تعرفه تنها ابزار حمایت از تولید نیست

قوانین انبوه حمایت از تولید در ایران نتیجه عکس به دنبال دارد؛ بررسی قوانین، دستورالعمل‌ها و سیاست‌های مربوط به حمایت از تولید، نشان می‌دهد که استراتژی کلی اقتصاد ایران اگرچه در ظاهر رویکرد حمایت از تولید را مدنظر داشته، اما در باطن به دلیل نگاه بخشی و بوروکراتیک، این موضوع پیگیری نشده است. سیاست تعرفه‌ای یکی از همین سیاست‌هایی است که به جهت حمایت از تولید موردتوجه است.

ابوالفضل روغنی‌گلپایگانی، رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران معتقد است: بارها برای کمک به تولید و صنایع کوچک و متوسط اقدام شده است؛ اخیراً پرداخت ۱۷ هزار میلیارد تومان تسهیلات برای بنگاه‌های کوچک و متوسط در قالب طرح رونق و پرداخت ۳۰ هزار میلیارد تومان از این نوع تسهیلات در سال جاری به این منظور انجام‌شده است.

روغنی گلپایگانی می‌گوید: این بخشی از سیاست‌هایی است که دولت یازدهم و دوازدهم برای رونق تولید در پیش دارد. دولت می‌خواهد از سوی دیگر باسیاست تعرفه‌ای از تولید داخلی حمایت کند؛ اما همه این سیاست‌ها درنهایت ناقص است و به هدف موردنظر نمی‌رسد.

روغنی گلپایگانی معتقد است: در همه جای دنیا دولت‌ها می‌خواهند از تولید داخلی خود حمایت کنند اما هیچ دولتی تعرفه‌ها را به‌صورت سلیقه‌ای بالا و پایین نمی‌برد. یا برای تغییر تعرفه حتماً مطالعه جامعی را انجام داده‌اند. اما ما با ابزار تعرفه در کشور رانت ایجاد می‌کنیم و نتیجه رانت حمایت از تولید نیست، بلکه گسترش اقتصاد زیرزمینی است. تعرفه تنها ابزار حمایت از تولید نیست؛ ما باید به وجوه متعدد از تولید حمایت کنیم.

تولیدکنندگان فقط به دلیل واردات مشکل ندارند بلکه مشکلات تولید از جنس دیگری است؛ به گفته رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران، موانع بزرگ دیگری بر سر راه تولیدکنندگان داخلی وجود دارد که شاید ارتباط چندانی به این دولت هم نداشته و ریشه‌ای چندین ساله داشته باشد؛ موانعی مانند نحوه تعامل نظام بانکی با تولید، تنگناهای قانون کار، تأمین اجتماعی، بیمه، مالیات، قوانین و مقررات واردات، بهره‌وری و نرخ ارز.

او ادامه می‌دهد: د موانع بسیار متعدد و پیچیده‌ای وجود دارد که وقتی در کنار هم قرار می‌گیرند واحدهای تولیدی را زمین‌گیر می‌کنند؛ مثلاً در مورد مشکلات نظام بانکی کشور، واحد صنعتی کشور چند ماه قبل، در نامه‌ای پیشنهادهایی را به بانک مرکزی برای انجام اصلاحات در نظام بانکی کشور ارائه کرده‌اند که ازجمله مهم‌ترین موارد مطرح در این زمینه اصلاح نرخ بهره بانکی، وثیقه پرداخت تسهیلات و موضع ذی‌نفع واحد که بانک‌های کشور در این مورد مشکلات اساسی را برای بنگاه‌های تولیدی ایجاد کرده‌اند. رکود در بنگاه‌های کوچک و متوسط کاملاً محسوس است.

روغنی گلپایگانی می‌گوید: ما نباید فراموش کنیم که در کنار حمایت از تولید باید خود را برای ورود به WTO هم آماده کنیم. در این ساختار نظام تعرفه‌ای خیلی معنادار نیست و مشکل‌آفرین است. از سوی دیگر ما باید در حوزه‌هایی که ضعف داریم تعرفه را این‌گونه تغییر ندهیم.

او می‌گوید: «مثلاً افزایش تعرفه ۱۵۰ درصدی در حوزه خودرو خیلی بد است و اصلاً نباید این‌گونه باشد؛ برای حمایت از خودرو تولید داخل نظام تعرفه‌ای پاسخگو نیست و درنهایت رانت ایجاد می‌کند. تعرفه در حوزه‌های خاصی نیاز است نه در همه حوزه‌ها.»