شیوع پاندمی کرونا، اولویت و مرکز توجه جهانیان را به سمت بهداشت و سلامت معطوف نموده است. با توسعه صنعت مراقبت‌های پزشکی و افزایش سطح آگاهی‌ها نسبت به سلامت شخصی، صنعت نساجی نیز آماده می‌شود تا نقش خود را در این زمینه ایفا کند. صنعت نساجی، با تولید پارچه‌ها و منسوجات آنتی‌میکروبیال می‌تواند سهم بسزایی در بازگرداندن سلامت به جامعه داشته باشد. سال ۲۰۲۰، سال توجه به سلامت و بهداشت است، و مردم بیش از پیش به این مساله اهمیت می‌دهند.
بر اساس گزارش موسسه تحقیقاتی ریسرچ‌اندمارکت، پیش‌بینی می‌شود که از سال ۲۰۲۰ تا سال ۲۰۲۵، بازار منسوجات آنتی‌میکروبیال نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) برابر با ۴ درصد را تجربه خواهد کرد. بازیگران اصلی تولید الیاف آنتی‌میکروبیال در منطقه آمریکای شمالی و کانادا واقع شده‌اند. رفته‌رفته منطقه آسیا پاسیفیک نیز به‌عنوان یکی از بازارهای اصلی این حوزه ظاهر شد و اکنون بالاترین حجم و بالاترین نرخ رشد مربوط به همین منطقه است. شک نکنید که آینده، متعلق به منسوجات آنتی‌مکروبیال خواهد بود.
تحقیقات بازار انجام‌گرفته در سال ۲۰۱۹، ارزش بازار محصولات آنتی‌میکروبیال را در بدبینانه‌ترین حالت ۳ میلیارد دلار برآورد می‌کند. و پیش‌بینی می‌شود که رشدی بیش از ۵.۲ درصد را در بازه پیش‌بینی‌شده تجربه کند. گواهی آنتی‌میکروبیال می‌تواند برای گروه‌هایی که به لحاظ سلامت و بهداشت با شرایطی دشوار و مشکل مواجه هستند، راهگشا باشد. از سوی دیر پاندمی ویروس کرونا نیز مزید بر علت شده و تقاضای منسوجات آنتی‌میکروبیال را افزایش داده است. بازار محصولات آنتی‌میکروبیال در سطح جهان بدون شک آینده پررونقی خواهد داشت.
در ادامه به بررسی ابعاد بازار منسوجات آنتی‌میکروبیال خواهیم پرداخت.
با افزایش آگاهی مردم نسبت به مسائل بهداشتی، منسوجات آنتی‌میکروبیال نیز در بازار بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. بازار الیاف آنتی‌میکروبیال نیز به دلیل افزایش تقاضای مصرف در بازارهای پایین‌دستی نظیر تولید منسوجات در کاربردهایی نظیر بسته‌بندی، روکش خودرو، حمل‌ونقل، کالاهای مصرفی، ساخت‌وساز، صنایع غذایی و بهداشتی، و تجهیزات پزشکی، رونق می‌گیرد. طی سالهای آتی، به‌نظر می‌رسد بیشترین رشد تقاضا برای منسوجات آنتی‌میکروبیال در بخش صنایع بهداشت و درمان باشد.
یکی دیگر از محرک‌های بازار منسوجات آنتی‌میکروبیال، افزایش سطح درآمد مصرف‌کنندگان است. به‌دلیل تغییر سبک زندگی متعاقب آن و توجه بیشتر به سلامت و بهداشت، تقاضا برای محصولات آنتی‌میکروبیال نیز در سطح بین‌المللی افزایش خواهد داشت. گذشته از دو روند عمده فوق‌الذکر، افزایش تقاضای پوشاک و البسه ورزشی نیز از دلایل دیگر رشد منسوجات آنتی‌میکروبیال است.
بازیگران عرصه تولید و توزیع این محصولات، علاوه بر چشم‌انداز امیدوارکننده رشد این بازار، با چالش‌هایی نیز روبرو هستند. بزرگترین چالش پیش‌روی این صنعت، مقررات سخت‌گیرانه زیست‌محیطی درباره مواد شیمیایی خطرناکی است که در تولید این محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هرچند فواید و مزایایی محصولات نهایی آنتی‌میکروبیال برای سلامت و بهداشت فردی غیرقابل‌انکار است ولی روی دیگر سکه، مواد شیمیایی خطرناکی است که در تولید این محصولات استفاده می‌شود و می‌تواند محیط‌زیست سیاره و متعاقب آن سلامت انسان را به‌خطر اندازد.
مواد آنتی‌میکروبیال ترکیبات شیمیایی مختلفی دارند و در مرحله تکمیل نهایی کالای نساجی به آن اضافه می‌شوند، و در تماس با پوست می‌توانند برای سلامتی زیان‌آور باشند. از این گذشته، این منسوجات در مرحله شستشو ممکن است ترکیباتی نظیر تری‌کلوسان، PHMB ، QAC، و سایر ترکیبات مضر آزاد شده و زندگی آبزیان و محیط‌زیست را در معرض خطر قرار دهد. این ترکیبات می‌توان روی حاصلخیزی خاک کشاورزی نیز تاثیرگذاشته یا محصولات زراعی را آلوده کنند.
بنابراین مهمترین چالشی که تولیدکنندگان منسوجات آنتی‌میکروبیال با آن مواجه‌اند، غلبه بر دغدغه‌های زیست‌محیطی و نگرانی‌های مربوط به سلامت انسان است. فعالین این صنعت برای استفاده از فرصت رشد بازار این محصولات و با توجه به مسئولیت‌های اجتماعی خود، باید به‌دنبال کشف راهکارهای جایگزین و تولید ایمن منسوجات آنتی‌میکروبیال باشند.
بازار منسوجات آنتی‌میکروبیال، به قیمت و دردسترس‌بودن مواد اولیه متکی است. یکی از مهمترین مواد اولیه در این بخش، پنبه است که می‌تواند با استفاده از ترکیبات آنتی‌میکروبیال نقره، مس، روی و یا QAC تکمیل شود. قیمت مواد اولیه در این صنعت نیز متاثر از سایر عوامل، به‌صورت روزانه متغیر است. درنتیجه، این نوسانات نیز می‌تواند به معضل هزینه‌های بالای تولید این محصولات بیافزاید. افزایش هزینه تولید این نوع محصول می‌تواند منحنی عرضه و تقاضای این صنعت را دست‌خوش تغییر کند. به‌عبارت دیگر، یکی از محدودیت‌هایی که تولیدکنندگان این منسوجات با آن مواجه خواهند بود و باید راهکاری برای آن بیابند، کنترل هزینه‌ها و کاهش قیمت‌تمام‌شده منسوجات آنتی‌میکروبیال است.
محبوبیت منسوجات آنتی‌میکروبیال در میان پژوهشگران، تولیدکنندگان، و مصرف‌کنندگان رو به افزایش است. مصرف‌کنندگان طالب محصولاتی باکیفیت‌تر و ایمن‌تر و با طول‌عمر بالاتر هستند. پژوهشگران پیوسته در تلاش هستند تا محصولاتی سازگار با پوست و سلامت، مقرون‌به‌صرفه و دوستدار محیط‌زیست تولید کنند و تولیدکنندگان نیز به دنبال استفاده از ترکیبات مختلف و کشف راهکارهایی برای ایجاد تمایز و کسب مزیت رقابتی در بازار منسوجات آنتی‌میکروبیال هستند.
تحقیقات مستمر و و پیشرفت‌های فناوری در این حوزه، رشد قابل‌توجهی را در این صنعت به‌همراه خواهد آورد.
در ایران نیز علیرغم تفاوت‌هایی که میان روندهای جهانی و شرایط داخلی وجود دارد، اما دیر یا زود موج تغییرات بیرونی به بازارهای داخلی کشیده می‌شود و تقاضای مصرف‌کنندگان داخلی نیز کاملاً مجزا از روندهای بین‌المللی نیست. بنابراین انتظار می‌رود که تقاضا برای منسوجات آنتی‌میکروبیال در بازارهای داخلی نیز افزایش یابد، هرچند با نرخ رشدی متفاوت از روندهای جهانی. بنابراین شرکتهای فعال داخلی در زمینه تولید این محصولات نیز با چالش‌ها و فرصت‌های مشابهی روبرو خواهد بود. این تولیدکنندگان برای استفاده از ظرفیت رشد بازارهای داخلی و یا استفاده از امکان صادرات و استفاده از ظرفیت تقاضای بازارهای بین‌المللی برای منسوجات آنتی‌میکروبیال، باید به فکر رفع موانع و چالش‌های مربوط به آسیب‌های زیست‌محیطی، هزینه تولید و بهبود ویژگی‌های محصول نهایی باشند.
بیشتر بخوانید: نوآوری برای مقابله با ویروس کرونا در سطح منسوجات
نویسنده: مهندس علی قسام؛ تحریریه کهن
تبلیغات روی جلد: کاوان شیمی فهرست مطالب شماره 90 مجله نساجی کهن نمایشگاه پیشرفته‌ترین فناوری‌های…
در نمایشگاه Heimtextil 2025، بخش فرش و کفپوش به سطح جدیدی از گسترش و نوآوری…
نویسنده:سیامک عیقرلو آری، تیتر این نوشتار درست نوشته شده است و به درستی آن را…
فناوری‌های نوظهور و هوش مصنوعی با وجود همه اثرات مثبت و غیرقابل انکاری که برای…
ایتما آسیا ۲۰۲۴ فرصتی برای نمایش پیشرفت‌های چشمگیر صنعت نساجی چین بود، جایی که شرکتهای…
شرکتهای دانش‌بنیان در ایران به شرکت‌هایی اطلاق می‌شود که بر پایه دانش و فناوری‌های نوین…