جوابیه ای بر گره کور صادرات فرش ماشینی

در پی انتشار گزارشی با عنوان گره کور صادرات فرش ماشینی که در تاریخ هفتم دی ماه سال جاری در صفحه دخل و خرج روزنامه همشهری منتشر شد، انجمن صنایع نساجی ایران اقدام به ارسال جوابیه ای با موضوع پاسخ کارشناسانه و مستدل کرد.

این جوابیه با وجود آنکه بسیار طولانی است اما دارای عباراتی مبهم و نامفهوم است. از سوی دیگر نویسنده آن به توضیح موضوعاتی پرداخته است که گاه هیچ ارتباطی با گزارش منتشر شده در روزنامه همشهری ندارد. از مسئولان این انجمن می پرسیم که با چه تفسیری خود را متولی دفاع و پاسخ گویی به موضوعات منتشره در مورد فرش ماشینی می دانند. بهتر است دیگر مسئولان نیز به همین بهانه اظهارنظر کنند که آیا متولی فرش ماشینی، انجمن صنایع نساجی ایران است؟

متن جوابیه ارسال شده از سوی انجمن صنایع نساجی ایران را که عیناً منتشر شده است، می خوانید:

فرش ماشینی رقیب دستباف نیست

احتراما عطف به گزراش مندرج در روزنامه همشهری شماره ۳۸۸۶ مورخ ۷/۱۰/۸۴ بدینوسیله مطالب مشروحه زیر را جهت پاسخگویی اعلام و درخواست می نماید وفق قانون مطبوعات آن را درج فرمایند.

فرش ماشینی هرگز رقیبی برای فرش دستباف کشور متصور نشده، بلکه در مقاطع مختلف موجب توسعه صادرات فرش دستباف و ورود ارز به کشور را نیز گردیده است. از طرفی فرش ماشینی باعث شده تا خانواده هایی که توان خرید فرش دستباف را ندارند، بتوانند جهت آذین بندی محل مسکونی خود به جای گلیم و زیلو از فرش ماشینی استفاده نمایند.

از طرف دیگر اگر روند تولید فرش ماشینی در ایران رایج نبود بازار ایران با تراکم انواع فرش ماشینی تولید کشورهای بلژیک و ترکیه و اخیرا چین مواجه می شد و بر این اساس سالیانه بیش از ۳۰۰ میلیون دلار ارز از مملکت خارج می گردید.

ذکر این نکته لازم است که مردم روزی هم روغن خاص حیوانی مصرف می نمودند که امروز به دلیل گرانی شدید قیمت آن مجبورند روغن ماشینی از نوع نباتی آن را مصرف نمایند.

در حال حاضر اگر به کارگاه های فرش دستباف به خصوص آنها که از قدمت بیشتری برخوردارند مراجعه شود، مسائل غیربهداشتی و غیرقانونی و چهره های زرد و رنجور کارگران خردسال فرش دستباف مشاهده می شود ضمن آنکه سود فراوان برای تجار فراهم می گردد با این توضیح که در کارخانجات فرش ماشینی اکثر کارگران از بیمه و محیط سالم و حقوق بیشتری برخوردارند.

طبق آمار حاصله فرش ماشینی در ۱۰ سال گذشته حداقل ۱۲۰-۱۴۰ میلیون دلار صادرات داشته و بر همین مبنا ورود ارز به کشور را باعث شده است.

از سویی امروزه در صنعت فرش ماشینی، واحدهای تولیدی دیگری شامل رنگرزی، ریسندگی، بافندگی، حمل ونقل، توزیع برای بیش از ۴۰ هزار نفر به طور مستقیم و غیرمستقیم ایجاد اشتغال شده و حدود ۲۰ واحد بزرگ و بیش از ۴۰۰ واحد کارگاه کوچک در تولید فرش ماشینی فعال هستند. صنعت فرش ماشینی درحال حاضر به دلیل صدور موافقت اصولی ۱۰ برابر نیاز داخلی، وضع نامطلوب دارد و بر همین اساس توان صادراتی معادل مازاد تولید مطلق وجود ندارد واکثر واحدها متوقف یا با ظرفیت کم کار می کنند.

در همان حال تعدادی از کارخانجات فرش ماشینی موفق به اخذ نشان استاندارد یا ایزو جهانی شده اند، ولی تعداد زیای از آنها فاقد این نشانه ها هستند و تولید آنها فاقد کیفیت است.

به استناد یک نظریه تخصصی مقدار نخ مصرفی در یک فرش ۱۲ متری شامل نخ چله + نخ پود + نخ ریسه و زیکزاک از ۲۴ کیلو تا حدود ۴۸ کیلو بستگی به ظرافت فرش دارد.

از سوی دیگر ادعای سرطان زا بودن نخ های اکریلیک و فرش اکریلیک به هیچ وجه صحیح نمی باشد و فرش ماشینی اکریلیک تولید ایران هر سال به کشورهای اروپایی مانند اسپانیا، یونان، آلمان و ژاپن و به میزان بیشتر از ۵ میلیون دلار صادر می شود و حتی به آمریکا هم می توان فرش اکریلیک را طبق استاندارد آن کشور صادر نمود.

در مورد سرطان زا بودن اکریلیک لازم است عنوان شود یکی از معروف ترین کارخانجات تولید الیاف اکریلیک جهان (درالون) در آلمان است و علیرغم این شایعات همچنان به تولید انبوه خود ادامه می دهد. ضمنا پتو و پتوی نوزاد که با پوست دست و صورت و تنفس انسان ارتباط دارد، از بهترین نوع آن در اروپا یعنی پتوی اکریلیک استفاده به عمل می آید و به عبارت صریح شایعه سرطان زا بودن، نوعی برخورد منفعت طلبانه از سوی تولید کنندگان پلی پروپیلن بوده است.

تصریح بر اینکه فرش ماشینی ایران تنها در کشورهای جهان سوم مانند آسیای میانه، افغانستان و عراق و پاکستان خریدار دارد، دروغ محض است زیرا هم اکنون بزرگترین مشتریان فرش ماشینی ایران در جهان از کشورهای آلمان، ژاپن، عربستان، یونان و امارات و اسپانیا هستند ضمن آنکه مقدار کمتری فرش هم به کشورهای کانادا، آمریکا، روسیه، اوکراین و… صادر می شود.

در مورد کیفیت نامطلوب فرش های بی. سی. اف که نام صحیح آن پلی پروپیلن است طبیعی است که این کالا مطلقا کیفیت و دوام فرش های پشمی و اکریلیک را ندارد ولی می توان با مصرف ماده ای به نام (U-V) به دوام نسبی آن افزود که موسسه استاندارد ایران در این مورد باید در واحدهای تولیدی نظارت و بازرسی مداوم داشته باشد.

ادعای ممنوع شدن ورود فرش های ماشینی اکریلیک ایران به اتحادیه اروپا هم دروغ محض است و هم اکنون ماهانه ده ها کانتینر فرش ماشینی فقط به اروپا صادر می شود.

لازم است خاطر نشان نماید اولین فرش ماشینی ایران در کارخانه مخمل و ابریشم کاشان و قبل از تاسیس آن در کارخانه راوند تولید شده با این توضیح که فرش ماشینی باعث رکود و آسیب فرش دستباف نیست، بلکه این فرش جایگزین انواع زیلو و گلیم و بوریا و کفپوش ها می باشد که به مراتب زیباتر و قابل استفاده است.

در مورد عامل رکود فرش دستباف به تصدیق کلیه تولید کنندگان پیشکسوت و دلسوز فرش دستباف نزول بیش از حد کیفیت آن و عدم ثبات رنگ و یکنواختی طرح و… است وگرنه مصرف کننده فرش دستباف هرگز فرش ماشینی را جایگزین آن نمی کند و این زیان بیشتر شامل فرش های کم مرغوب و متوسط می شود، البته دستبافی که اصالت و زیبایی و جنبه های هنری در آن حفظ شده کماکان جایگاه خود را دارد.

درمورد قیمت فرش های ماشینی باتوجه به انواع بسیار زیاد آن از لحاظ تراکم، جنس، تعداد رنگ و… لازم است یادآور شود که این امر در کمیته فرش ماشینی انجمن صنایع نساجی تعیین می شود و به تایید مرکز حمایت از تولید کنندگان و مصرف کنندگان نیز می رسد، بنابراین اگر تفاوت های فاحشی در بازار بین فرش های شرکت های مختلف است یا به دلیل تفاوت های موجود در آنها است یا دلالان و بنکداران در تعیین آن سهیم هستند.

در زمینه فرش های پلی پروپیلن عنوان ساییده شدن سریع و قاطی شدن رنگ به طور کلی صحت ندارد و چنانچه تولید کننده ای از مواد مرغوب و با کیفیت استفاده نکند، امکان دارد ثبات رنگی آن مثل هر نوع فرش یا منسوج دیگر پایدار نباشد و این نقیصه با استفاده از نوع مواد رنگی مرغوب و به خصوص استفاده از مواد مقاوم کننده در برابرنور طبیعی (U.V) مرتفع می شود با این توضیح که فرش های بافته شده با نخ های پلی پروپیلن تثبیت شده از دوام خیلی بهتر و لطافت و شفافیت رنگ بیشتری برخوردارند.

لازم به ذکر است که الیاف اکریلیک به هیچ وجه سرطان زا نیست به طوری که در بیشتر نقاط دنیا لباس های مردم حتی لباس داخل منزل و پتو برای کودکان از الیاف اکریلیک تهیه می شود و سالانه مقدار معتنابهی از تولیدات فرش اکریلیک در کشورهای اروپایی بافته یا وارد می شود، ضمن آنکه در حال حاضر علاوه بر کشورهای همسایه سالانه صدها هزارمترمربع فرش ماشینی اکریلیک و پلی پروپیلن به کشورهای اروپای غربی، آمریکا و کانادا صادر می شود.

نهایتا اشتغال ایجاد شده توسط صنعت فرش ماشینی در ایران به مراتب بیشتر از بیکاری و رکودی است که در صنعت فرش دستباف ملاحظه می شود که آن هم به نظر انجمن ارتباطی با توسعه فرش ماشینی ندارد بلکه بر اثر مدیریت ناصحیح و عدم توجه به مبانی کیفیتی و نداشتن تحول و نوآوری در فرش های دستباف بوده است.