انواع پارچه‌های گردباف و خصوصیات آن‌ها

به طور کلی تکنولوژی‌های تولید پارچه به دو دسته درگیری نخ‌ها باهمدیگر و درگیری الیاف با همدیگر تقسیم می‌شوند. در درگیری نخ‌ها سه روش بافندگی تاری پودی، بافندگی حلقوی و گیس بافی را داریم.

پارچه‌های گردباف حاصل درگیری نخ‌ها باهمدیگر و تشکیل حلقه به روش بافندگی حلقوی هستند. در ادامه با ما همراه باشید تا ضمن معرفی انواع مختلف پارچه‌های گردباف، خصوصیات مختلف آن‌ها را نیز بررسی کنیم.

پارچه‌های گردباف حاصل حرکت سوزن‌ها روی یک بستر دایره‌ای و درگیری حلقه‌ها در جهت عرض و یا پودی هستند. حرکت سوزن‌ها در ماشین گردباف یا به صورت مستقل و یا به صورت همزمان با همدیگر است.

ماشین‌های گردباف

این ماشین‌ها از نقطه نظر تنوع و نحوه قرارگیری بستر سوزن‌ها به همدیگر به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند، که عبارتند از:
۱. ماشین‌های گردباف یکرو سیلندر
۲. ماشین‌های گردباف دورو سیلندر
۳. ماشین‌های گردباف دوبله سیلندر

پارچه‌های گردباف یکرو سیلندر یا Single jersey

ماشین‌هایی که برای بافت این پارچه‌ها استفاده می‌شوند، دارای یک بستر سوزن هستند و برای تشکیل حلقه علاوه بر سوزن از عناصر دیگری مانند سینکر نیز استفاده می‌کنند.

به طور کلی بافت یکرو سیلندر ساده را Plain Single Jersey می‌گویند. این بافت ساده‌ترین بافتی است که در صنعت حلقوی پودی تولید می‌شود. این بافت اجتماعی از حلقه‌ها است که به صورت یکرو سیلندر تشکیل شده‌اند.

از بعد اقتصادی این پارچه‌ها از نظر مصرف نخ و قیمت تمام شده اقتصادی‌ترین بافت در صنعت حلقوی پودی است.

اگر بخواهیم ظاهر این پارچه را تفسیر کنیم باید بگوییم که پشت و روی فنی این پارچه با همدیگر متفاوت هیتند. در روی پارچه که به دید عموم می رسد تنها حلقه‌های رو را به صورت هفت و هشتی می‌بینیم و در پشت فنی پارچه تنها حلقه‌های پشت را به صورت نیم دایره می‌بینیم.

این پارچه زمانیکه از روی ماشین پایین می‌آید به واسطه حلقوی بودنش شدیدا جمع می‌شود. بنابراین پارچه یکرو سیلندر ساده در جهت طولی و عرضی جمع می‌شود.

پارچه‌های گردباف ساده از اولین و آخرین رج به راحتی قابل شکافتن است. این پارچه‌ها معمولا بعد از اعمال کشش عرضی قابلیت برگشت پذیری تا ۴۰ درصد را دارند.

پارچه‌های گردباف دورو سیلندر یا Double jersey

چنانچه در ماشین‌های گردباف از دو بستر سوزن عمود برهم استفاده شود، پارچه گردباف دو روسیلندر را خواهیم داشت. از نظر ساختاری پارچه‌های دوروسیلندر به دو دسته تقیم می‌شوند که عبارتند از:
۱ – Rib
۲ –  Interlock

ویژگی‌های پارچه Rib
اولین ماشین بافت پارچه ریب در سال ۱۷۵۵ در انگلستان توسط استروت تولید شد. به طور کلی خانواده پارچه‌های ریب بسیار گسترده است و در ادامه ساده‌ترین آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

در این پارچه‌ها دو ردیف حلقه داریم که این دو ردیف حلقه توسط یک نخ اتصال به همدیگر وصل شده‌اند.
پشت و روی این پارچه‌ها شبیه به همدیگر هستند و تنها حلقه‌های رو مشاهده می‌شوند و پارچه کشباف را خواهیم داشت. ضخامت این پارچه‌ها پس از استراحت دو برابر پارچه‌های یکروسیلندر است. همچنین قابلیت کشسانی و برگشت پذیری این پارچه‌ها نیز دو برابر پارچه‌های یکرو سیلندر ساده است.

بافت دورو سیلندر ریب از آخرین رج به سادگی قابل شکافتن است و به علت کشسانی و برگشت پذیری بالایی که دارد برای آستین، سرآستین، ناحیه کمر و ژاکت‌ها که نیاز است به بدن بچسبند استفاده می‌شود.
این پارچه‌ها قابلیت کشش و خواص گرمایی خیلی بهتری نسبت به پارچه‌های یکرو سیلندر ساده دارند. در نتیجه برای پلیورهای زمستانی مناسب هستند.

ویژگی پارچه‌های Interlock
به طورکلی مکانیزم اینترلاک در سال ۱۹۰۸ به ثبت رسیده بود، اما به دلایل زیادی نظیر قیمت بالای سوزن‌هایی که مورد نیاز برای این مکانیزم بودند تا سال ۱۹۳۰ به صورت تجاری عرضه نشد.

خانواده پارچه‌های اینترلاک نیز بسیار گسترده است و در ادامه ویژگی‌های بافت اینترلاک ساده را توضیح خواهیم داد.
ظاهر این پارچه‌ها مشابه پارچه‌های ریب است. بافت اینترلاک از دو بافت ریب که در همدیگر درگیر هستند تشکیل می‌شود. کشسانی عرضی و بازگشت پذیری این پارچه‌ها نسبت به پارچه‌های ریب کمتر است. پارچه‌های اینترلاک نیز از اخرین رج به سادگی قابل شکافتن هستند.

این پارچه‌ها در گیج مشابه نسبت به پارچه‌های دورو سیلندر ریب ضخیم‌تر و سنگین‌تر خواهند بود. در نتیجه پارچه‌های گردباف دورو سیلندر اینترلاک خواص گرمایشی بهتری خواهند داشت.
بسیاری از زیرپوش‌ها، بعضی از پارچه‌های ورزشی و بسیاری از تیشرت‌ها دارای بافت دورو سیلندر اینترلاک هستند.

پارچه‌های گردباف دوبله سیلندر یا Double Cylinder
در ماشین‌های گردباف دوبله سیلندر مشابه ماشین‌های دورو سیلندر از دو بستر سوزن استفاده می‌شود با این تفاوت که بسترهای سورن در ماشین دوبله سیلندر در راستای همدیگر و به صورت موازی قرار می‌گیرند.

بافت ایجاد شده توسط این ماشین‌ها به بافت پرل یا Purl معروف است. در ادامه به بیان ویژگی‌های بافت پرل ساده می‌پردازیم.
پارچه پرل یک پارچه یکرو سیلندر با ویژگی‌های خاص است. در روی پارچه هم حلقه رو و هم حلقه پشت مشاهده می‌شود و ظاهر پشت و روی پارچه شبیه به همدیگر است. کشسانی عرضی این پارچه مشابه با پارچه گردباف یکرو سیلندر ساده است اما از نظر طولی کشسانی اش دوبرابر است.

پارچه گردباف دورو سیلندر پرل دارای بافت حجیم و نرم است. در نتیجه این پارچه‌ها خواص گرمایشی بهتری خواهند داشت. نرمی و لطافت این پارچه‌ها سبب می‌شود که برای استفاده‌هایی نظیر لباس نوزاد مناسب باشند.
پارچه‌های پرل نیز از ابتدا و انتها به سادگی قابل شکافتن هستند.

علاوه بر ماشین‌های گردباف، این پارچه‌ها را می‎‌توان توسط ماشین‌های تخت باف الکترونیک با استفاده از مکانیزم انتقال حلقه نیز بافت.
ماشین‌های دوبله سیلندر گردباف از لحاظ قطر سیلندر به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند. یک دسته ماشین‌هایی که قطر سیلندر آن‌ها از ۶ اینچ بیشتر است و یک دسته ماشین‌هایی که قطر سیلندر آن‌ها از ۶ اینچ کمتر است.

سخن پایانی: به طور کلی پارچه‌های گردباف خانواده گسترده‌ای از پارچه‌ها را تشکیل می‌دهند که ما در این یادداشت تنها تعداد اندکی از آن‌ها را معرفی کردیم. پارچه‌های ذکر شده برای هر دسته از پارچه‌های گردباف به عنوان مبنا در نظر گرفته می‌شوند و مابقی بافت‌ها مشتقی از این پارچه‌ها محسوب خواهند شد.