بازهم جای خالی رشد در اقتصاد ایران

 

همزمان با مناقشه احمد توکلی رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس و محمود بهمنی رئیس‌کل بانک مرکزی در صحن علنی دو روز گذشته مجلس شورای اسلامی مبنی بر توقف انتشار آمارهای رسمی به‌ویژه نماگرهای اقتصادی، سایت رسمی بانک مرکزی گزارش خود از وضعیت شاخص‌های اقتصادی در بهار سال ۱۳۹۰ را منتشر کرد.

به گزارش همشهری، انتشار این آمارها بازهم نشان داد که جای خالی رشد اقتصادی در نماگرهای اقتصادی بانک مرکزی خالی است به‌نحوی که رشد تولید ناخالص داخلی در سال۱۳۸۹ تکرار شده و خبری از وضعیت رشد اقتصادی به‌عنوان یک شاخص کلیدی در بهار سال ۱۳۹۰ نیست. بنابراین نرخ رشد اقتصادی ایران در سال ۱۳۸۹ با نفت ۵.۸ درصد و بدون نفت ۶.۱ درصد ارزیابی شده است.

آیا رشد اقتصادی ایران در بهار سال ۹۰ روبه‌کاهش نهاده یا افزایش یافته است؟ به گزارش همشهری، نماگرهای اقتصادی بانک مرکزی در بهار سال‌۱۳۹۰ نشان نمی‌دهد که ارزش‌افزوده بخش‌های مختلف اقتصادی نظیر نفت، کشاورزی، صنعت و معدن، ساختمان و خدمات چه مسیری را طی کرده، چرا که آماری به دست بانک مرکزی نرسیده است. البته سکوت آماری بانک مرکزی به همین شاخص‌ها محدود نمی‌شود به‌ویژه اینکه هنوز مشخص نیست وضعیت تشکیل سرمایه ثابت ناخالص کشور در بخش‌های دولتی و خصوصی از ۱۳۸۷ به بعد چگونه بوده و هنوز آمار مربوط به نوسان سرمایه‌گذاری بخش دولتی و خصوصی در دسترس نیست.

رشد شاخص‌های صنعتی نماگرهای اقتصادی مربوط به بهار سال ۹۰ نشان می‌دهد که شاخص‌های صنعتی نسبت به بهار ۸۹ رشد داشته است اما نشانی از ارزش افزوده در بخش صنعت وجود ندارد و مشخص نیست که رشد بخش صنعت در آینده چه میزان اعلام خواهد شد. گزارش یادشده به استناد آمارهایی که وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر کرده، تأکید دارد که در بهار پارسال رشد جواز تاسیس واحدهای صنعتی از حیث تعداد و میزان سرمایه‌گذاری نسبت به بهار سال ۸۹ به‌ترتیب ۳۳ و ۷۱ درصد افزایش یافته است که البته بخشی از افزایش میزان سرمایه‌گذاری می‌تواند ناشی از بالارفتن هزینه‌های تولید هم باشد. از سوی دیگر شاخص پروانه‌های بهره‌برداری از واحدهای صنعتی از حیث تعداد و سرمایه‌گذاری با رشدی معادل ۱۰.۷ و ۲۴‌درصد مواجه شده است.

نکته مبهم در گزارش نماگرهای اقتصادی، اعلام نشدن شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی است که بانک مرکزی می‌گوید با توجه به تغییر جامعه آماری در سال ۱۳۸۶، رقم شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی در بهار سال ۹۰ قابل مقایسه با سال قبل نیست. این توضیح بانک مرکزی نشان می‌دهد که اختلاف این نهاد رسمی کشور با وزارت صنعت، معدن و تجارت بر سر نحوه نرخ رشد صنعت همچنان به قوت خود باقی است.

افزایش تولید و صادرات نفت

جدیدترین گزارش بانک مرکزی به نقل از وزارت نفت نشان می‌دهد که تولید و صادرات نفت ایران در بهار سال گذشته اندکی افزایش یافته است اما نه به میزانی که افت فاحش تولید و صادرات در چهار سال گذشته را جبران کرده باشد. بر این اساس تولید روزانه نفت ایران از سه‌میلیون و ۵۴۵‌هزار بشکه در زمستان ۸۹ با ۲۹ هزار بشکه افزایش به سه میلیون و ۵۷۴‌هزار بشکه در بهار سال۹۰ رسیده و صادرات نفت هم از یک‌میلیون و ۹۹۵ هزار بشکه در زمستان پارسال به ۲ میلیون و ۶۱‌هزار بشکه در بهار پارسال رسیده که ۶۶ هزار بشکه افزایش را نشان می‌دهد.

به گزارش خبرنگار ما براساس آمارهای رسمی وزارت نفت ایران، تولید و صادرات نفت ایران در سال‌۱۳۸۶ به‌ترتیب ۴.۰۵۷ و ۲.۵۲۲ میلیون بشکه در روز بوده که در سال‌های بعد این میزان، افت محسوس داشته است به‌نحوی که در پایان سال‌۸۹ تولید و صادرات نفت ایران روزانه به‌ترتیب به ۳.۵۳۶ و۲.۰۰۲ میلیون بشکه رسیده است. آمارهای وزارت نیرو هم نشان می‌دهد که تولید برق ایران در بهار پارسال با حدود ۲۴‌درصد افزایش نسبت به بهار ۸۹ به۵۶.۴ میلیارد کیلووات ساعت رسیده است.