برنامه ریزی چینی ها برای سوغاتی زایران ایرانی

نویسنده: محمدجواد به آبادی

شواهد نشان می دهد که همزمان با آغاز بازگشت حجاج به کشور و نزدیک شدن به زمان اتمام مناسک حج، بازارهای فروش کالادر عربستان به ویژه در شهر مدینه رونق چشمگیری پیدا کرده اند. سفر حج همه ساله هزاران نفر از هموطنان مان را راهی سرزمین وحی می کند و در این بین، به غیر از به جا آوردن مناسک حج، حاجیان بخشی از وقت خود را صرف خرید سوغاتی و گشت وگذار در بازارهای عربستان و به ویژه بازارهای مدینه می کنند. با توجه به عادات و بعضا عرف هایی که در میان ایرانیان رواج گسترده ای پیدا کرده، عمدتا خرید سوغاتی دست کم برای بستگان و آشنایان یکی از اولویت های برنامه کاری همه راهیان سفر حج است. اما درحالی که انجام مراسم حج، سالیان دراز است که باعث رونق چشمگیر بازارهای عربستان سعودی شده است، بر همگان روشن شده که عربستان، تولیدی از خود نداشته و بازار این کشور نیز همچون بازار بسیاری از کشورهای دیگر در قبضه اجناس و کالاهای چینی قرار گرفته است. اخیرا شبکه خبری الجزیره از درآمد یک میلیاردی مغازه های فروش سوغاتی در عربستان طی برگزاری مراسم حج تمتع خبر داد. پیش بینی می شود عمده این درآمد مربوط به خرید مشتریان ایرانی از مغازه های عربستان باشد.
پیشتر نیز بانک جهانی اعلام کرده بود که عربستان سالانه از بابت برگزاری مراسم حج تمتع درآمدی معادل ۳۰میلیارد دلار کسب می کند.
با وجود درآمد هنگفت عربستان از محل خرید حجاج شواهد نشان می دهد که عمده بازار محصولات در عربستان مربوط به اجناس چینی است. در واقع تولیدکنندگان چینی با یک برنامه ریزی دقیق و حساب شده، توانسته اند بخش عمده ای از درآمد حاصل از خرید حجاج در عربستان را به خود اختصاص دهند.
در بازارهای مدینه و در هر فروشگاه و حجره ای می توان از هر نوع جنس و کالای چینی را یافت که شاید بسیاری از آنها هم چندان با شرایط فرهنگ اسلامی و منطقه سازگار نباشند.
انواع پارچه و لباس، عروسک، وسایل الکترونیکی و ده ها و شاید صدها نوع جنس و کالای چینی دیگر در بازارهای مدینه یافت می شوند که با حسابی سرانگشتی، به راحتی می توان متوجه شد اگر هر زایر خانه خدا فقط ۵۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان با خود برای خرید به عربستان ببرد، سالانه چه ارز هنگفتی از کشور خارج می شود؛ در حالی که با همین مبالغ که متاسفانه صرف خرید کالاهای بی کیفیت چینی از بازارهای عربستان می شود، می توان از تولیدات داخلی خریداری کرد و چرخ تولید و اشتغال را نیز در کشور روشن نگه داشت.
جالب اینجاست که چینی ها طی سال های اخیر پا را از تولید محصولات روتین و همیشگی فراتر گذاشته و متناسب با نیاز زوار خانه خدا اقدام به تولید کالاهای مذهبی مانند تسبیح، مهر، قبله یاب و جانماز کرده اند!
در همین حال مسوولان عربستانی هم گویا چندان از داشتن چنین بازار آشفته ای ناراضی نیستند، زیرا در همین بازار مملو از کالاهای رنگارنگ چینی هم بخشی از تولیدات عربستان به فروش رفته و در کنار آن زایران برای رفتن به بازار و مناطق خرید قطعا هزینه هایی را نیز صرف ایاب و ذهاب می کنند که این مبالغ نیز به جیب مردم عربستان رفته و باعث رونق اقتصادی این کشور می شود. در واقع می توان گفت که وجود بازارهای پررونق حتی با وجود کالاهای بی کیفیت چینی برای عربستان یک مزیت بزرگ به شمار می رود.
عربستان و منطقه حجاز اگر در روزگاری رونق تجارت و اقتصاد خود را مدیون زایران کعبه و در راس آنها خانه خدا می دانستند، امروزه خواه ناخواه بخش مهمی از اقتصاد خود را مرهون کالاهای چینی است که به بازار این کشور رنگ و بویی داده اند.
یکی از حجاج ایرانی با اشاره به استقبال خیره کننده زوار کشورمان از بازارهای عربستان در شهرهای مکه و مدینه اظهار کرد: وضعیت به گونه ای بوده که اگر صبح داخل یکی از این بازارها شوید، شب از آن خارج می شوید.
او با بیان اینکه عمده مشتریان بازارهای عربستان در جریان مراسم حج، ایرانی هستند که اغلب پوشاک و پارچه خریداری می کنند، گفت: فروشندگان عربستانی نیز برای جذب مشتریان ایرانی بیشتر اقدام به یادگیری زبان فارسی کرده اند تا بهتر بتوانند با مشتریان ایرانی خود ارتباط برقرار کنند؛ وضعیتی که در بازارهای عراق و سوریه نیز وجود دارد.
طی سال های اخیر در رسانه های مختلف اطلاع رسانی گسترده ای در زمینه نخریدن سوغاتی از بازارهای عربستان انجام شده و این در حالی است که پیش بینی می شود، امسال نیز همچون سال های گذشته حاجیان خانه خدا باز هم با چمدان های پر از کالاهای چینی به کشور بازگردند. چمدان هایی که هر کدام به معنی خروج ارز از کشور هستند.
پیش بینی می شود از کل واردات پوشاک به کشور بیش از ۲۰درصد به صورت چمدانی وارد کشور می شود که بخشی از این نوع واردات نیز توسط حاجیان انجام می شود.
منبع: ایسنا