تحریم نفتی ایران وافشای ناتوانی غرب

 

گروه سیاسی- دکتر سید رضا میرطاهر:آمریکا و شرکای اروپایی آن، برای وادار کردن جمهوری اسلامی ایران به توقف برنامه هسته ای صلح آمیز خود تحریمهای گسترده مالی و نفتی را علیه ایران به اجرا گذاشته اند.در این راستا اتحادیه اروپا چندی پیش اعلام کرد که از ژوئیه ۲۰۱۲ کشورهای عضو این اتحادیه خرید نفت از ایران را متوقف خواهند کرد.

در واکنش به این اقدام غیر منطقی اروپایی ها، ایران با قطع فروش نفت به انگلیس و فرانسه، شروطی را برای ادامه فروش نفت به کشورهای اروپایی اعلام کرد. مجموعه این تحولات و این واقعیت که ایران جزو صادر کنندگان اصلی نفت در جهان به شمار می رود، باعث شده تا در یکی دو ماه اخیر بهای نفت به حد چشمگیری افزایش یافته و نفت برنت دریای شمال به حدود ۱۲۵ دلار در هر بشکه برسد.

این در حالی است که در پی خبر قطع احتمالی نفت ایران به چند کشور اروپایی و افزایش بهای نفت در بازارهای جهانی، آمریکا مجبور به استفاده از ذخایر نفتی خود شده است. علاوه بر آمریکا، انگلیس هم مجبور شده است از ذخایر نفتی خود استفاده کند.
مقامهای آمریکا طی سالهای گذشته تلاشهای زیادی انجام داده اند تا از ذخایر نفتی خود استفاده نکنند.

بر اساس گزارش های رسمی از ابتدای ماه ژانویه سال جاری تاکنون، بهای حامل های انرژی از جمله نفت و بنزین بیش از ۱۵ درصد افزایش یافته است، به همین دلیل آمریکا و انگلیس برای جلوگیری از افزایش کم سابقه نفت و بنزین مجبور به استفاده از ذخایر نفتی خود شده اند.

افزایش بهای نفت و بنزین و پیامد های وخیم آن باعث شده تا بسیاری ازشرکتها و کشورهای مختلف طی مذاکراتی با مقامهای آمریکا خواستار معافیت از تحریم نفتی ایران شوند.

به گفته برخی کارشناسان از جمله «اوگ شون» رئیس سابق سیاست گذاری در وزارت انرژی آمریکا، آمریکا باید ۷۰۰ میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک خود رامصرف کند تا بتواند بازار مصرف را متعادل سازد. در این راستا آژانس بین المللی انرژی از ۲۸ کشور صنعتی جهان خواسته است تا با کاهش مصرف انرژی در برابری عرضه و تقاضا برای نفت خام بکوشند.
همچنین کارشناسان معتقدند: افزایش بهای حامل های انرژی بویژه نفت خام در دو ماه گذشته باعث کاهش شدید محبوبیت اوباما شده است.

هر چند مقامهای آمریکایی و چند کشور غربی امیدوار بودند که عربستان بتواند جای نفت ایران را پرکند، اما واقعیت آن است که نفت عربستان سنگین است و کشورهای اروپایی به نفت سبک نیاز دارند که آن را برخی کشور های اروپایی از ایران تامین می کرده اند.
این در حالی است که کریستین لاگارد مدیر کل صندوق بین المللی پول تصریح کرد: چنانچه خللی در صادرات نفت ایران حاصل شود، قیمت جهانی نفت که در حال حاضر در مرز۱۲۵ دلار قرار دارد بین ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش خواهد یافت.
اظهارات مدیر کل صندوق بین المللی پول بدین معناست که در صورت محدود شدن صادرات نفت ایران، با افزایش ۳۰ درصدی باید منتظر قیمتی بیش از ۱۶۰ دلار برای هر بشکه نفت بود.

این در حالی است که نتایج نظرسنجی موسسه آلمانی «مارشال» که در آن ۳ هزار نفر از شهروندان ۸ کشور اروپایی شرکت کردند، حاکی از آن است که ۶۹ درصد از مردم اروپا مخالف تحریم نفت ایران هستند.با توجه به پیامد های غیر قابل کتمان تحریم نفتی ایران بر بهای نفت، هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا در اظهاراتی که نشان از نوعی عقب نشینی از مواضع قبلی واشنگتن داشت، با بیان این ادعا که ۱۰ کشور اروپایی و ژاپن به اندازه کافی میزان واردات نفت از ایران را کاهش داده اند، گفت که دیگر نیازی نیست این کشورها در جهت تشدید تحریم نفتی ایران حرکت کنند.

گفتنی است که واردکنندگان عمده نفت از ایران مانند چین، هند و ترکیه مایل به قطع خرید نفت از ایران نیستند، دلیل این مساله این است که نه فقط ترکیه، بلکه دیگر مشتریان اصلی نفت ایران نیز کاملا از تبعات و پیامد های وخیم تحریم نفتی ایران آگاهی دارند و به همین جهت مایل به مشارکت با غربی ها در این باره نیستند. با این همه مقامهای ارشد آمریکایی و نیز رژیم صهیونیستی برای تشویق و همچنین اعمال فشار به این کشورها جهت پیوستن آنها به تحریم نفتی ایران با کشورهای آسیای شرقی مانند کره جنوبی، ژاپن، چین و نیز کشورهایی مانند هند و ترکیه به طور مدام رایزنی می کنند، با این همه پاسخ این کشور ها به خواسته غیر منطقی آمریکایی ها و صهیونیستها منفی بوده است.

به نظر می رسد که اقدام اخیر آمریکا در استفاده از ذخایر نفتی خود تا حد زیادی ناشی از تلاش این کشور برای جلوگیری از گسترش پیامد های تحریم نفتی ایران بویژه جلوگیری از افزایش بهای حامل های سوختی درآمریکا و کشور های اروپایی است.

افزایش قیمت نفت به منزله تهدیدی برای اقتصاد آمریکا

مساله افزایش بهای نفت در بازارهای بین المللی و روند صعودی آن موجب نگرانی مقامهای سیاسی و اقتصادی آمریکا شده است. این در حالی است که باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا اخیرا ادعا کرد، تولید نفت جهان به اندازه ای است که تحریم نفت ایران لطمه ای به بازار و اقتصاد جهانی وارد نکند. به همین جهت اوباما در بیانیه ای چندی پیش تاکید نمود که میزان تولید جهانی و نیز وجود ذخایر استراتژیک نفت وی را به این نتیجه رسانده که تحریم نفتی ایران را به پیش ببرد.با این همه اظهارات دیگر مقامهای آمریکایی چیزی خلاف این مساله را نشان می دهد.

در این راستا، تیموتی گایتنر، وزیر خزانه داری آمریکا در گفتگو با شبکه «فاکس بیزینس» گفت: پس لرزه های ناشی از بحران بدهی های اروپا و مسأله تنش آمریکا با ایران و افزایش قیمت نفت بزرگترین تهدید برای اقتصاد آمریکاست.
وی تاکید کرد که اتحادیه اروپا با چالشهای بسیار سختی مواجه خواهد بود و در دوره رکود به سر می برد ودر عین حال رشد اقتصادی آن نیز بسیار ضعیف است.
وزیرخزانه داری آمریکا همچنین گفت: تنش با ایران و افزایش قیمت نفت اگر به اقتصاد ما هم آسیب نزند، اما مردم می توانند اثرات آن را احساس کنند.

این اظهارات گایتنر در واقع نشان دهنده نگرانی شدید وی از آثار وپیامد های وخیم تحریم نفتی ایران بر مصرف کنندگان آمریکایی و در نتیجه اقتصاد این کشور است.
افزایش قیمت نفت باعث شده تا آمریکا به همراه شرکای اروپایی خود مانند انگلیس و فرانسه، موضوع استفاده از ذخایر استراتژیک نفتی خود برای کاهش بهای آن را مطرح کنند.
شایان ذکر است، بهای نفت خام در بازارهای جهانی به دنبال تهدیدهای اخیر باراک اوباما مبنی بر اعمال تحریمات سخت گیرانه تر بر ایران افزایش یافته است.

همچنین کارشناسان معتقدند، افزایش بهای حامل های انرژی بویژه نفت خام در دو ماه گذشته که باعث افزایش بی سابقه بهای بنزین در آمریکا شده، باعث کاهش محبوبیت اوباما گردیده است.اذعان مقامهای آمریکایی به تاثیرات غیر قابل کتمان تحریم نفتی ایران بر بازارهای نفتی و در نتیجه وضعیت اقتصادی کشورهای غربی، بویژه آمریکا و برخی شرکای اروپایی آن به مفهوم این است که ادعاهای اوباما در باره بی تاثیر بودن تحریم نفتی ایران بر بازارهای نفتی و بهای این کالای استراتژیک عاری از واقعیت است.

پیامد های تحریم نفتی ایران برای اتحادیه اروپا

در حالی که اتحادیه اروپا در پیروی غیر منطقی از خواسته های آمریکا در زمینه تحریم نفتی ایران در ۲۳ ژانویه تصمیم گرفت تا از اول ژوئیه ۲۰۱۲ خرید نفت از ایران را متوقف کند، اظهارات مقامهای نفتی اروپایی حاکی از پیامد های وخیم این اقدام برای صنایع نفتی کشور های این اتحادیه است. اتحادیه اروپا پس از چین دومین وارد کننده نفت از ایران است و در ۱۰ماه اولیه سال ۲۰۱۱روزانه بیش از ۵۰۰هزار بشکه نفت خام از ایران وارد کرده است. ایران حدود ۱۸ تا ۲۰ درصد از نفت خود را به کشورهای اروپایی صادر می کند.در این میان یونان، اسپانیا و ایتالیا از خریداران اصلی نفت خام ایران در اتحادیه اروپا هستند، بر اساس گزارش های منتشر شده، ۲ /۳۴درصد از واردات نفت یونان، ۹ /۱۴درصد از واردات نفتی اسپانیا و ۴ /۱۲درصد از واردات نفت ایتالیا از محل صادرات نفت ایران تامین می شود.با توجه به تبعات وخیم تحریم نفتی ایران برای اتحادیه اروپا ،«پیرو دی سیمونه» رئیس اتحادیه پالایشگاه های نفت ایتالیا پس اعلام تحریم نفتی ایران از سوی اتحادیه اروپا اظهار داشت که تحریم نفت ایران توسط اتحادیه اروپا به بسته شدن ۷۰ پالایشگاه نفت اروپا منجر خواهد شد.

به گفته دی سیمونه ،کشورهای آسیایی به دلیل خرید نفت ارزان از ایران و فروش محصولات آن به اروپایی ها، باعث تعطیلی پالایشگاه های اروپا می شوند. در این راستا، وی تصریح کرد که پنج پالایشگاه نفت ایتالیا در حال حاضر در آستانه تعطیلی هستند و در کل اروپا ما احتمال می دهیم ۷۰ پالایشگاه به تعطیلی کشیده شوند.

دی سیمونه تاکید کرد اگر پالایشگاه های اروپا، نفت عربستان و روسیه را جایگزین نفت ایران کنند بازهم به دلیل ارزان بودن محصولات کشورهای آسیایی پالایشگاه های اروپا در معرض ورشکستگی قرار خواهند گرفت.

در عین حال وی به طور ضمنی گفته های مقامهای نفتی ایرانی در زمینه اطمینان از ادامه فروش نفت ایران تایید کرد. وی گفت ایران نفت خود را بدون محدودیت به فروش خواهد رساند و من مطمئنم که آنها مشتری های خود را پیدا خواهند کرد.
به گفته کارشناسان، با تحریم نفت ایران، قیمت نفت خام افزایش پیدا می کند و بالا ماندن قیمت نفت حاشیه امنیت سود پالایشگاه های اروپا را به خطر خواهد انداخت. بنابراین انتظار می رود هم در اروپا و هم در آمریکا بعضی از پالایشگاه ها تعطیل شوند.

به گفته کارشناسان، بطور قطع اعمال سیاست افزایش تحریمها بویژه تحریم نفتی ایران، برای غرب بدون ریسک و هزینه نیست و کمبود نفت ناشی از این تصمیم، افزایش قیمت آن و دیگر فرآورده های نفتی را به دنبال خواهد داشت که بر اقتصاد آمریکا و اروپا تاثیر منفی قابل توجهی دارد.شایان ذکر است، اقدام اتحادیه اروپا برای تحریم نفتی ایران در شرایطی به تصویب وزیران خارجه این اتحادیه رسید که به اذعان کارشناسان نفتی، بازنده اصلی این اقدام در نهایت کشورهای اروپایی وارد کننده نفت از ایران خواهند بود.

به گفته تحلیلگران تحریم خرید نفت ایران از سوی کشورهای اروپایی، برخی از کشورهای اروپایی مانند یونان و ایتالیا را که بشدت درگیر بحران بدهی هستند دچار بحران گسترده تری خواهد کرد.برخی از این کشور ها مانند یونان اساسا درگیر بحران مالی و اقتصادی بی سابقه ای هستند که بدین دلیل اجرای این تحریم را بسیار دشوار می یابند .

به همین جهت اتحادیه اروپا قول داده که ضمن در نظر گرفتن مهلت زمانی پنج ماهه برایی این دسته از کشور ها بدانها کمک های مالی برای جبران ضر و زیان ناشی از نخریدن نفت مرغوب ایران بنماید. ازسوی دیگر ایران نفت مرغوب و سبک خود را با شرایط و خاص به این کشور ها می فروشد و به همین دلیل، کشورهایی مانند یونان، اسپانیا و ایتالیا تمایلی به عدم خرید نفت از ایران ندارند. مسأله دیگر این است که اساسا تبدیل فرایندها در پالایشگاه های اروپایی برای استفاده از نفتی غیر از نفت ایران مستلزم صرف هزینه هنگفت و زمان زیادی است و نفت سنگین عربستان که مدعی است می تواند نبود نفت ایران در بازار های نفتی را جبران کند، مناسب استفاده در پالایشگاه های اروپایی خریدار نفت ایران نیست. در مجموع به نظر می رسد که غرب با اعمال دور جدید تحریم ها علیه ایران بویژه تحریم نفتی درصدد است تا با فشار بر شالوده اصلی اقتصاد ایران، ایران را در مضیقه بیشتری برای پذیرفتن خواسته های خود در مورد برنامه هسته ای صلح آمیز ایران قرار دهد .