حساب‌کشی از ثروت بادآورده سوداگران ارز و سکه

 

این روزها آسمان ارز و سکه آفتابی است و عرصه تا حدودی از اخلالگران و دلالان خالی شده است.

گزارشها از این دو بازار حاکی از بازگشت آرامش است؛ آرامشی که تا همین چند روز پیش کیمیا بود، اما با برخوردهای جدی قوه قضاییه اکنون خیلی از دلالان و سفته بازان بازداشت شده اند و هر روز اخبار تازه تری از اعترافاتشان منتشر می‌شود.

بدون شک بازداشت این افراد به معنی قطع دست ابلیس دلالی و سوداگری در اقتصاد کشور نیست و هستند کسانی که از محل تشنجات بازار به ثروتهای کلان و بادآورده رسیده اند و هیچ مرجعی آنان را شناسایی و بازخواست نکرده است.

با وجود اینکه معاملات ارز با نرخهای تعیین شده از سر گرفته شده و قیمت سکه و طلا هم روند نزولی در پیش گرفته، اما سایه ثروتمندان نوظهوری که با وقوع یک بحران و گاه یک شبه قد علم کرده اند، همچنان بر شانه‌های اقتصاد کشور سنگینی می‌کند.

بنا به اعترافات برخی دلالان و اخلالگران دستگیر شده، سود آنان از محل تلاطمهای بازار فراتر از چندین هزار میلیارد ریال است. کسب این درآمدهای زیرزمینی و غیر قابل شناسایی که سالهاست در رگ اقتصاد کشور جریان دارند و تا کنون هیچ راهکار مؤثری برای تخمین و شناسایی آن وجود نداشته، همواره گریزهای مالیاتی متعددی را رقم زده است.

یکی از انتقادهایی که کارشناسان به بدنه مالیاتی کشور وارد می‌دانند، عدم شناسایی و اخذ مالیات از چنین درآمدهایی است، چرا که با وجود اصلاحات مالیاتی گسترده و تعریف پایه‌های مالیاتی مختلف تاکنون هیچ ضابطه‌ای برای اخذ مالیات از این معاملات تعریف نشده است.منتقدان به ماده ۱۱۹ قانون مالیاتهای مستقیم استناد می‌کنند و بر این باورند که کسب سودهای سرشار ناشی از سوداگری ارز و سکه مشمول «مالیات اتفاقی» است، حال آنکه اجرای این ماده قانونی تا کنون به فراموشی سپرده شده است.

یکی از مسؤولان سازمان امور مالیاتی در پاسخ به انتقادات وارده، کسب چنین درآمدهایی را مشمول «مالیات اتفاقی» نمی‌داند و معتقد است معامله غیر شفاف، مالیات ندارد.

این فرد مطلع که نخواست نامش در این گزارش ذکر شود، به خبرنگار ما می‌گوید: سازمان امور مالیاتی بر اساس قانون عمل می‌کند و صرفاً مجری قانون است، پس باید قانونی برای ردیابی و اخذ مالیات از این سوداگران تعریف شود تا سازمان براساس آن عمل کند.

وقتی مجلس احساس می‌کند چنین درآمدهایی در اقتصاد به وجود آمده باید طرحی تهیه و سازمان امور مالیاتی را مکلف به دریافت مالیات از این افراد کند.

وی تاکید می‌کند: سازمان امور مالیاتی نمی‌تواند رأساً وارد عمل شود و بر اساس دغدغه‌های مردم و رسانه‌ها اقدام کند. این سازمان حتی اگر بیش از این متوجه وجود چنین درآمدها و سودهای بادآورده‌ای شود، نمی‌تواند کاری از پیش ببرد.نظر کارشناسی این سازمان محلی از اعراب ندارد و فقط مجری قانون است.

این مقام مسؤول در ادامه به بی اثر بودن نظر کارشناسی سازمان امور مالیاتی در خصوص ضرورت دریافت مالیات از خانه‌های خالی اشاره می‌کند و می‌گوید: این سازمان چه خوشش بیاید و چه نیاید نمی‌تواند کاری از پیش ببرد چون سازمانی عملیاتی و اجرایی است.

در همین حال عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در پاسخ به این سؤال خبرنگار ما که آیا مجلس قصد ندارد با ارایه طرحی بازار سوداگری و دلالی را به اخذ مالیات مکلف کند و از آن حساب کشی کند، می‌گوید: تا کنون به اندازه کافی پایه مالیاتی تعریف شده است و از یک نگاه می‌توان گفت درآمدهای ارزی و سکه‌ای به شرطی که شفاف باشند مشمول مالیات بر مشاغل هستند، پس روی کاغذ هیچ درآمدی از پرداخت مالیات معاف نیست و سازمان امور مالیاتی موظف است برای اخذ مالیات مطابق پایه‌های تعریف شده عمل کند.

یوسفیان ملا ادامه می‌دهد: متأسفانه درآمد دلالی و سوداگری، غیر شفاف است و با تقلب، اخلال در نظام اقتصادی و تضییع حقوق مردم به دست آمده است، اما برای حل این مشکل هم خلا قانونی نداریم و اصل ۴۹ قانون اساسی دولت و در واقع نظام را مکلف کرده سوء استفاده کنندگان را شناسایی کند و ثروتهای ناشی از این گونه معاملات را از آنان پس بگیرد.عضو ناظر ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی خاطر نشان می‌سازد: این پولها باید به صاحبان واقعی اش که مردم و خزانه کشور است بازگردانده شود و مجلس نسبت به این گونه ضرورت‌ها همواره هشدار داده است.

متأسفانه بخش قابل توجهی از این ثروتهای بادآورده قابل ردیابی نیست و اگر مجلس در برهه فعلی به دنبال تصویب قانون علیه این افراد ناشناس باشد زمان زیادی صرف خواهد شد که عملاً نتیجه مثبتی در بر نخواهد داشت، اما می‌توان با استناد به اصل ۴۹ قانون اساسی دستگیری‌ها را گسترش داد و با برخوردهای جدی برای ناشناس‌ها هم خط و نشان کشید. به گفته عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس از آن جایی که در گذشته پیش بینی‌های قانونی برای حساب کشی از دلالان صورت نگرفته، اکنون درمان این بیماری با سختی روبه‌رو شده است.