جدیدترین طرح های کشور در حوزه نانوفناوری اعلام شد

 

ایران در جایگاه هشتم نانو فناوری جهان

رشد علمی ایران در زمینه نانو کم نظیر است چرا که ایران طی چند سال اخیر توانسته خود را در میان ۸ کشور اول جهان در تعداد مقالات علمی جای دهد.
فناوری نانو رشته ای از دانش کاربردی و فناوری است که رشته های گسترده ای را با موضوع مهار ماده یا دستگاه های در ابعاد کمتر از یک میکرومتر پوشش می دهد. در واقع نانو تکنولوژی و به کارگیری خواص جدیدی از مواد و سیستم هایی در این ابعاد است که اثرات فیزیکی جدیدی از خود نشان می دهند.

نانوفناوری یک دانش میان رشته ای است و به رشته هایی نظیر مهندسی مواد، پزشکی، داروسازی و طراحی دارو، دامپزشکی، زیست شناسی، فیزیک کاربردی، ابزارهای نیم رسانا، شیمی ابرمولکول و حتی مهندسی مکانیک، مهندسی برق و مهندسی شیمی نیز مربوط می شود.
تحلیلگران بر این باورند که فناوری نانو، فناوری زیستی (Biotechnology) و فناوری اطلاعات (IT) 3 قلمرو علمی هستند که انقلاب سوم صنعتی را شکل می دهند و پیشرفت کشورها در زمینه فناوری نانو می تواند در پیشرفت علمی در دنیا موثر باشد.

ایران نیز با توجه به حساسیت علم نانو، با تشکیل ستاد توسعه نانوفناوری گام به حوزه فناوری نانو نهاده که در این رابطه با سعید سرکار رئیس ستاد توسعه نانوفناوری به گفت وگو نشستیم.

وی اظهار داشت: از سال ۸۰ مطالعاتی درباره اهمیت این فناوری و سیاست ها و برنامه های کشورهای مختلف در حوزه فناوری نانو شروع شد. بررسی ها نشان می داد این فناوری نقش بسزایی در تحول صنعت خواهد داشت و می توان بر پایه این فناوری، اقتصاد دانش بنیان را شکل داد. از این رو ترویجی در سطح تصمیم گیران و سیاستگذاران کشور برای اطلاع رسانی این یافته ها شکل گرفت و در نهایت در سال ۸۲، با شناسایی فناوری نانو به عنوان یک فناوری دارای اولویت ملی، ستاد ویژه توسعه فناوری نانو به منظور پیگیری توسعه این فناوری در کشور تشکیل شد.

به گفته سعید سرکار، دیدگاه ستاد برای توسعه فناوری نانو، تدوین چارچوب فعالیت بلندمدت کشور در این حوزه بود و در این مسیر، برنامه راهبردی ۱۰ ساله فناوری نانو در این ستاد تهیه شد و در مرداد ماه سال ۸۴ به تصویب هیات دولت رسید.
این سند با عنوان «سند راهبرد آینده» قرار گرفتن در میان ۱۵ کشور برتر جهان در حوزه فناوری نانو و تلاش برای ارتقای مداوم این جایگاه به منظور تولید ثروت و بهبود کیفیت زندگی مردم را هدفگیری کرده است.

۹ صنعت کشور از مزایای فناوری نانو بهره مند هستند

وی در ادامه با اشاره به جایگاه ایران در روند رسیدن به چشم انداز، گفت: در بخش صنعت، شرکت های تولیدی که فعالیت آنها در حوزه فناوری نانو مورد بررسی و تایید قرار گرفته است به ۱۱۸ شرکت می رسد. این شرکت ها ۱۵۲ محصول نانو تولید می کنند که شامل محصولات نهایی، واسطه، نانومواد و تجهیزات پیشرفته فناوری نانو است، علاوه بر آن شرکت های زیادی هستند که در حال تحقیق و توسعه محصولات نانو هستند که با ورود محصولات آنها به بازار آمار آن اعلام می شود.
سرکار یادآور شد: صنایع کشاورزی، ساختمان، نانومواد، محیط زیست و آب، بهداشت و سلامت، انرژی، خودرو و نساجی از صنایعی هستند که در حال حاضر از نانوفناوری استفاده می کنند.

۴۶ درصد از اختراعات بین المللی کشور در حوزه فناوری نانو

رئیس ستاد توسعه نانوفناوری اظهار داشت: در بخش توسعه فناوری، ۳۲ مرکز رشد کشور پذیرای ۱۰۳ واحد فناور نانو هستند. همچنین تاکنون ۱۲۱ اختراع فناوران کشور در دفاتر بین المللی ثبت اختراع آمریکا و اروپا به ثبت رسیده است. در سال ۲۰۱۲، ۴۶ درصد اختراعات بین المللی کشور به اختراعات فناوری نانو اختصاص یافته بود.
به گفته وی، در تولید علم نانو، کشور در شاخص تعداد مقالات منتشر شده در مجلات معتبر بین المللی کشور در سال ۲۰۱۲ رتبه هشتم دنیا و اول خاورمیانه را به خود اختصاص داد، این در حالی است که در سال ۲۰۰۰ کشور در این شاخص رتبه ۵۶ دنیا و چهارم منطقه را دارا بود. در شاخص تعداد ارجاعات به مقالات بین المللی محققان، کشور در سال ۲۰۱۲ رتبه هفدهم دنیا و اول منطقه را به خود اختصاص داد.

نانو در ۴۳ دانشگاه کشور تدریس می شود

سرکار خاطرنشان کرد: در حال حاضر ۲۹ دانشگاه از جمله دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، صنعتی شریف، سیستان و بلوچستان، علوم پزشکی تهران، صنعتی سهند تبریز و… دارای مقطع کارشناسی ارشد در رشته های نانوشیمی، نانوفیزیک، مهندسی شیمی، نانوزیست فناوری و MEMS هستند.
همچنین ۱۴ دانشگاه در مقطع دکترای تخصصی دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، صنعتی شریف، علوم پزشکی تهران، رازی کرمانشاه، زنجان و… دانشجو می پذیرند. در این دانشگاه ها نانوفناوری در قالب رشته های نانومواد، نانوالکترونیک، نانوفیزیک و… ارائه می شود.

جدیدترین طرح های کشور در حوزه نانوفناوری

وی با اشاره به جدیدترین طرح های کشور برای ورود به حوزه فناوری نانو که در این ستاد در حال بررسی است و از جدیدترین مباحث روز دنیا نیز محسوب می شوند، گفت: طرح هایی نظیر الکترونیک چاپی (Printed Electronic) و RFID، تولید نیمه صنعتی نانوسلولز و ساخت دیودهای نور افشان رنگ سفید(OLED) در دستور کار است.
سرکار افزود: طرح تصفیه آب نیز با استفاده از سیستم نانوفیلتراسیون در تصفیه خانه شهر ملاثانی از توابع اهواز با ظرفیت ۳۰۰ مترمکعب در روز توسط بخش خصوصی داخلی، طراحی، ساخت و نصب و راه اندازی شده است و گزارش ها حاکی از به کارگیری این سیستم در چند تصفیه خانه دیگر کشور است.

وی درباره طرح های جدید در حوزه نانو پزشکی نیز اظهار کرد: در حال حاضر در حوزه نانوپزشکی چندین محصول وارد بازار شده است که از آن جمله می توان به نانو داروی ضدسرطان سینادوکسوزوم اشاره کرد که به مرحله بهره برداری رسیده و وارد بازار شده است. افزون بر این، تعدادی محصول شامل محلول های شست وشوی ضدباکتری، اسپری ها و بانداژهای ضد باکتری نیز به تولید رسیده است.
سرکار یادآور شد: همچنین تعدادی از طرح ها نیز در حال طی مراحل پژوهشی برای رسیدن به محصول نهایی و ورود به بازار هستند که از آن جمله می توان به داروی ضدعفونت های قارچی (لیشمانیا) و داروی نانوپروفن اشاره کرد.
از سوی دیگر تعدادی پروژه نیز درباره تولید داروهایی با منشا گیاهی و مبتنی بر فناوری نانو در حال بررسی و انجام مطالعات اولیه است که در آینده ای نزدیک به مرحله اجرا خواهد رسید.

در زمینه های دیگر مرتبط با این حوزه نیز ۲ محصول نخ و کاشی ضدباکتری به تولید صنعتی رسیده اند.
وی در بخش پایانی گفت وگو با فارس درباره برخی فعالیت هایی که در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در قالب کارگروه توسعه فناوری دنبال می شود، اظهار کرد: می توان به راهبری تحقیقات هدفمند نانو برای دستیابی به فناوری های کلیدی، خلق فناوری های کلیدی نانو، ایجاد تمرکز در فعالیت های تحقیقاتی حول اولویت های فناوری نانو کشور، توسعه فناوری های توانمندکننده صنایع منتخب، شبکه سازی محققان و متخصصان در قالب شبکه های سرآمدی اشاره کرد.
همچنین ستاد توسعه فناوری نانو برای کنترل آفت های بسیار مهم محصولات باغی کشور، طرح تولید سم نانو باکتریوسین را در نظر گرفته است.