تامین سلیقه جوانان، نیاز صنعت نساجی ایران

صنعت نساجی ایران با وجود دارا بودن ارزش افزوده ۳۵۰ تا ۵۰۰ برابری، ظرفیت تامین نیازهای داخلی، دستیابی به بازارهای صادراتی و ارزآوری مناسب و … هنوز نتوانسته است جایگاه خود در کشور را به دست آورد.
لباس ایرانی توانایی جذب خریداران به خصوص جوانان را که دو سوم جمعیت کشور را تشکیل می دهد، ندارد. طراحی، دوخت و نیز رنگ بیشتر البسه تولید داخلی مطابق روز نیست و همین امر موجب شده است جوانان به پوشاک وارداتی از کشورهای مختلف مانند ترکیه روی آورند.

بنابراین گزارش، صنعت نساجی ایران از قدمت بسیار بالاتری نسبت به کشور ترکیه برخوردار بوده و از دیرباز به عنوان دومین صنعت عمده کشور پس از صنعت نفت محسوب می شده است.
صنعت نساجی و تولید پوشاک در کشور ترکیه امروزه حدود ۱۶ درصد کل صنایع این کشور و ۱۹ درصد نیروی کار در کارخانجات را تشکیل می دهد. این صنعت نقش مهمی در اقتصاد، سرمایه گذاری و فرصت های صادراتی این کشور برعهده دارد و دارای پتانسیل رشد بالایی می باشد.
در کشور ترکیه فعالیت های مربوط به این صنعت از ابتدای دهه ۱۹۳۰ آغاز شد و هم اکنون پس از گذشت حدود ۸۰ سال توانسته است جایگاه خود را در بازارهای جهانی پیدا کند، به طوری که با دارا بودن بیش از ۲۰ هزار کارخانه و شرکت تولیدی و بازرگانی، دو درصد سهم صادرات منسوجات در جهان را به خود اختصاص داده است.
علت این امر، استفاده از ماشین آلان مدرن و دارای تکنولوژی بالا می باشد. در سال ۲۰۰۵، این کشور رتبه سوم جهان را در زمینه ماشین های بافندگی حلقوی تمام اتوماتیک که تولیدات آنها دارای بیشترین تقاضا در کشورهای اروپایی می باشد، دارا بوده است.

امروزه صنعت نساجی در این کشور، صنعتی مدرن و پیشرفته به حساب می آید چراکه بیش از ۷۵ درصد ماشین آلات در حال در ترکیه کمتر از ۱۰ سال عمر دارند و بخش تکمیل، چاپ و دوخت نیز بسیار قوی و در حد استاندارهای اروپایی است. علاوه بر این، طراحی و خلاقیت بالا در تولید نیز از جمله علل محبوب بودن این محصولات به شمار می رود.

جستجوی تقاضا و سلیقه بازار، توجه به عوامل روانی تاثیرگذاری همچون رنگ سال و خلاقیت و نوآوری به جای مدل برداری از برندهای معتبر، از راهکارهای تولیدکنندگان این کشور در زمینه طراحی و تولید پوشاک است.
در مقابل، در ایران بر اساس پروانه های صادره تا پایان سال ۸۶، تنها هشت درصد اشتغال در کشور به صنعت نساجی اختصاص داده شده است و سرمایه گذاری در این بخش نیز تنها شش درصد کل صنایع می باشد.
علی اکبر محرابیان وزیر صنایع و معادن کشورمان در ابتدای تصدی این سمت، ورشکستگی صنعت نساجی و پوشاک را ناشی از سیاست های غلط گذشته دانست و نگاه صنفی به این صنعت را آفتی جدی قلمداد کرد. در سال های اخیر نیز اگرچه اقدامات مختلفی برای بهبود وضع این صنعت صورت گرفته است اما عدم اطلاع از تکنولوژی کار با ماشین آلات، مدیریت سنتی و غیرعلمی کارخانجات، استفاده از نیروی انسانی ناکارآمد، بالا بودن ضایعات و … موجب شده است تا تولیدات کارخانجات علاوه بر دارا بودن قیمت تمام شده بالا، از کیفیت مناسب در مقابل نمونه های خارجی نیز برخوردار نباشند.
طراحی، چاپ، دوخت و رنگ تولیدات که از پارامترهای مهم به شمار می رود نیز در ایران به شیوه ای قدیمی و ناکارآمد صورت می گیرد؛ به گونه ای که پوشاک و البسه تولیدی قادر به تامین سلیقه خریداران و رقابت با کالاهای رنگارنگ وارداتی نیست.

البته در سال های اخیر، رشد تکنیک های طراحی پارچه و لباس در کشور و نیز تمایل بیشتر خریداران به طرح ها و نقوش اصیل ایرانی، سبب شده تا این گونه تولیدات به طور پراکنده، با طرح و دوخت مناسب و مطابق با سلیقه بازار تولید شود، اما قیمت بالای این محصولات باز هم مشکل آفرین بوده است.
به نظر می رسد علاوه بر نیاز صنعت نساجی ایران به حمایت های دولت از قبیل اعطای تسهیلات بانکی به واحدهای تولیدی، تعیین تعرفه ها و بالا بردن عوارض واردات منسوجات، کنترل قاچاق بی رویه به کشور، اصلاح قوانین تولیدی و حمایت از سرمایه گذاران و تولیدکنندگان، همکاری تک تک واحدهای تولیدی و کارخانجات نیز لازم و ضروری است.
این واحدها می بایست در کنار فعالیت هایی که برای بالا بردن کیفیت، آموزش نیروی انسانی و پایین آوردن قیمت تمام شده تولیدات خود انجام می دهند، به برندسازی، ایجاد تنوع در طراحی و دوخت، تبلیغات گستره و معرفی محصولات خود روی آورند.
اطلاع رسانی به مصرف کنندگان و فرهنگ سازی استفاده از کالاهای تولید داخل نیز می تواند در دستیابی صنعت نساجی ایران به جایگاه شایسته خود در بازارهای داخلی و خارجی کمک شایانی کند.