همیشه نوآوری ها و پیشرفت های جدیدی در صنعت چرم اتفاق می افتد، زیرا محققان و دانشمندان به طور مداوم فناوری ها و فرآیندهای جدیدی را کشف می کنند که می تواند کیفیت، دوام و پایداری محصولات چرمی را بهبود بخشد. برخی از امیدوارکننده ترین روش های جدید دباغی شامل:
که یک فرآیند جدید برای دباغی چرم است که شامل استفاده از آنزیم های طبیعی برای شکستن الیاف کلاژن در پوست و ایجاد بافت و ظاهر یکنواخت تر است. این روش نسبت به روش های سنتی دباغی مزایای متعددی دارد،از جمله کاهش مصرف آب،افزایش راندمان و بهبود اثرات زیست محیطی.
دباغی آنزیمی معمولاً شامل خیساندن پوست در محلول آنزیمی برای مدتی است که پس از آن آنزیم ها الیاف کلاژن را می شکنند و چرم را نرم می کنند. چرم به دست آمده معمولاً از نظر بافت و ظاهر یکنواخت تر است، با عیوب کمتر و کیفیت کلی بهتر.
علاوه بر این، دباغی آنزیمی میتواند به کاهش میزان مواد شیمیایی و سایر آلایندههای منتشر شده در محیط در طول فرآیند دباغی چرم کمک کند و به طور کلی آن را به گزینهای پایدارتر تبدیل کند. در حالی که دباغی آنزیمی هنوز نسبتاً جدید است، از نظر بهبود کیفیت و پایداری محصولات چرمی نویدبخش است و ممکن است روزی به روشی گسترده در صنعت تبدیل شود.
انواع مختلفی از آنزیم های طبیعی وجود دارد که بسته به نیازهای خاص کارخانه دباغی یا تولید کننده چرم، می توانند در فرآیند دباغی آنزیمی استفاده شوند. این آنزیمها میتوانند از منابع مختلفی از جمله قارچها، باکتریها و سایر میکروارگانیسمها مشتق شوند و از نظر ترکیب شیمیایی و فعالیت متفاوت باشند.
یکی از انواع رایج آنزیم های مورد استفاده در دباغی آنزیمی پروتئاز است که فیبرهای کلاژن موجود در پوست را می شکند و به ایجاد بافت و ظاهر یکنواخت تر کمک می کند. پروتئازها را می توان از منابع مختلفی از جمله بافت های گیاهی و حیوانی و همچنین میکروارگانیسم هایی مانند باکتری ها و قارچ ها به دست آورد.
نوع دیگری از آنزیم که اغلب در دباغی آنزیمی استفاده می شود لیپاز است که می تواند به حذف چربی و روغن اضافی از پوست و بهبود خواص آن کمک کند. لیپازها همچنین می توانند از منابع مختلفی از جمله گیاهان، حیوانات و میکروارگانیسم ها به دست آیند.
آنزیم های دیگری که ممکن است در دباغی آنزیمی مورد استفاده قرار گیرند عبارتند از سلولاز که می تواند به حذف الیاف سلولز باقیمانده از پوست و بهبود نرمی و انعطاف پذیری آنها کمک کند. آمیلاز، که می تواند نشاسته را در پوست تجزیه کند و خواص دباغی آنها را بهبود بخشد. و لاکاز، که می تواند برای افزایش رنگ و ظاهر چرم تمام شده استفاده شود.
به طور کلی، انتخاب آنزیم های مورد استفاده در دباغی آنزیمی به عوامل مختلفی از جمله نوع چرم تولید شده، نیازهای دباغی خاص سازنده و در دسترس بودن منابع آنزیمی مناسب بستگی دارد.
دباغی زیستی (bio-tanning):
فرآیندی برای تولید چرم با استفاده از مواد طبیعی و پایدار مانند عصاره های گیاهی به جای مواد شیمیایی سنتی و فلزات سنگین مورد استفاده در روش های دباغی مرسوم است. استفاده از محصولات طبیعی در دباغی زیستی می تواند منجر به یک رویکرد سازگار با محیط زیست و پایدارتر برای تولید چرم شود.
در دباغی زیستی، از عوامل دباغی گیاهی برای ایجاد محلول دباغی استفاده می شود که روی پوست اعمال می شود. این عوامل دباغی کننده می توانند از منابع مختلفی از جمله پوست درختان، برگ ها، گل ها و میوه ها تهیه شوند. برخی از نمونههایی از تاننهای رایج مورد استفاده در دباغی زیستی عبارتند از: کبراکو، میموزا و شاه بلوط.دباغی زیستی در مقایسه با روشهای سنتی دباغی شامل فرآیند طولانیتر و پیچیدهتر است.بنابراین، اغلب منجر به چرم با کیفیت بالاتر می شود. استفاده از تانن های طبیعی همچنین به حفظ ویژگی های طبیعی پوست کمک می کند و در نتیجه ظاهر منحصر به فرد و فردی محصول نهایی را ایجاد می کند.
دباغی زیستی علاوه بر پایداری زیستمحیطی، میتواند برای کارگران صنعت چرم نیز سالمتر باشد، زیرا آنها در معرض مواد شیمیایی خشن که معمولاً در روشهای دباغی سنتی استفاده میشوند، قرار نمیگیرند. با این حال، دباغی زیستی میتواند چالشهایی مانند در دسترس بودن و سازگاری عوامل دباغیکننده طبیعی و افزایش هزینه تولید را نیز به همراه داشته باشد.
به طور کلی، دباغی زیستی یک رویکرد نوآورانه و امیدوارکننده برای تولید چرم است که می تواند هم برای محیط زیست و هم برای مصرف کنندگان مفید باشد.
دباغی هوشمند (smart tanning):
یک رویکرد نوآورانه برای تولید چرم است که شامل استفاده از فناوری نانو است. به طور خاص، دباغی هوشمند به کاربرد نانوذرات برای پوست قبل از فرآیند دباغی اشاره دارد. این ذرات برای نفوذ به پوست و چسبیدن به الیاف کلاژن طراحی شده اند و فرآیند دباغی را یکنواخت تر و کنترل شده را ارائه می دهند.
استفاده از فناوری نانو در تولید چرم چندین مزیت بالقوه از جمله افزایش کارایی و کاهش اثرات زیست محیطی را به همراه دارد. به عنوان مثال، دباغی هوشمند می تواند میزان مواد شیمیایی و آب مورد نیاز در فرآیند دباغی را کاهش دهد و در نتیجه روشی پایدارتر و سازگار با محیط زیست برای تولید چرم ایجاد کند باشد و عملکردهای پیشرفتهتری مانند ضدآب، قابلیت تنفس و ویژگیهای خود تمیز شوندگی را ارائه دهد.
علاوه بر این، دباغی هوشمند همچنین می تواند منجر به محصولات چرمی با خواص بهبود یافته، مانند افزایش مقاومت در برابر آب، لکه ها و اشعه ماوراء بنفش شود. این می تواند محصول نهایی را بادوام تر و طولانی تر کند و همچنین از نظر کاربردهای بالقوه همه کاره تر شود.
با این حال، مانند هر فناوری جدید، دباغی هوشمند نیز چالش ها و خطراتی را به همراه دارد. به عنوان مثال، اثرات طولانی مدت قرار گرفتن در معرض نانوذرات بر سلامت انسان و محیط زیست هنوز به طور کامل شناخته نشده است و ممکن است نگرانی هایی در مورد پتانسیل تجمع نانوذرات در زنجیره غذایی وجود داشته باشد.
به طور کلی، دباغی هوشمند یک حوزه مهیج و امیدوارکننده از تحقیق و توسعه در زمینه تولید چرم است. مانند هر فناوری جدید، سنجیدن مزایا و خطرات بالقوه و ادامه کاوش و اصلاح روشهای برنزه کردن هوشمند به شیوهای مسئولانه و پایدار مهم خواهد بود
این روشهای جدید دباغی به طور بالقوه میتواند صنعت چرم را با کاهش اثرات زیستمحیطی، بهبود کیفیت و عملکرد محصول، و فعال کردن کاربردها و بازارهای جدید برای محصولات چرمی متحول کند. با این حال، توسعه و تجاریسازی کامل این فناوریهای جدید نیازمند زمان و سرمایهگذاری است و ممکن است با چالشهایی ناشی از روشهای جا افتاده و نگرشهای سنتی در صنعت مواجه شوند.
منبع:www.rockchemie.ir
تبلیغات روی جلد: کاوان شیمی فهرست مطالب شماره 90 مجله نساجی کهن نمایشگاه پیشرفتهترین فناوریهای…
در نمایشگاه Heimtextil 2025، بخش فرش و کفپوش به سطح جدیدی از گسترش و نوآوری…
نویسنده:سیامک عیقرلو آری، تیتر این نوشتار درست نوشته شده است و به درستی آن را…
فناوریهای نوظهور و هوش مصنوعی با وجود همه اثرات مثبت و غیرقابل انکاری که برای…
ایتما آسیا ۲۰۲۴ فرصتی برای نمایش پیشرفتهای چشمگیر صنعت نساجی چین بود، جایی که شرکتهای…
شرکتهای دانشبنیان در ایران به شرکتهایی اطلاق میشود که بر پایه دانش و فناوریهای نوین…