بررسی عمومی صنعت فرش ماشینی ایران

تاریخچه و روند احداث تاسیس ونحوه راه اندازی اولین واحد فرش ماشینی

۱- تولید فرش ماشینی در ایران به ابتدای دهه ۵۰ برمی گردد، در آن دوره گروه صنعتی بهشهر در صدد اجرای پروژه واحد قالیبافی بصورت یک واحد تخصصی در کاشان بود به همین منظور قبل از آن در مجموعه شرکت مخمل و ابریشم کاشان که در زمینه تولید پارچه های مخمل وحریر فعال بود اقدام به تولید آزمایشی فرش ماشینی و اضافه کردن آن به محصولات خود نموده بود. لذا در ابتدای دهه ۵۰ اولین فرش ماشینی تولید داخل در این کارخانجات توسط ماشین‎ های مخمل بافی ژاکارد و با الیاف مصنوعی براق و پرز نسبتاً کوتاه و وزن سبک، بافته و روانه بازار گردید.

قبل از آن به علت عدم وجود واحد تولید فرش ماشینی وعدم واردات فرش ماشینی و وجود کالاهای مشابه و تولید زیاد فرش دستباف و نیز وجود محصولات جایگزین فراوان مانند گلیم و زیلو و غیره و عواملی از قبیل سنت، عادت و قدرت بالای خرید مردم برای تهیه فرش دستباف مصرف فرش ماشینی در کشور رواج چندانی نداشت .

۲- همزمان با آن عده ‎ای از تجار، فرش ‎هایی با همین مشخصات و تا حدی مرغوب‎تر از کشور بلژیک وارد بازار ایران نمودند و سلیقه ایرانی را با پدیده فرش ماشینی آشنا کردند. با مشاهده استقبال نسبتاً مطلوبی که مردم از فرش ماشینی به عمل آوردند سرمایه گذاران گروه صنعتی بهشهر شروع به اجرای پروژه نمودند و بنابراین نخستین کارخانه اختصاصی تولید فرش ماشینی در کشور را در شهرستان کاشان با ظرفیت ۱۲میلیون مترمربع در سال ۱۳۵۳ راه اندازی نمودند.

این کارخانه که به نام شرکت صنایع فرش راوند کاشان جواز تاسیس دریافت نمود ،در منطقه راوند کاشان و درکیلومتر ۱۲ جاده کاشان قم واقع است، و اولین محصول آن در سال ۱۳۵۳ به بازار عرضه شد. این محصول با نمونه های قبلی کاملاً متفاوت و شباهت ‎های زیادی به فرش دستباف داشت که به خصوص نوع پشمی آن فوق ‎العاده مورد اقبال عمومی قرار گرفت.

۳- کارخانه مذکو ربا وسعتی بیش از یکصد هکتار که بزرگترین و مدرن ترین کارخانه جامع تولید کننده فرش ماشینی از لحاظ ابعاد وسعت وظرفیت و سازمان مدیریتی و مهندسی و اداری و تولیدی و فروش و خدماتی و رفاهی بود.

کارخانه دارای سازماندهی مدیریتی و مهندسی صنعتی (کنترل کیفیت وتولید وآزمایشگاه های مجهز،سیستم انبارها)، خدمات فنی مهندسی (برق و نیروگاه، تاسیسات بخار وغیره، تعمیرات ونوسازی، امورساختمانی)، خدمات مالی و تدارکات و فروش (امور مالی و نمایشگاه های فروش و نمایندگی ها) خدمات رفاهی عمومی (شهرک مسکونی، مهمانسرا، ترانسپورت رستوران، استخر، باغات وزمین ) بود . کلیه پرسنل مدیریتی و مهندسی ازمیان زبده ترین کارشناسان وتحصیل کردگان دانشگاه های معتبر انتخاب شده بودند.

ایجاد بخش مهندسی صنایع که رشته نوپائی در صنعت آن زمان بود از همان ابتدا مورد توجه بنیانگذاران کارخانه قرار گرفت ، که این بخش کلیه امور مربوط به کنترل کیفیت و کمیت تولید را زیر نظر قرار میداد و با داشتن استانداردها و مجموعه عملیات کنترل کیفیت و آزمایشگاه های مجهز، برانجام مراحل مختلف عملیات تولید، بازرسی و نظارت دقیق و مستمر داشت.

کلیه عملیات تولید فرش از ورود مواد اولیه بصورت الیاف مختلف و تبدیل آن به نخ تار و نخ خواب و رنگرزی نخ و آماده شدن نخ ها برای بافت و بافندگی فرش و تکمیل فرش در سالن های متعدد و مجهز حلاجی و ریسندگی و رنگرزی و مقدمات بافندگی و بافندگی و تکمیل و آهار و بسته بندی انجام میشد.

این کارخانه در مدت کوتاهی توانست به موفقیت‌ های چشم‌گیری در تولید و صادرات دست یابد و برای خود شهرت جهانی کسب کند. دراین دوره وضعیت اشتغال نیروی کار درمنطقه بصورتی بود که مدیریت کارخانه در سال های اولیه راه اندازی کارخانه جهت تامین اپراتورهای بخشی از سیستم تولید از نیروهای کشورهای آسیای دور بخصوص خانم ها استفاده مینمود.

بررسی آماری روند احداث واحد های فرش ماشینی طی ۴ دهه اخیر درایران

نظر به اینکه تولید فرش ماشینی در ایران به ابتدای دهه ۵۰ برمی گردد، این بررسی در مورد کلیه واحد های موجود و فعال فرش ماشینی دارای پروانه بهره برداری از وزارت صنعت و معدن و تجارت که از شروع تولید فرش ماشینی درایران سال ۱۳۵۳ تاکنون احداث شده است صورت گرفته است، آشکار است که در طی این دوران واحد های متعدد دیگری تاسیس و یا راه اندازی شده و سپس به هر دلیل پروانه آن ها باطل شده است که در این آمار مورد نظر قرار نگرفته است خلاصه نتایج طی ۲ جدول شماره ۱ و ۲ ارائه گردیده است، در این بخش تنها به بررسی آماری در مورد نتایج بدست امده میپردازیم و تحلیل نتایج آماری در بخش بعدی به نظر خواهد رسید.

با بررسی مشخصات کلیه واحدهای فعلی و فعال تولید فرش ماشینی در سرتاسر کشور که دارای پروانه بهره برداری از وزارت صنعت و معدن و تجارت میباشند جدول مشخصات تاسیس و ظرفیت تولید واحدهای فرش ماشینی طی ۴ دهه اخیر بدست آمده است. (جدول شماره۱).

جدول ۱- جدول مشخصات تاسیس و ظرفیت تولید واحدهای فرش ماشینی طی ۴ دهه اخیر

مرور نتایج دوره ها:

با بررسی سال های شروع بهره برداری و تعداد و ظرفیت اسمی تولید مندرج درجدول شماره ۱، میتوان روند احداث واحدهای فرش ماشینی از سال ۱۳۵۳ تا کنون را در شش دوره دسته بندی کرد، که بطور خلاصه در جدول شماره ۲ با عنوان دوره های شش گانه روند احداث واحدهای فرش ماشینی طی چهار دهه اخیر ارائه گردیده است .

جدول ۲- دوره های شش گانه روند احداث واحدهای فرش ماشینی طی چهار دهه اخیر

دوره اول: طی دوره ۵ ساله اول که در محدوده سال های ۱۳۵۳ الی ۱۳۵۷ میباشد ، پس از تاسیس اولین کارخانه فرش ماشینی در سال ۱۳۵۷ درکاشان، تعداد ۱۴ کارخانه دیگر تاسیس گردید که پس از پیروزی انقلاب در سال ۱۳۵۷، هشت واحد آن ها ملی اعلام شد و ۶ کارخانه خصوصی باقی ماند، ازکارخانجاتی که دراین دوره تاسیس شد و ۲ کارخانه در حال حاضر فعالیت دارد، هرچند دراین دوره عموما واحدهای بزرگ فرش ماشینی با ظرفیت های ۴ الی ۱۲ میلیون متر مربع تاسیس شدند اما واحدهای باقیمانده از آن دوره در حال حاضر با ظرفیت بسیار پائین فعال هستند. کل پوشش ظرفیت کشور توسط واحد های احداث شده در این دوره در حال حاضر بالغ بر ۲۴۰۰۰۰۰ متر مربع میباشد.

دوره دوم: طی دوره ۸ ساله دوم که در محدوده سال های ۱۳۵۸ الی ۱۳۶۵ میباشد، تعداد اندکی کارخانه تاسیس گردید، از واحدهای احداث شده دراین دوره تعداد ۳ واحد درحال حاضر فعال میباشد، در این دوره بطور متوسط سالیانه ۰.۴ واحد (کارخانه) تولید فرش ماشینی هر یک با ظرفیت اسمی متوسط تولید ۳۸۷۵۰۰ مترمربع به کارخانجات فرش ماشینی اضافه شده است، به عبارت دیگر در این دوره بطور متوسط سالیانه ۱۵۵۰۰۰ مترمربع به ظرفیت اسمی تولید فرش ماشینی کشور اضافه شده است و در مجموع در این دوره به ظرفیت اسمی تولید کل کشور مقدار ۱۲۳۹۰۰۰ مترمربع اضافه شده است. واحدهای احداث شده دراین دوره را میتوان در گروه واحدهای متوسط قرارداد.

دوره سوم: طی دوره ۷ ساله سوم که در محدوده سال های ۱۳۶۶ الی ۱۳۷۲ میباشد ،افزایش نسبی در تاسیس کارخانجات فرش ماشینی مشاهده میشود ، از واحدهای احداث شده در این دوره تعداد ۱۳ واحد درحال حاضر فعال میباشد، دراین دوره بطور متوسط سالیانه ۱.۸۵ واحد(کارخانه) تولید فرش ماشینی هریک با ظرفیت اسمی متوسط تولید ۳۷۷۰۰۰ مترمربع به کارخانجات فرش ماشینی اضافه شده است. به عبارت دیگر در این دوره بطور متوسط سالیانه ۶۹۷۰۰۰ مترمربع به ظرفیت اسمی تولید فرش ماشینی کشور اضافه شده است و در مجموع دراین دوره به ظرفیت اسمی تولید کل کشور مقدار ۴۸۷۸۰۰۰ مترمربع اضافه شده است. واحدهای احداث شده دراین دوره را میتوان در گروه واحد های متوسط قرار داد.

دوره چهارم: طی دوره ۱۱ساله چهارم که در محدوده سال های ۱۳۷۳ الی ۱۳۸۳ میباشد، روند احداث واحدهای جدید افزایش چشمگیری را نسبت به دوره قبل نشان میدهد، از واحدهای احداث شده در این دوره تعداد ۴۳۴ واحد درحال حاضر فعال میباشد، دراین دوره بطور متوسط سالیانه ۴۰ واحد (کارخانه) تولید فرش ماشینی هر یک با ظرفیت اسمی متوسط تولید ۸۵۰۰۰ مترمربع به کارخانجات فرش ماشینی اضافه شده است. به عبارت دیگر در این دوره بطور متوسط سالیانه ۳۴۱۲۰۰۰ مترمربع به ظرفیت اسمی تولید فرش ماشینی کشور اضافه شده است و در مجموع در این دوره به ظرفیت اسمی تولید کل کشور مقدار ۳۷۵۳۱۰۰۰ مترمربع اضافه شده است. واحدهای احداث شده دراین دوره را میتوان در گروه واحدهای خیلی کوچک قرارداد.

دوره پنجم: طی دوره ۷ ساله پنجم که در محدوده سالهای ۱۳۸۴ الی ۱۳۹۰ میباشد ،روند احداث واحدهای جدید افزایش بیشتری را نسبت به دوره قبل نشان میدهد، از واحدهای احداث شده دراین دوره تعداد ۵۱۸ واحد درحال حاضر فعال میباشد ،دراین دوره بطور متوسط سالیانه ۷۴ واحد(کارخانه) تولید فرش ماشینی هریک با ظرفیت اسمی متوسط تولید ۱۵۵۰۰۰ مترمربع به کارخانجات فرش ماشینی اضافه شده است . به عبارت دیگردراین دوره بطور متوسط سالیانه ۱۱۱۴۹۰۰۰مترمربع به ظرفیت اسمی تولید فرش ماشینی کشور اضافه شده است ودر مجموع دراین دوره به ظرفیت اسمی تولید کل کشور مقدار ۷۸۰۴۶۰۰۰مترمربع اضافه شده است . واحدهای احداث شده دراین دوره را میتوان در گروه واحدهای کوچک قرارداد.

دوره ششم: طی این دوره اخیر و کوتاه که در محدوده سال های ۱۳۹۱ تاکنون میباشد، روند احداث واحدهای جدید کاهش زیادی را نسبت به دوره قبل نشان میدهد، از واحدهای احداث شده دراین دوره تعداد ۱۵ واحد درحال حاضر فعال میباشد، دراین دوره بطور متوسط سالیانه ۱۰ واحد (کارخانه) تولید فرش ماشینی هر یک با ظرفیت اسمی متوسط تولید ۲۳۰۰۰۰ مترمربع به کارخانجات فرش ماشینی اضافه شده است. به عبارت دیگر در این دوره بطور متوسط سالیانه ۲۲۹۰۰۰۰ مترمربع به ظرفیت اسمی تولید فرش ماشینی کشور اضافه شده است. و در مجموع در این دوره به ظرفیت اسمی تولید کل کشور مقدار ۳۴۳۶۰۰۰ مترمربع اضافه شده است. واحدهای احداث شده دراین دوره را میتوان در گروه واحدهای متوسط قرارداد.

بررسی تحلیلی روند احداث واحدهای فرش ماشینی طی ۴ دهه اخیر درایران

در بخش دوم مقاله با توجه به آمار حاصل از بررسی ها برای روند احداث واحدهای فرش ماشینی طی ۴ دهه اخیر شش دوره تعریف شد و با ارائه جداول ۱ و ۲ مجموعه آمار مختلف برای شش دوره مشخص گردید، لذا برای دورهای مذکور باتوجه به این آمار و نیز اطلاعات و تجارب باقی مانده از گذشته میتوان تحلیل مناسب ارائه نمود.

دوره اول: سال های واقع درمحدوده ۱۳۵۳ الی ۱۳۵۷ را میتوان دوره آغاز احداث واحدهای فرش ماشینی دانست که اگرچه تعداد اندکی واحد تولیدی در این دوره راه اندازی گردیده است اما واحد های نسبتا بزرگ و جامع و با ظرفیت اسمی بالای یک میلیون متر مربع حتی تا ۱۲ میلیون متر مربع احداث شده است که از ویژگی های اصلی این نوع واحدها، به تولید بالا باکیفیت خوب و قیمت تمام شده پائین تر اشاره نمود. فعالیت این واحدها طی این دوره کارآفرین و پویا و رو به توسعه و اشتغال زا و کادر ساز بوده واز نظر انتقال اصول و دانش فنی صنعت فرش ماشینی به ایران بسیار موثر بوده است. درحال حاضر تعداد بسیار کمی ازکارخانجات این دوره آن هم با ظرفیت بسیار پائین فعال هستند. واحدهای احداث شده دراین دوره در گروه واحدهای بزرگ قرار می گیرد.

دوره دوم: سالهای واقع درمحدوده ۱۳۵۸ الی ۱۳۶۵ را میتوان دوره انقلاب و جنگ تحمیلی نامگذاری نمود. دراین دوره وجود چالش های سال های اولیه انقلاب و سپس وقوع جنگ ایران و عراق سبب گردید تا تعداد اندکی کارخانه تاسیس گردد که از واحدهای احداث شده دراین دوره تعداد ۳ واحد درحال حاضر فعال میباشد، واحدهای احداث شده در این دوره دارای ظرفیت اسمی متوسط حدود ۳۸۷۰۰۰ مترمربع درسال میباشد که در گروه واحد های متوسط قرار می گیرد، درسال های پایانی این دوره یعنی از ابتدای سال ۱۳۶۵ گروهی از مهندسین وکارشناسان فنی با تجربه کاشان در صنعت فرش ماشینی آنروز شروع به ساخت دستگاه های فرش ماشینی با الگو گیری از دستگاه های مشابه خارجی نمودند که آغازی برای تحول در صنعت فرش ماشینی بود.

دوره سوم : سالهای واقع درمحدوده ۱۳۶۶ الی ۱۳۷۲ را میتوان دوره احداث واحدهای فرش ماشینی بادستگاه ساخت داخل نامگذاری نمود. در سال های اولیه این دوره و همزمان با پایان جنگ ایران و عراق کار مشابه سازی دستگاه فرش ماشینی با موفقیت همراه بود و دستگاه فرش ماشینی از نوع ماکوئی با کارائی نسبی توسط گروه مذکور در سطور قبل ساخته شد و اولین دستگاه توسط یکی از سرمایه گذاران علاقه مند به تولید فرش ماشینی خریداری و راه اندازی شد و تولیدات این شرکت نو پا با دستگاه ساخت داخل توانست مشتریان زیادی برای خود جذب کند و بزودی با مشاهده موفقیت این شرکت نوپا سرمایه گذاران جدید بیشتری به احداث واحدهای تولید فرش گرایش پیداکردند وسفارشات جدیدتری به شرکت میلاد اولین سازنده دستگاه فرش ماشینی داده شد.

همزمان با این فعالیت ها در این دوران و همزمان با پایان جنگ ایران وعراق و بازتر شدن فضای کسب و کار و شروع برنامه های سازندگی کشور گروه هایی از متخصصان صنعت نساجی و دست ‎اندر کاران صنعت فرش ماشینی و همچنین پاره‎ ای از کارخانه ‎داران که تا آن زمان در رشته ‎های دیگر نساجی فعال بودند به فکر ایجاد واحدهای جدید فرش ماشینی افتادند و بتدریج استقبال از دستگاه های فرش ماشینی ماکوئی ساخت داخل رونق گرفت و شرکت های جدید سازنده دستگاه فرش ماشینی برای کسب سهم از بازار پر رونق جدید به میدان آمدند و رقابت برای ساخت دستگاه فرش ماشینی وارد فاز جدیدی شد و دستگاه های فرش ماشینی با قیمت رقابتی ارائه گردید.

با گسترش تولید ماشین آلات فرش بافی داخلی ، و با توجه به قیمت مناسب آن، تاسیس شرکت های بافت فرش ماشینی نیز افزایش پیداکرد، دراین دوره رشد نسبی را در تعداد واحدهای احداثی شاهدیم بطوریکه از سال ۱۳۶۶ تا پایان دوره (سال ۱۳۷۲) سالیانه بطور متوسط ۱.۸۵ واحد به کارخانجات کشور اضافه گردید که رشد چهار برابری نسبت به دوره قبل را در تعداد نشان میدهد واحدهای احداثی این دوره از نوع صنایع متوسط بوده و ظرفیت اسمی متوسط هریک از واحدهای احداث شده دراین دوره نیز حدود ۳۷۷۰۰۰ مترمربع درسال میباشد که از واحدهای احداث شده دراین دوره تعداد ۱۳ واحد با ظرفیت اسمی ۴۸۷۸۰۰۰ مترمربع درحال حاضر فعال میباشد که رشد نسبی در تعداد ودر ظرفیت را نشان میدهد و درحال حاضر فعال میباشد .

دوره چهارم: سال های واقع درمحدوده ۱۳۷۳ الی ۱۳۸۳ را میتوان دوره رشد جهشی و ماندگار واحدهای خیلی کوچک فرش ماشینی نامگذاری نمود، روند احداث واحدهای جدید افزایش چشمگیری را نسبت به دوره قبل نشان میدهد، و کارخانجات تولید فرش متعدد دراصفهان کاشان و آران و بیدگل و یزد و مشهد و مازندران و تعدادی دیگر در گوشه و کنار کشور را ه اندازی گردید که این روند سال ها و در طول یک دهه ادامه پیدا کرد پس از آن کارخانجاتی نیز با خرید دستگاه های فرش ماشینی دست دوم مربوط به آن زمان که دارای تکنولوژی پیشرفته تری نسبت به مدل های ماکوئی بودند و به تازگی اجازه ورود پیدا کرده بودند شروع به کار نمودند.

با نقل مکان متخصصان شاغل مجرب از کارخانه‎ های بزرگ و ملی شده به کارخانه ‎های نوپای خصوصی رقابت جدیدی در زمینه تولید فرش ماشینی در میان واحدهای بخش خصوصی ایجاد گردید. از اواسط این دوره سیر تحول فرش ماشینی در بخش خصوصی آغاز شد. گرایش به خرید و وارد کردن مدل های پیشرفته تر دستگاه های فرش ماشینی از کشورهای بلژیک و آلمان با سرعت تولید وکیفیت و رنگ بندی بیشتر فرش تولیدی افزایش پیدا کرد.

درحالیکه در دوره قبل سالیانه تعداد بسیار اندکی پروانه بهره برداری صادر میشد، ولی از سال ۱۳۷۳ یکباره سرعت رشد تاسیس واحدها شتاب گرفت و به تدریج واحدهای تولید فرش ماشینی بیشتری پروانه بهره برداری دریافت کردند، در اواخر این دوره با پدید آمدن بازارهای جدید داخلی وخارجی، سرمایه گذاران ‌آینده‌ای روشن تر را پیش‌ روی خود ‌دیدند که تمایل به تأسیس کارخانه های فرش ماشینی را در بین آن ها تقویت می کرد. به همین دلیل حجم عظیمی از سرمایه‌گذاری در این صنعت در ایران و بطور عمده و انحصاری درشهرستان‌ های کاشان و آران و بیدگل صورت پذیرفت که این حجم سرمایه‌گذاری صنعتی زمینه اشتغال هزاران نفر از اهالی منطقه را فراهم کرد.

در این دوره رشد پرشی را در تعداد واحدهای احداثی شاهدیم بطوریکه از سال ۱۳۷۳ تا پایان دوره (سال ۱۳۸۳) سالیانه بطور متوسط ۴۰ واحد و با مجموع ظرفیت ۳۴۱۲۰۰۰ متر مربع به کارخانجات کشور اضافه گردید کلیه واحدهای احداثی این دوره از نوع صنایع خیلی کوچک بوده و ظرفیت اسمی متوسط هر یک از واحدهای احداث شده در این دوره نیز حدود ۸۵۰۰۰ مترمربع درسال میباشد که از واحدهای احداث شده دراین دوره تعداد ۴۳۴ واحد با ظرفیت اسمی ۳۷۵۳۱۰۰۰ مترمربع درحال حاضر فعال میباشد که رشد جهشی در تعداد و در ظرفیت را نشان میدهد.

اما در بخش ساخت دستگاه های فرش ماشینی به دلیل عدم توجه سازندگان داخلی به ارتقاء و توسعه کمی و کیفی و به روز آوری محصولات خود و عدم توان رقابت با سازندگان خارجی و گرایش خریداران دستگاه های بافت فرش ماشینی برای خرید دستگاه های روزآمد و مدرن خارجی و برخی عوامل دیگر طی این دوره و بخصوص در اواخر آن سبب گردید که این صنعت نوپا که از دوره قبل شروع به فعالیت نموده بود و در طول حدود ده سال رشد و توسعه چشمگیری داشت از اواسط این دوره رو به افول گذاشته و با کاهش شدید تقاضا مواجه شود بطوریکه این سازندگان دستگاه فرش ماشینی در حال حاضر یادرحال رکود بسر برده و یا تعطیل شده اند.

دوره پنجم: سال های واقع در محدوده ۱۳۸۴ الی ۱۳۹۰ را میتوان دوره رشد جهشی و ماندگار واحدهای کوچک فرش ماشینی و دوره نوسازی نامگذاری نمود، روند احداث واحد های جدید در این دوره افزایش بیشتری را نسبت به دوره قبل نشان میدهد، در این دوره همچنان ادامه رشد پرشی را در تعداد واحدهای احداثی شاهدیم بطوریکه از سال ۱۳۸۴ تا پایان دوره سالیانه بطور متوسط ۷۴ واحد وبا مجموع ظرفیت ۱۱۱۴۹۰۰۰ متر مربع به کارخانجات کشور اضافه گردید که رشد بیش از سه برابری را نشان میدهد.

کلیه واحدهای احداثی این دوره از نوع صنایع کوچک بوده وظرفیت اسمی متوسط هریک از واحدهای احداث شده دراین دوره نیز حدود ۱۵۰۰۰۰ مترمربع درسال میباشد که از واحدهای احداث شده دراین دوره تعداد ۵۱۸ واحد با ظرفیت اسمی ۷۸۰۴۳۰۰۰ مترمربع درحال حاضر فعال میباشد. ظرفیت اسمی کل واحدهای احداثی درکشور دراین دوره بیش از دوبرابر واحدهای احداثی طی دوره قبل بوده است. از خصوصیات این دوره گرایش متقاضیان احداث به افزایش ظرفیت اسمی پروانه بهره برداری بوده است. دراین دوره ورود دستگاه های مدرن خارجی نیز افزایش بیشتری را نشان می دهد. افزایش حجم صادرات فرش ماشینی به کشورهای هم جوار و گرایش بیشتر صاحبان صنعت به افزایش کیفیت و صدور محصولات فرش ماشینی از دیگر خصوصیات این دوره میباشد.

دوره ششم: طی این دوره که در محدوده سالهای ۱۳۹۱ الی ۱۳۹۲ میباشد، روند احداث واحدهای جدید بطور چشمگیری کاهش را نشان میدهد. هرچند طول این دوره فعلا کوتاه است و باید منتظر سال های آینده بود اما طی سال ۱۳۹۱ تعداد ۱۵ واحد جدید پروانه بهره برداری گرفته اند.