بهره هایی چند از ارز چند نرخی

تین نیوز: گفته می شود بانک مرکزی از حساب هفت بانک جهت تسویه مابه‌التفاوت ارز دریافتی بانکها برداشت کرده است که بیشترین رقم برداشت در حدود ۱۲۰۰ میلیارد تومان در حساب بانک ملی بوده جالب این است که رئیس کل بانک مرکزی نیز در گفت و گویی با خبرگزاری فارس بر آن صحه گذاشته است . نحوه عملکرد بانک مرکزی در این خصوص غیر متعارف است زیرا که انتظار می‌رفت محاسبات رقم مابه التفاوت بین واحد های مربوط در بانک مرکزی و بانکهای تجاری مورد توافق قرار گیرد. سپس بعد از تعیین میزان دقیق بدهی دستور پرداخت از سوی بدهکار داده شود. فارغ از جنبه درست و غلط حقوقی و اخلاقی عمل انجام شده این سوال مطرح می‌شود که اصل دریافت مابه‌التفاوت از خرید ارز برای چه و چگونه صورت می‌پذیرد؟ درصورت اعمال سیستم تک‌نرخی ارز ، دیگر جایی برای محاسبه مابه‌التفاوت باقی نمی‌ماند. اما در شرایطی که نظام ارز چند نرخی در بازار اعمال می‌شود تفاوت نرخ‌ها با یکدیگر اسباب رانت و سودجویی می شود . واقعیت این است که آنچه بانک مرکزی با عنوان مابه التفاوت ارز دریافتی از سوی بانکها ، از حساب آنها برداشت کرده است نمی تواند در حد ارقام مطرح شده باشد . به چند دلیل :

۱ – تفاوت نرخ ارز بانک مرکزی برای بازار اصلی و فرعی ( مناطق آزاد ) که تا چند ماه پیش رایج بود در حد نیم درصد برآورد می شود.

۲ – از دو ماه پیش که نرخ ارز مسافری جدید توسط بانک مرکزی اعلام شد تفاوتی در حدود ۱۰ درصد متناسب با میزان ارز مسافری توسط بانکها قابل مطالبه می باشد.

۳ – با توجه به اینکه عرضه پولهای خارجی توسط صرافی های وابسته به بانکها با پشتوانه بانک مرکزی صورت گرفته است انتظار می رود که بانک مرکزی مابه التفاوت نرخ ارز رسمی و ارز آزاد فروخته شده توسط صرافی ها را مطالبه نماید. این مابه التفاوت در حدود ۵۰ درصد بوده است . مشاهده می کنیم که درصد تفاوت این ارز ها در حدی نیست که بتواند مابه التفاوت هزار و ۲۰۰ میلیارد تومانی را توضیح دهد. تنها در صورتی می توان به مابه التفاوت ۱۲۰۰ میلیارد تومانی ارز خریداری شده توسط صرافی بانک ملی دست یافت که میزان عرضه توسط صرافی در حدود ۱/۵ تا ۲ میلیارد دلار باشد. به جرات میتوان گفت تزریق ارز توسط بانک مرکزی به هریک از این بانکها در این حد نبوده است . بنابر این ارقام گفته شده نمی‌تواند واقعی باشد. روی دیگر برداشت پول از حساب بانکها با توجیه مابه التفاوت ارزی چاله ای‌است که دولت از پیش برای این حجم از پول کنده بود . همان بحث تامین یارانه های نقدی . روزنامه ها نوشته اند که دولت پولی را از حساب بانکها برداشت کرده تا کسری یارانه اش را تامین نماید. بعید نیست پولی که از حساب بانک‌ها برداشت شده است صرف تامین کسری یارانه اسفند ماه شده باشد . رقم کسری بودجه یارانه ها تا پایان سال جاری طبق اطلاعات تایید نشده از منابع غیر رسمی در حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان می باشد. این در حالی است که وجوه دریافتی توسط دولت از محل افزایش نرخ حامل های انرژی بسیار کمتر از یارانه نقدی است که به مردم پرداخت شده است .