اماراتی ها و واسطه گری برای ایران

آمار واردات ۷ ماهه نخست سال جاری

نویسنده: امیرهادی انواری

بررسی آمار واردات کشور در هفت ماهه نخست سال جاری همچنان از صدرنشینی امارات در بازار واردات ایران حکایت دارد. اقلامی نظیر گوشت، برنج، قند و شکر، گوشت و ذرت متاسفانه همچنان جزو اقلام عمده وارداتی به کشور هستند. واردات قانونی سیگار افزایش یافته و تقریبا در تمام فصول وارداتی، امارات جزو مبادی اصلی به شمار می رود: در پوشاک امارات جزو مبادی اصلی واردات ایران است، در خودرو امارات صاحب رتبه است و در واردات سیگار باز هم امارات به چشم می خورد، این در حالی است که این کشور کوچک عربی، هیچ صنعتی در این زمینه ندارد و مشخص است که تنها نقش واسطه را بازی می کند!

در واقع امارات متحده عربی از همسایگی با ایران سود خوبی به جیب می زند.تراز بازرگانی خارجی جمهوری اسلامی ایران (بدون احتساب صادرات نفت خام و سایر موارد مندرج در توضیح کالاهای غیرنفتی) در هفت ماهه سال ۱۳۹۰ با کسری ۱۲۳/۱۶ میلیون دلار مواجه بوده است. در این مدت، تراز بازرگانی خارجی کشور (بدون احتساب نفت، گاز و خدمات) با ۹۵ کشور دنیا، منفی و با ۸۶ کشور دیگر مثبت بوده است. واردات کشور، در هفت ماهه سال ۱۳۹۰، به میزان ۲۰۵۹۲ هزار تن، به ارزش ۳۴۵۲۱ میلیون دلار بوده است که نسبت بمدت مشابه سال قبل، از نظر وزن ۱۶/۲۴ درصد و از نظر ارزش ۲۰/۴ درصد کاهش داشته است. شمش از آهن و فولاد غیر ممزوج، با وزن بیش از ۲ هزار تن و ارزش نزدیک به ۵/۱ هزار میلیون دلار در صدر اقلام وارداتی قرار گرفته که به تنهایی ۱۰ درصد از وزن و نزدیک به پنج درصد از کل ارزش واردات کشور را در هفت ماهه نخست امسال به خود اختصاص داده است. پس از آن دانه ذرت دامی با وزنی نزدیک به ۲/۲ هزار تن و ارزشی بالغ بر ۸۲۸ میلیون دلار در رتبه دوم ایستاده است که نزدیک ۱۰ درصد وزن و ۴/۲ درصد از کل ارزش واردات کشور از فروردین تا پایان مهر ماه را به خود اختصاص داده است. برنج با واردات ۷۳۸ هزار تنی با ارزشی برابر ۶۲۹ میلیون دلار در رتبه سوم ایستاده و محصولات تخته گرم نوردشده از آهن با وزنی بالغ بر ۷۲۵ تن و ارزشی برابر ۵۶۴ میلیون دلار چهارمین قلم عمده واردات در هفت ماهه نخست امسال است. قطعات گوشت پنجمین کالای عمده وارداتی در این مدت است که به میزان ۸۹ هزار تن، ۴۸۸ میلیون دلار ارزش داشته است. قطعات منفصله جهت تولید خودرو با ارزش ۴۸۲ میلیون دلار، دارو به ارزش ۴۷۶ میلیون دلار، کنجاله و آخال جامد از دانه سویا به ارزش ۴۶۹ میلیون دلار، قند و شکر به ارزش ۴۶۳ میلیون دلار و روغن خام سویا به ارزش ۴۴۰ میلیون دلار در رتبه های ششم تا دهم اقلام عمده وارداتی در هفت ماهه نخست امسال جای دارند.

امارات باز هم در صدر صاحبان بازار واردات ایران
قاره آسیا مجموعا ۱۵۲۵۴ هزار تن و ۲۴ هزار میلیون دلار، قاره اروپا ۴۹۴۷ هزار تن و ۷/۹ هزار میلیون دلار، قاره امریکا ۲۳۰ هزار تن و ۵۷۹ میلیون دلار، قاره آفریقا ۱۳۹ هزار تن و ۱۱۳۲ میلیون دلار و قاره اقیانوسیه ۲۲ هزار تن و ۸۹ میلیون دلار از واردات ایران را در هفت ماهه نخست امسال به خود اختصاص دادند.

بر این اساس می توان گفت حدود ۷۰ درصد واردات در این مدت از مبدا کشورهای آسیایی، ۲۸ درصد از مبدا کشورهای اروپایی، حدود ۲ درصد از کشورهای امریکایی و باقی واردات هم (کمتر از یک درصد) از کشورهای آفریقایی و واقع در قاره اقیانوسیه اتفاق افتاده است.

در قاره آسیا کشور امارات متحده عربی، در قاره اروپا کشور آلمان، در قاره امریکا کشور برزیل، در قاره آفریقا کشور مصر و در قاره اقیانوسیه کشور نیوزیلند به ترتیب با صادرات: ۱۱۱۹۱ میلیون دلار، ۲۲۸۱ میلیون دلار، ۳۳۵ میلیون دلار، ۳۸ میلیون دلار و ۵۰ میلیون دلار بیشترین صادرات را به کشورمان داشته اند.

از مجموع پنج کشور اول صادر کننده کالابه کشورمان، تنها یک کشور یعنی آلمان اروپایی است و باقی همه آسیایی هستند: امارات متحده عربی مثل همیشه در صدر مبادی واردات به کشورمان قرار دارد، پس از آن چین با واردات ۱۷۸۵ هزار تن با ارزشی بالغ بر ۳۹۹۸ میلیون دلار قرار دارد. کره جنوبی با واردات ۱۹۲۲ هزار تن کالابه ارزش ۲۶۸۲ میلیون دلار در رتبه سوم قرار گرفته است. آلمان در هفت ماهه نخست امسال ۵۰۲ هزار تن کالابه ارزش ۲۲۸۱ میلیون دلار به ایران صادر کرده تا در رتبه چهارم مبدا واردات کشورمان قرار گیرد و ترکیه با ۱۰۴۹ هزار تن صادرات به ایران به ارزش ۱۹۰۸ میلیون دلار در رتبه پنجم قرار گرفته است.

بر این اساس امارات متحده عربی نزدیک به ۵/۳۲ درصد، چین نزدیک به ۵/۱۱ درصد و جمهوری کره ۷/۷ درصد، آلمان ۶/۶ درصد و ترکیه ۵/۵ درصد از واردات به کشورمان را به خود اختصاص داده اند و سایر کشورهای جهان روی هم ۳۶ درصد باقیمانده را به خود اختصاص دادند. نکته آنکه سهم تمام کشورهای جهان، تقریبا نزدیک به سهم امارات از بازار واردات ایران است!

چه خودروهایی از امارات و عمان به ایران صادر شده است؟
واردات خودرو یکی از فصل های مهم واردات به کشورمان از سال ۱۳۸۴ تاکنون به شمار می رود. در هفت ماهه نخست سال جاری ۲۷۸۰ دستگاه خودروی سواری به ارزش ۴۴۵ میلیون دلار به کشور وارد شده است: به بیانی به صورت میانگین قیمت هر دستگاه خودروی وارداتی در هفت ماهه نخست امسال نزدیک به ۲۰ میلیون تومان بوده است. کره جنوبی، امارات متحده عربی و عمان رتبه های اول تا سوم صادر کنندگان خودرو به کشورمان را تشکیل دادند. ۱۲۶۹۷ دستگاه خودرو به ارزش ۲۲۴۶۱۹ هزار دلار از کره جنوبی، ۴۷۲۹ دستگاه خودرو به ارزش ۱۳۴۶۳۵ هزار دلار از امارات متحده عربی و ۱۳۶۸ دستگاه خودروی سواری به ارزش ۲۴۶۴۹ هزار دلار از کشور عمان به کشورمان صادر شده است. احتمالاخودروهای تولید کمپانی کیا نظیر اسپورتج، سراتو، موهاوی و… خودروهای کره یی را تشکیل داده اند، اما با توجه به واردات خاکستری برند های اروپایی نظیر ب. ام.و، بنز و پورشه، شاید واردات مربوط به کشورهای حاشیه خلیج فارس به این برند ها اخصاص داشته باشد. خاصه آنکه برخی از انواع این خودروها مثل ب. ام. و مدل ایکس-شش، به دلیل تولید در ایالات متحده امریکا امکان واردات سفارشی برای ایران از طریق نمایندگی های رسمی را ندارد.

رشد ۱۲۰ درصدی واردات سیگار
در هفت ماهه نخست سال جاری مجموعا ۷۳۸ هزار تن برنج به ارزش ۶۲۹ میلیون دلار به کشور وارد شده است، هند ۲۶۸ هزار تن (با ارزشی برابر ۲۵۰ میلیون دلار) امارات ۱۸۸ هزار تن (با ارزشی برابر ۱۶۷ میلیون دلار) و پاکستان ۱۵۹ هزار تن (با ارزشی برابر ۱۲۵ میلیون دلار) رتبه های اول تا سوم این واردات بودند. باقی کشورهای جهان نیز مجموعا ۱۲۳ هزار تن به ارزش ۸۷ میلیون دلار در بازار برنج وارداتی ایران نقش داشتند.

در هفت ماهه نخست امسال همچنین ۳۲ میلیون دلار گوشی تلفن همراه به صورت رسمی به کشور وارد شده است که مبادی عمده آن را پس از منطقه آزاد چابهار، امارات متحده عربی و هنگ کنگ تشکیل می دهند. سه هزار تن سیگار نیز به ارزش ۵۱ میلیون دلار به صورت رسمی در هفت ماهه نخست امسال به کشور وارد شده است که در این واردات کشورهای: سویس (۴۸۴۶۲ هزار دلار)، امارات (۱۵۶۷ هزار دلار) و ترکیه (۳۶۲میلیون دلار) رتبه های اول تا سوم را به خود اختصاص دادند. از سایر کشورهای جهان نیز ۳۸۹ هزار دلار سیگار به ایران سیگار صادر شده است. به لحاظ ارزش واردات قانونی سیگار به کشور در هفت ماهه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل (۲۳ میلیون دلار) رشد نزدیک به ۱۲۰ درصدی را شاهد هستیم. همچنان که مشاهده شد، تقریبا در تمام اقلام عمده وارداتی به کشورمان، امارات یکی از مبادی اصلی واردات به شمار می رود، این کشور کوچک عربی در جنوب ایران که روابط چندان دوستانه یی نیز با ایران ندارد، شبیه منطقه آزاد تجاری برای ایران عمل می کند. مشخص است که امارات متحده عربی هیچ برند خاص خودرویی ندارد که ایران خواهان واردات آن باشد و اگر از این کشور خودرو، پوشاک و… به ایران وارد می شود، در واقع این کشور به عنوان واسطه ایفای نقش می کند: حال اگر روزی ایران به صورت مستقیم با تولید کنندگان اروپایی و… وارد معامله شود، وضع امارات چندان مساعد نخواهد بود، چون یکی از بازارهای اصلی دلالی خود را از دست خواهد داد!