولید ۱.۷  میلیون تن را ثبت کردند.
نخهای صنعتی نیز با کاهش ۶.۹ درصد ی ،‌ ۲.۴ میلیون تن تولید داشتند. نخ های فیلامنتی نساجی هم افزایش ۶.۴ درصد ی را تجربه کردند و تولید آنها به ۲۰.۷ میلیون تن رسید. تولید نخ از الیاف استیپل نیز بدون تغییر در سطح ۴.۱ میلیون تن ثابت ماند . به نظر میرسد بازار ۶۱.۸ میلیون تنی نخ در دنیا در حال تسخیر بو وسیله چین است. حجم تولید چین در سال ۲۰۰۹ در حدود ۳۹.۷ میلیون تن بود که در واقع ۶۱.۴ کل بازار است. . هند با تولید  ۵.۹ میلیون تن سهم ۹ درصد ی از بازار را در اختیار دارد. همچنین ایالات متحده امریکا ۱.۹ میلیون تن ، تایوان ۱.۵ میلیون تن  و کره جنوبی ۱.۱ میلیون تن نخ تولید  کردند و ۱۱.۹ میلیون تن دیگر نیز در سایر کشورها تولید شد. ‏

‏۷ میلیون تن تولید بی بافت های جهان  سال ۲۰۰۹
‏
‏ در واقع تنوع بسیار زیاد محصولات در بخش بی بافت و افزایش تمایل به استفاده از آنها از محصولات بهداشتی و انواع پوشک های بچه و بزرگسال گرفته تا انواع فیلم ها و لایه ها باعث شد تا این بخش تاثیر زیادی از بحرانهای موجود نگیرد در حالی که سایر بخش ها رکود شدیدی داشتند.
‏
در سال ۲۰۰۹ میلادی تولید انواع بی بافت ها با ۶.۳ درصد رشد به ۷.۱ میلیون تن رسید. در واقع در بسیاری از کشورها از جمله روسیه، چین و هند رشد درآمدهای مردم موجب گسترش روز افزون استفاده از انواع محصولات مصرفی صنعت بی بافت شده است. اما در کشورهای خاورمیانه و آفریقایی به دلیل وجود خانواده های پرجمعیت و سطح پائین تر رفاه عمومی همچنین درآمد های سرانه کمتر رشد این کالاها کمتر بوده است. همچنین رشد مصرف بی بافت ها در صنایعی مانند کشاورزی و ژئوتکستایل ها بسیار قابل توجه بوده است. ‏

منبع : مجله صنعت کهن – خرداد ۸۹