بهترین فرش از دیدگاه مشتریان چه ویژگی هایی دارد؟

بهترین فرش از دیدگاه مشتریان ::‌ در سال ۱۳۹۱ برای اولین بار در چهارمین نمایشگاه بین المللی فرش ماشینی و موکت تهران، پروژه سلیقه یابی مصرف کنندگان فرش ماشینی به صورت علمی و با همکاری شرکت طراحی کالین، شرکت اوراسیا نوید و مجله نساجی کهن انجام شد. مقاله پیش رو نتیجه این پروژه می باشد که برای اولین بار از مجله تقدیم می گردد.

در مقاله پیش رو سعی در انطباق معیارهای زیبایی در سایر هنر ها به ویژه هنر های سنتی با فرش ایرانی و در نتیجه شناخت سلیقه مصرف کننده فرش ماشینی را داشته ایم در این بین مقوله های دیگری همچون عوامل اجتماعی، اقتصادی، روانشناسی و … که به نظر نگارنده بر انتخاب فرش موثر می باشد نیز بررسی شد. مهمترین مقوله های زیبایی شناسی که بررسی شده عبارتند از :    ■ تناسب    ■ ریتم    ■ تقارن    ■ نظم    ■ اهمیت فضای خالی

هدف:

هدف از انجام این پروژه این بود که با انجام تحقیقات میدانی مشخص شود که کدام عوامل بر سلیقه مصرف کننده فرش ماشینی تاثیر گذار است و بهترین فرش از دیدگاه مشتریان چه ویژگی هایی دارد و کدام عوامل تاثیرگذار تر، به عنوان مثال آیا استفاده از طیف رنگ های گرم و یا رنگ های سرد در یک فرش بر انتخاب آن فرش تاثیر گذار است و کدام طیف تاثیر بیشتری دارد؟ بین فرش با نقشه اصیل و فرش های جدید کدام یک باب سلیقه مصرف کننده است آیا فرش هایی با طرح های شلوغ مورد پسند مصرف کننده است و یا طرح های خلوت، آیا تبلیغات، مد و … در انتخاب مصرف کننده تاثیر دارد.

بعد از آن با مقایسه عوامل اندازه گیری شده مشخص شد که بین عوامل و متغییر های گوناگون کدام یک مهمتر و تاثیرگذارتر از دیگری است به عنوان مثال بین عواملی همچون طرح های اصیل، طرح های جدید، طرح های شلوغ و … کدام یک مهمتر است و یا بین کیفیت مواد اولیه و کیفیت و ظرافت بافت (شانه و تراکم) کدام یک مهمتر است، و سایر عوامل که یک به یک با هم مقایسه و بررسی شد.

سپس متغییرهای زمینه ای شامل سن، جنسیت، سطح تحصیلات و سطح درآمد پاسخگویان بررسی شد و ثابت گردید که میزان متغییر های مورد مطالعه در انتخاب فرش از سطح متوسط بالاتر است.

تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها

در این بخش با استفاده از جداول و نمودارها به تحلیل توصیفی داده های تحقیق می پردازیم. ابتدا ویژگی های جمعیتی پاسخ گویان شامل سن، جنس، سطح تحصیلات، سطح درآمد بررسی می شود. سپس به مقایسه نظرات پاسخگویان در خصوص مولفه های پرسشنامه پرداخته می شود.

ویژگی های جمعیت شناختی پاسخ دهندگان

◄ سن

همانطور که در نمودار (۱) نشان داده شده است سن تعداد ۹۷ نفر (۷/۴۵ درصد) کمتر از ۳۰ سال می باشد. تعداد ۵۳ نفر (۲۵ درصد) بین ۳۱ تا ۴۰ سال، تعداد ۳۹ نفر (۳/۱۸ درصد) بین ۴۱ تا ۵۰ سال، ۲۰ نفر (۴/۹ درصد) بیشتر از ۵۰ ساله هستند و تنها ۳ نفر از پاسخگویان جنسیت خود را اظهار نداشته اند. با توجه به موارد گفته شده می توان گفت اغلب پاسخ دهندگان (۷۵ درصد) کمتر از ۴۰ ساله هستند.

نمودار ۱ – درصد پاسخگویان بر حسب سن

◄ جنسیت

در مورد ویژگی های نمونه مورد بررسی باید گفت که از لحاظ توزیع جنسیت همانطور که در نمودار (۲) نشان داده شده است تعداد ۱۳۰ نفر از پاسخگویان را مردان یعنی ۳/۶۱ درصد و تعداد ۸۲ نفر (۶/۳۸ درصد) را زنان تشکیل می دهند.

نمودار ۲ – فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت

◄ سطح تحصیلات

طبق اطلاعات موجود که در نمودار (۳) نشان داده شده است، میزان تحصیلات تعداد ۷ نفر (۳/۳ درصد) دارای مدرک کمتر از سیکل، تعداد ۱۶ نفر (۱/۶ درصد) دارای مدرک سیکل تا دیپلم، تعداد ۵۷ نفر (۸/۲۶ درصد) دیپلمه و ۱۲۸ نفر (۳/۶۰ درصد) کارشناسی و بالاتر بودند. با توجه به موارد مذکور می توان گفت میزان تحصیلات ۲/۸۷ درصد پاسخ دهندگان دیپلم و بالاتر بوده است. همچنین ۳/۳% به این سوال جواب نداده اند.

نمودار ۳ – درصد پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات

◄ سطح درآمد

همانطور که در نمودار (۴) نشان داده شده است تعداد ۱۵ نفر (۰۷/۷ درصد) وضعیت درآمدی خیلی خوب، ۸۸ نفر وضعیت درآمدی خوب (۵/۴۱ درصد)، ۸۳ نفر متوسط (۱/۳۹ درصد)، ۱۵ نفر پایین (۰۷/۷ درصد) و ۱۱ پاسخگو به سوال میزان درآمد جواب نداده اند. به طور کلی باید بگوییم ۵/۴۸ درصد پاسخگویان وضعیت درآمدی خود را خوب و خیلی خوب توصیف کرده اند.

نمودار ۴ – وضعیت درآمدی پاسخگویان

◄ علت خرید فرش

همانطور که در نمودار (۵)  مشاهده می کنید اکثر پاسخگویان یعنی تعداد ۱۳۸ نفر(۰۹/۶۵ درصد) علت خرید فرش را مصرف منزل (جهزیه، منزل، هدیه و…)، ۳۵ نفر (۵/۱۶ درصد) مصارف کاری (هتل، محل های کسب، صادرات و…) بیان داشته اند و ۳۹ نفر به این سوال پاسخ نداده اند.

نمودار ۵ – درصد پاسخ ها بر حسب علت خرید فرش

طرح شماره ۲	طرح شماره ۳

◄ انتخاب طرح زیباترین فرش

نتایج نمودار (۶) نشان می دهد از نظر پاسخگویان طرح شماره سه بیشترین توجه را به خود جلب کرده است تعداد ۶۹ نفر (۵/۳۲ درصد) این طرح را انتخاب کرده اند. طرح شماره دو در رتبه دوم قرار دارد و تعداد ۴۱ نفر  (۳/۱۹ درصد) آن را زیباترین طرح می دانند. سپس طرح های شش، پنج، یک و چهار به ترتیب با ۰۹/۱۵ درصد، ۱/۱۴درصد، ۳/۱۰ درصد، ۴/۸ درصد قرار دارد.

نمودار ۶ – درصد پاسخگویان بر حسب انتخاب زیباترین طرح

◄ تعداد رنگ های اصلی

تعداد ۱۰۴ نفر یعنی ۹/۴۸ درصد اظهار داشته اند که تعداد رنگ در انتخاب فرش برای آن ها مهم و تاثیر گذار است و ۲۱ نفر از پاسخگویان (۸/۹ درصد) به تعداد رنگ در انتخاب فرش توجهی نداشته اند. به نمودار (۷) مراجعه کنید.

نمودار ۷ – درصد پاسخگویان به تعداد رنگ های اصلی به کار رفته در طرح فرش

◄ ترجیح فرش های با طرح اصیل

همانطور که از نمودار (۸) بر می آید بیش از ۵۵ درصد پاسخ دهندگان فرش هایی با طرح اصیل را ترجیح می دهند.

نمودار ۸ – درصد پاسخگویان به فرش های با طرح اصیل

نتایج نظر سنجی در خصوص، فرش با طرح گل فرنگ و گل های طبیعی، مطابقت فرش با معماری و دکور، ترجیح فرش های با طیف رنگ روشن، ترجیح فرش های با طیف رنگ های میانه، ترجیح فرش با رنگ های تیره، ترجیح فرش با رنگ های گرم، ترجیح فرش با رنگ های سرد، ترجیح فرش با طرح شلوغ، ترجیح فرش بافت ظریف، ترجیح فرش با کیفیت مواد، انتخاب فرش با طرح متمایز، انتخاب فرش با توجه به قیمت، انتخاب فرش با توجه به مشورت با اعضای خانواده، انتخاب فرش با توجه به مشورت با دوستان، انتخاب فرش با توجه ذوق و سلیقه و انتخاب فرش با توجه به مد به ترتیب در نمودارهای ۹ الی ۲۴ آورده شده است. لازم به ذکر است که در قسمت پایانی این مقاله توضیحات بیشتری در خصوص نتایج بدست آمده آورده شده است.

نمودار ۹ – درصد پاسخگویان به فرش های با طرح گل فرنگ و گل های طبیعی

نمودار ۱۰ – مطابقت فرش با معماری و دکور

نمودار ۱۱ – درصد پاسخگویان به ترجیح فرش های با طیف رنگ روشن

نمودار ۱۲ – درصد پاسخگویان به ترجیح فرش های با طیف رنگ های میانه

نمودار ۱۳ – درصد پاسخگویان به ترجیح فرش با رنگ های کرم

نمودار ۱۴ – درصد پاسخگویان به ترجیح فرش با رنگ های تیره

نمودار ۱۵ – درصد پاسخگویان به ترجیح فرش با رنگ های سرد

نمودار ۱۶ – درصد پاسخگویان به فرش های با طرح شلوغ

نمودار ۱۷ – درصد پاسخگویان به ترجیح فرش بافت ظریف

نمودار ۱۸ – ترجیح فرش با کیفیت مواد

نمودار ۱۹ – درصد پاسخگویان به انتخاب فرش با طرح متمایز

نمودار ۲۰ – درصد پاسخگویان به انتخاب فرش با توجه به قیمت

نمودار ۲۱ – درصد پاسخگویان به انتخاب فرش با توجه به مشورت با اعضای خانواده

نمودار ۲۲ – درصد پاسخگویان به انتخاب فرش با توجه به مشورت با دوستان

نمودار ۲۳ – درصد پاسخگویان به انتخاب فرش با توجه ذوق و سلیقه

نمودار ۲۴ – درصد پاسخگویان به انتخاب فرش با توجه به مد

◄ انتخاب فرش با توجه به تبلیغات

تبلیغات یکی از مهمترین ابزارهای ارتقا و ترفیع فروش به حساب می آید به خصوص در مورد فرش ماشینی که کالایی مصرفی است، این موضوع بیشتر نمایان می شود. اما در صورت استفاده غیر مؤثر از تبلیغات هزینه های صورت گرفته ممکن است به هدر رود. با انتخاب پیام مناسب برای تبلیغات مطمئنا اثر بخشی بیشتری از این گونه هزینه ها حاصل خواهد شد. آمار مرکز ملی فرش ایران از اولویت رسانه ایی در ایران شامل تلویزیون، نمایشگاه، روزنامه، بیلبورد، مجلات و رادیو می باشد.

نمودار ۲۵ – درصد پاسخگویان به انتخاب فرش با توجه به تبلیغات

◄ تمایل به تعویض هر ساله فرش های منزل

تعداد ۸۵ نفر از پاسخگویان (۴۰ درصد) بیان داشته اند که تمایلی به تعویض فرش های منزل خود در هر سال ندارند در حالی که تعداد ۳۲ نفر (۱۵ درصد) تمایل به تعویض هر ساله فرش های خود دارند.

نمودار ۲۶ – درصد پاسخگویان به تمایل به تعویض فرش های منزل هر ساله

◄ نوع فرش به لحاظ جنس نخ

اکثر پاسخگویان، نوع فرش با نخ اکرلیک (تعداد ۱۱۰ نفر با ۳/۸۷ درصد)  را به نخ پلی استر (تعداد ۱۶ نفر با ۷/۱۲ درصد) ترجیح می دهند. تعداد ۸۶ نفر به این سوال پاسخ نداده اند.

نمودار ۲۷ – درصد پاسخگویان به نوع فرش به لحاظ جنس نخ

تحلیل و بررسی

متغیر رنگ

به منظور ساختن متغیر رنگ در خرید فرش ۶ گویه شامل تعداد رنگ، طیف رنگهای روشن، طیف رنگ های میانه، طیف رنگ های تیره، طیف رنگ های گرم و طیف رنگ های سرد انتخاب شده است. سپس آن ها را ادغام کرده و متغیر رنگ بوجود آمده است.

بر حسب نمودار (۲۸) در بین گویه های رنگ، میانگین گویه تعداد رنگ با میزان ۸۳/۳ بیشترین تاثیر را در بین پاسخگویان بر انتخاب فرش ماشینی دارد. بعد از آن گویه های طیف رنگهای روشن، طیف رنگهای میانه، طیف رنگهای سرد به ترتیب با میزان ۶۹/۳، ۴۳/۳ و ۲۷/۳ قرار دارد.

نمودار ۲۸ – نمودار متغیر رنگ

متغیر طرح

به منظور ساختن متغیر طرح در خرید فرش ۴ گویه شامل طرح اصیل و سنتی، طرح گل فرنگ و طبیعی، طرح شلوغ  و طرح جدید و متمایز انتخاب شده است سپس آن ها را ادغام کرده و متغیر طرح بوجود آمده است.

بر حسب نمودار (۲۹) در بین گویه های طرح، میانگین گویه طرح جدید و متمایز با میزان ۴/۴ بیشترین تاثیر را در بین پاسخگویان بر انتخاب فرش ماشینی دارد. بعد از آن گویه های طرح اصیل وسنتی،  طرح گل فرنگ و طبیعی و طرح شلوغ به ترتیب با میزان، ۰۰۶/۴، ۵/۳ و ۳/۳ قرار دارد.

نمودار ۲۹ – نمودار متغیر طرح

متغیر کیفیت

به منظور ساختن متغیر کیفیت در خرید فرش ۲ گویه شامل اهمیت بافت ظریف تر و اهمیت کیفیت مواد اولیه انتخاب شده است سپس آن ها را ادغام کرده و متغیر کیفیت بوجود آمده است.

همانطور که در نمودار (۳۰) مشاهده می شود در بین گویه های کیفیت، میانگین گویه اهمیت کیفیت مواد اولیه با میزان ۶/۴ بیشتر از گویه  اهمیت بافت ظریف تر با میزان ۰۵/۴ در بین پاسخگویان بر انتخاب فرش ماشینی موثر است.

نمودار ۳۰ – متغیر کیفیت

متغیر طیف رنگی

به منظور ساختن متغیر طیف رنگی در خرید فرش ۳ گویه شامل طیف رنگهای روشن، طیف رنگ های میانه و طیف رنگهای تیره انتخاب شده است سپس آن ها را ادغام کرده و متغیر طیف رنگی بوجود آمده است.

بر طبق نمودار (۳۱)، در بین گویه های طرح، میانگین گویه طیف رنگهای روشن با میزان ۶/۳ بیشتر از دو گویه دیگر طیف رنگ های میانه (با میانگین ۴/۳) و طیف رنگهای تیره (با میانگین ۸/۲) در بین پاسخگویان بر انتخاب فرش ماشینی موثر است.

نمودار ۳۱ – متغیر طیف رنگی

متغیر رنگ های گرم و سرد

به منظور ساختن متغیر رنگ های گرم و سرد در خرید فرش ۲ گویه شامل طیف رنگهای سرد و طیف رنگ های گرم انتخاب شده است سپس آن ها را ادغام کرده و متغیر طیف رنگ های گرم و سرد بوجود آمده است.

همانطور که در نمودار (۳۲) مشاهده می شود در بین گویه های طیف رنگ های گرم و سرد، میانگین گویه رنگ های سرد با میزان ۲/۳ بیشتر از گویه  رنگ های گرم با میزان ۸/۲ در بین پاسخگویان بر انتخاب فرش ماشینی موثر است.

نمودار ۳۲ – متغیر رنگ های گرم و سرد

متغیرهای مورد مطالعه در خرید فرش

بر طبق داده های جدول (۱)، توزیع فراوانی، درصد و میانگین متغیرهای مورد مطالعه شامل رنگ، طرح، کیفیت، طیف رنگی و رنگ های سرد و گرم بیان شده است. بیشترین میانگین مربوط به متغیر کیفیت با میزان ۳/۴ می باشد. سپس متغیرهای طرح، طیف رنگی، رنگ و رنگ های سرد و گرم به ترتیب با میانگین ۷/۳، ۳۵/۳، ۳۲/۳ و ۲۲/۳  در انتخاب فرش ماشینی از نظر پاسخگویان موثر می باشد.

جدول (۱) – توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب متغیرهای مورد مطالعه

عوامل موثر در انتخاب فرش ماشینی

جدول (۲) بیانگر عوامل موثر در انتخاب فرش شامل مطابقت با دکور و معماری، اهمیت قیمت، مشورت با اعضای خانواده، مشورت با دوستان، ذوق و سلیقه شخصی، تبلیغات و پیروی از مد را نشان می دهد.

بیشترین میانگین مربوط است به متغیر مطابقت با دکور و معماری با میزان ۴/۴ و سپس متغیر مشورت با اعضای خانواده با میزان ۲/۴ از نظر پاسخگویان در انتخاب فرش ماشینی قرار دارد. بعد از آن، متغیرهای ذوق و سلیقه شخصی، اهمیت قیمت، مشورت با دوستان، پیروی از مد و تبلیغات قرار دارد.

جدول (۲) – توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب عوامل موثر در انتخاب فرش ماشینی

آزمون فرضیات

فرضیه اول: بین متغیرهای زمینه ای شامل سن، جنس، سطح تحصیلات و درآمد پاسخگویان و رنگ رابطه وجود دارد.

نتایج بدست آمده در مورد رابطه متغیر رنگ با متغیرهای زمینه ای با استفاده از آزمون های اسپیرمن، تی و پیرسون نشان می دهد که با توجه به سطح معنی داری میان متغیر سن و طرح رابطه معنی دار و معکوس وجود دارد اما بین جنس، تحصیلات و درآمد و طرح رابطه وجود ندارد. بنابراین می توانیم بگوییم هر چه سن افراد کمتر می شود تاثیر متغیر رنگ بر نحوه انتخاب فرش ماشینی بر آن ها بیشتر می شود. (مطابق جدول ۳)

جدول (۳) – همبستگی بین متغیرهای زمینه ای و متغیر رنگ

نتایج بدست آمده در مورد رابطه متغیر طرح با متغیرهای زمینه ای با استفاده از آزمون های اسپیرمن، تی و پیرسون نشان می دهد که با توجه به سطح معنی داری میان متغیر سن و طرح رابطه معنی دار و معکوس وجود دارد اما بین جنس، تحصیلات و درآمد و طرح رابطه وجود ندارد. بنابراین می توانیم بگوییم هر چه سن افراد کمتر می شود تاثیر متغیر طرح بر نحوه انتخاب فرش ماشینی بر آن ها بیشتر می شود. (مطابق جدول ۴)

جدول (۴) – همبستگی بین متغیرهای زمینه ای و متغیر طرح

نتایج بدست آمده در مورد رابطه متغیر کیفیت با متغیرهای زمینه ای با استفاده از آزمون های اسپیرمن، تی و پیرسون نشان می دهد که با توجه به سطح معنی داری میان متغیر های زمینه ای و کیفیت رابطه معنی داری وجود ندارد و فرضیه تایید نمی شود. (مطابق جدول ۵)

جدول (۵) – همبستگی بین متغیرهای زمینه ای و متغیر کیفیت

نتایج بدست آمده در مورد رابطه متغیر طیف های رنگی با متغیرهای زمینه ای با استفاده از آزمون های اسپیرمن، تی و پیرسون نشان می دهد که با توجه به سطح معنی داری میان متغیر سن و طرح رابطه معنی دار و معکوس وجود دارد اما بین جنس، تحصیلات و درآمد و طرح رابطه وجود ندارد. بنابراین می توانیم بگوییم هر چه سن افراد کمتر می شود تاثیر متغیر طیف های رنگی بر نحوه انتخاب فرش ماشینی بر آن ها بیشتر می شود. (مطابق جدول ۶)

جدول (۶) – همبستگی بین متغیرهای زمینه ای و متغیر طیف های رنگی

نتایج بدست آمده در مورد رابطه متغیر رنگ های گرم و سرد با متغیرهای زمینه ای با استفاده از آزمون های اسپیرمن، تی و پیرسون نشان می دهد که با توجه به سطح معنی داری میان متغیر های زمینه ای و متغیر رنگ های گرم و سرد رابطه معنی داری وجود ندارد و فرضیه تایید نمی شود. (مطابق جدول ۷)

جدول (۷) – همبستگی بین متغیرهای زمینه ای و متغیر رنگ های گرم و سرد

فرضیه دوم: میزان تاثیر متغیرهای مورد مطالعه در انتخاب فرش از حد متوسط بالاتر است.

برای بررسی میزان تاثیر متغیرهای مورد مطالعه در انتخاب فرش از آزمون T. Test  استفاده شده است.

برای بررسی میزان رضایتمندی از شاخص های کیفیت زندگی مورد مطالعه از آزمون T. Test استفاده شده است. نتایج آزمون در جدول (۸) نشان داد که تاثیر متغیرهای رنگ، طرح، کیفیت، طیف های رنگی و طیف رنگهای گرم و سرد به ترتیب با مقدار ۳۲/۳، ۷۷/۳، ۳۷/۴، ۳۵/۳ و ۲/۳  بیشتر از حد متوسط میانگین (mean=3) بوده است. با توجه به اینکه مقدار مجموع متغیرهای مورد مطالعه از میانگین بیشتر بوده می توان بیان داشت که تاثیر عوامل مورد مطالعه بیشتر از حد متوسط بوده و از آنجا که مقدار P.value کوچکتر از ۰۵/۰ a= است، معناداری آزمون تایید می شود.

جدول (۸) – آزمون متغیرها با One-Sample T.Test

تحلیل مسیر عوامل موثر در انتخاب بهترین فرش از دیدگاه مشتریان

مدل تئوریک تحقیق، یک مدل علی از نوع تحلیل مسیر است. بوسیله تحلیل مسیر، علاوه بر اینکه شبکه روابط موجود بین متغیرها به نمایش در می آید، شدت این روابط نیز آشکار می گردد. در تحلیل مسیر در تحقیق با استفاده از آماره رگرسیون عواملی که بیشترین تاثیر را داشته اند، مشخص می شوند. ضریب همبستگی چندگانه ( ۰.۱۹۲=r) توسعه و ضریب تعیین ( ۰.۰۳۷=r^۲)  نشان می دهد که از تغییرات متغیر وابسته به وسیله متغیرهای مستقل مطرح شده تفسیر می شود.

Model Summary

بر  این اساس متغیر ذوق و سلیقه شخصی و مطابقت با دکور و معماری بیشترین تاثیر و در واقع تاثیر مستقیم بر انتخاب فرش ماشینی داشته اند . بهترین فرش از دیدگاه مشتریان هر چند شاخص های متفاوتی دارد اما دارای ویژگی های مشترک بسیاری نیز هست.

منبع : شماره ۱۹ مجله کهن

رضا الهامی –  طراحی فرش کالین – مدرس گروه فرش، دانشگاه کاشان

 

———————————————————————————–

این مطلب را نیز بخوانید
پیشنهاد سردبیر : نقشه های فرش ماشینی چگونه طراحی می شوند؟

————————————————————————————
تحریریه مجله نساجی کهن
ارسال مقالات و ترجمه جهت انتشار در سایت : info@kohanjournal.com

[instagram-feed]