جامعه پژوهشی و رشته فرش: بررسی کیفیت و راهکارهای بهبود

وضعیت کنونی و چشم‌انداز فارغ‌التحصیلان رشته‌های صنایع دستی و فرش در ایران

جامعه کنونی شاهد فارغ التحصیل شدن خیل بزرگی از دانشجویان از رشته‌های مختلف است. رشته‌های متنوعی از جمله مهندسی، علوم انسانی، پزشکی و هنر؛ یکی از رشته‌های هنری که در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و گاهی دکترا دانش آموخته دارد رشته صنایع دستی و فرش است.

هر چقدر این دو رشته با همدیگر در ارتباط نزدیک باشند، در دانشگاه‌ها به طور جداگانه در حال پذیرش دانشجو هستند. حدود ۲۴ سال از بازگشایی رشته فرش در مقطع کارشناسی، همچنین ۱۰ سال از آغاز پذیرش دانشجو در سطح کارشناسی ارشد می‌گذرد. برخی از دانش‌آموختگان این رشته یا در بخش خصوصی و یا در بخش آکادمی مشغول به فعالیت شده‌اند.

سوالی که در این نوشته برای نگارنده به وجود آمده این است که در بخش آکادمی تا چه حد توانا ظاهر شده است؟

اگر از لحاظ کمی نظر گرفته شود؛ می‌توان گفت با توجه به تعداد پایان‌نامه‌ها و مقاله‌های نوشته شده موفقیت حاصل شده است. فقط وقتی از نظر کیفی نگاه می‌شود  اغلب موضوع‌ها، تکراری، ساده و کمتر سمت و سوی چالشی یا نوآوری داشته‌اند.

به بیان دیگر، اغلب این خروجی‌ها کمتر توانسته‌اند مرجع پژوهش‌های بعدی باشند و همچنان برخی از منابع همچون گذشته پای ثابت منابع و مآخذ پژوهش‌های حوزه فرش بوده‌اند.

این نکته را باید در نظر داشت که منابع مربوط به فرش ایران نه فقط برای پژوهشگران داخلی، بلکه برای کارشناسان و پژوهشگران خارجی نیز باید در دسترس باشد. به همین جهت از نظر نگارنده، نگارش مقاله به زبان‌های دیگر (دو زبانه) یک راه گره گشا برای شناساندن بهتر این هنر به پژوهشگران خارجی می‌تواند باشد. هرچند برای رفع این موضوع میان کارشناسان و استادهای زبده به همراه دانشجویان و دانش‌آموختگان این رشته که آیندگان این مسیر هستند، باید نشست‌های فراوانی انجام گیرد، تا در آخر به راهکارهای مفید و مثمر ثمری رسیده شود.