تحلیلی کوتاه بر بازار اکریلیک

اکریلیک به عنوان یک لیف مصنوعی جایگاه مهمی در صنعت نساجی ایران و جهان داراست. هر چند که در سال های اخیر مصرف این لیف در کشورهای اروپایی و آمریکایی کاهش داشته است، اما بازارهای مصرف آن به سمت کشورهای آسیایی کشیده شده است. به طوری که تولید کشور چین به تنهایی سالیانه ۸۵۰ هزار تن است که اغلب این مقدار نیز به  مصرف داخلی آن کشور می رسد.

اصولاً کاهش میزان مصرف الیاف اکریلیک در اروپا و آمریکا به شرایط زندگی مردم آن جوامع بر می گردد. بالا رفتن سطح استانداردهای زندگی و سلامت در جوامع اروپایی باعث می شود تا قشر وسیعی از مشتریان به سمت اجناس و الیاف مناسب تر رفته و حتی خرید اجناس و پوشاکی از جنس الیاف طبیعی را در دستور کار خود قرار دهند، چرا که الیاف مصنوعی اساساً به مانند الیاف طبیعی با بدن سازگاری ندارند. عمده ترین تولید کنندگان الیاف اکریلیک در اروپا کشورهای ایتالیا، آلمان، اسپانیا، پرتغال و ترکیه هستند و ایران الیاف اکریلیک خود را اغلب از کشورهای اسپانیا، آلمان (شرکت درالون) و ترکیه تأمین می نماید. تولید کمپانی درالون در حدود ۱۷۰ هزار تن در سال است. در حالی که بزرگ ترین تولید کننده اکریلیک اروپا یعنی کمپانی مونته فیبره، ۳۴۰ هزار تن در سال الیاف اکریلیک تولید می کند. لازم به ذکر است که کمپانی اصلی مونته فیبره در کشور ایتالیا فعالیت دارد. علاوه بر این در اسپانیا و چین نیز دارای کارخانه است. اغلب واردات ایران از کمپانی مونته فیبره و از شاخه اسپانیایی آن که چیزی در حدود ۱۰۰ هزار تن در سال تولید دارد، انجام می شود. این کارخانه علاوه بر ایران، بازارهای اسپانیا، پرتغال، چین، مراکش، مصر، کانادا، آمریکا و چند کشور دیگر را نیز تأمین می کند.

متأسفانه از آنجایی که همواره در ایران کمبود های متعددی در زمینه ارائه آمار و ارقام وجود دارد، در اینجا نیز می توان آمارهای ذکر شده در مورد مصرف اکریلیک در ایران را تقریبی بیان کرد.
به طور متوسط در سال ۲۰۰۶ ایران از سه کشور آلمان، اسپانیا و ترکیه حدود ۷۴ هزار تن الیاف اکریلیک وارد کرده است که ۲۵ هزار تن آن از کشور اسپانیا (شرکت مونته فیبره) بوده است. در آسیا کشورهایی مانند چین، ژاپن، تایوان، تایلند، ایران و اخیراًً هند و پاکستان تولیدکنندگان اکریلیک هستند. تولید الیاف اکریلیک در ایران در حدود ۴۵ هزار تن در سال است.

در سال ۲۰۰۶ به طورکلی ۱۴۰ هزار تن الیاف اکریلیک به ایران وارد شده است که اگر مجموع این دو رقم را حساب کنیم، چیزی حدود ۱۸۵ هزار تن خواهد شد. کارشناسان عقیده دارند میزان مصرف اکریلیک در ایران با این رقم مطابقت ندارد و به نظر نمی رسد که مصرف ایران به این اندازه باشد و بسیاری از تولید کنندگان نیز معتقدند که تجار درصدی از این ۱۸۵ هزار تن را انبار کرده اند. مصرف اکریلیک واقعی ایران در سال ۱۳۸۰، ۸۰-۷۰ هزار تن بوده است.
در مورد قیمت الیاف اکریلیک در بازار باید گفت این لیف از نظر قیمت نوسانات بسیار زیادی دارد. علت این امر ماده پایه تولید این نوع لیف است. در حال حاضر اکریلونیتریل علاوه بر نساجی ماده اولیه بسیاری از صنایع دیگر مانند صنعت پلاستیک و خودرو نیز هست. بنابراین قیمت اکریلونیتریل تنها تابع قیمت نفت نبوده و شرایط و تغییرات بازارهای صنایع پلاستیک و … نیز در تعیین قیمت آن تأثیرگذار است. نکته جالب توجه این است که امروزه تنها ۲۰% بازار اکریلونیتریل مربوط به مصرف الیاف است و مابقی در صنایع دیگر مصرف می شود. به همین دلیل قیمت الیاف اکریلیک نیز دارای نوسانات زیادی است و حتی در چند ماهه انتهایی سال ۸۵ نیز قیمت ها رشد زیادی را تجربه کرد.

با سپاس فراوان از جناب آقای مهندس نامی- مدیر عامل شرکت پرنگ مس (نماینده مونته فیبره در ایران)