درباره نخ اکریلیک چه می‌­دانید؟

نویسنده: فاطمه معتمدی

الیاف اکریلیک الیاف مصنوعی هستند که از پلی آکریلونیتریل ساخته شده و دارای وزن متوسط ​​مولکولی حدود ۱۰۰۰۰۰ اند. ساختار پلیمری این الیاف به صورت کوپلیمر است. به این مفهوم که واحد­های ساختاری تکرار شونده ی آن از بیش از یک جزء کوچک ساخته شده ­اند. در آمریکا برای این­که لیفی تحت عنوان اکریلیک شناخته شود، پلیمر آن بایستی حداقل ۸۵٪ مونومر آکریلونیتریل داشته باشد. مونومرهای دیگری مه به صورت معمول در ساختار اکریلیک استفاده می‌­شوند وینیل استات و متیل آکریلات هستند.

ویژگی­‌های نخ اکریلیک

• ویژگی­ های فیزیکی و ظاهری نخ ­های اکریلیک همچون طول و ظرافت الیاف قابل کنترل است. از نظر طولی این نخ‌­ها ممکن است به صورت فیلامنت و یا استیپل تولید شوند. فیلامنت‌­های اکریلیک با محدوده ی نمره­ی ۷۵ تا ۲۰۰ دنیر و نخ‌­های اکریلیک استیپل با نمره­ی ۲ تا ۳ دنیر در طول­های ۱.۵، ۲، ۳ و ۴ اینچ تولید می­‌شوند.
• اکریلیک دارای مقاومت بالایی است. مقاومت کششی الیاف تشکیل دهنده­ ی این نخ ­ها در حالت خشک ۵ گرم بر دنیر و در حالت تر ۴.۸ گرم بر دنیر است و ازدیاد طول در هنگام پارگی برای این الیاف ۱۵% است. در نتیجه این الیاف انعطاف و قابلیت بازگشت به طول ابتدایی خوبی خواهند داشت.
• از لحاظ ظاهری این الیاف در مقایسه با الیاف پشم ۳۰% حجیم تر هستند و به واسطه این حجم بیشتر قابلیت حبس هوای بیش­تری نسبت به پشم دارند. در نتیجه اکریلیک نسبت به پشم عایق بهتری برای گرما است.
• اکریلیک در برابر اسیدهای معدنی، قلیایی­‌های نسبتا ضعیف، انواع حلال‌­های رایج، روغن­‌ها، گریس‌­ها و نمک‌­های طبیعی مقاومت شیمیایی خوبی از خود نشان می­‌دهد. اما قلیایی‌­های گرم و قوی به این الیاف آسیب می­‌رسانند.
• رطوبت بازگشتی این دسته از الیاف بین ۱.۵ تا ۳ درصد متغییر است در نتیجه شستشو و خشک شدن آن­ها راحت است.
• اکریلیک در مقابل گرما و نور خورشید مقاومت خوبی از خود نشان می­‌دهد. همچنین عوامل بیولوژیکی مثل کپک، قارچ، لارو و حشرات روی آن اثری ندارند.

مزایا و معایب نخ اکریلیک

• نخ­‌های اکریلیک به راحتی در دسترس هستند. نخ اکریلیک را می توان تقریباً در همه فروشگاه های نخ خریداری کرد، همچنین به صورت آنلاین بصورت گسترده در دسترس است. تولید این نخ ها بسیار گسترده است، بنابراین این نخ­ها قابل استفاده در طیف گسترده ای از بافت‌­ها و رنگها هستند.
• نخ‌­های اکریلیک ارزان­تر از الیاف پشم یا پنبه هستند و از این جهت برای استفاده در ابعاد بزرگ صرف­ی اقتصادی بیشتری خواهند داشت.
• به واسطه ­ی این­که نخ­ های اکریلیک از الیاف بشرساخته به ­دست می ­آیند از دوام و پایداری بیشتری نسبت به الیاف طبیعی نظیر پشم و پنبه برخوردار هستند.
• منسوجات تولید شده از نخ‌­های اکریلیک شستشوی راحت تری دارند و به ­واسطه ی جذب آب و رطوبت بازگشتی کم اکریلیک خشک شدن‌شان هم در زمان کمتری انجام می­‌شود.
• این نخ­ ها به واسطه­ ی اینکه از نخ ­های دیگر سفت‌تر هستند در بافندگی حلقوی حلقه‌­های بهتری را تشکیل می­‌دهند. در نتیجه بافندگی راحت­‌تری را خواهیم داشت و به علاوه طرح بافت نهایی را با کیفیت بیشتری نمایش می­‌دهند.
• نخ‌­های اکریلیک به اندازه‌­ی نخهای الیاف طبیعی مثل پشم یا پنبه نرم نیستند. البته در سالیان اخیر با استفاده از فناوری­‌های مدرن این نخ‌ها نرم‌­تر از قبل شده‌اند اما هنوز نخ­‌های طبیعی از نرمی بیشتری نسبت به این نخ ها برخوردارند.
• نخ­‌های اکریلیک اشتعال­پذیر هستند و در مجاورت شعله ذوب می­‌شوند و باقی­مانده پلاستیکی از خود برجا می‌­گذارند.
• نخ­‌های اکریلیک اشتعال­پذیر هستند و در مجاورت شعله ذوب می­شوند و باقی­مانده پلاستیکی از خود برجا می‌­گذارند.
• برای افرادی که دوست دارند از لوازم دوست دار محیط ریست استفاده کنند، منسوجات اکریلیکی انتخاب مناسبی نیستند. زیرا از مواد مصنوعی در ساختمان شان استفاده می شود.

آیا نخ اکریلیک سمی است؟

نخ اکریلیک حاوی مواد شیمیایی و سمی است که باعث می­ شود برای انسان کمی مضر باشد. اما همچنان این نخ­ ها در بافندگی حلقوی و بافت فرش نقش بزرگی را ایفا می ­کنند. شناخت نخ و نحوه ی تولید آن به ما کمک می­‌کند که تشخیص بدهیم آیا این نخ­ ها برای ما مناسب هستند یا خیر.

مواد شیمیایی مختلفی وجود دارند که در فرایند تولید و ریسندگی این نخ­ها استفاده می­شوند که ممکن است اثرات مضری برای سلامتی افراد داشته باشند.

برای جلوگیری از آب رفت محصول نهایی به نخ فرمالدهید می­ زنند. فرمالدهید به­ صورت دائمی در ساختار الیاف به دام می­‌افتد. علاوه بر این، از رنگ­ های پتروشیمیایی آلاینده نیز برای رنگرزی این نخ ­ها استفاده می­ شود. مواد شیمیایی دیگری نیز به نخ ها افزوده می شود تا باعث مقاومت در برابر آتش، نرم­تر شدن، مقاومت در برابر چین و چروک و مقاوم در برابر لکه ها می­ شوند.

نخ های اکریلیک در واقع پلی اکریلونیتریل‌ها هستند که احتمالاً سرطان زا محسوب می‌شوند.

چه چیزی باعث سمی شدن نخ اکریلیک می شود؟

نخ اکریلیک مبتنی بر نفت است. پلیمر آن از وینیل استات و متیل آکریلات ساخته شده است ، که هر دو به عنوان مواد سرطان زا شناخته شده اند و می تواند عامل تهوع و سوزش در چشم ، بینی ، گلو و پوست باشد.

در طی فرآیند شیمیایی تولید نخ اکریلیک مصنوعی، از NN-dimethylformamide  به عنوان حلال استفاده می شود که می­تواند منجر به آسب­های کبدی باشد. سایر مواد شیمیایی مورد استفاده در این فرایند برای شستشو،تاب دادن ،رنگرزی و کشش نخ­ها نیز برای انسان سمی است.

سخن پایانی

نخ ­های ساخنه شده از الیاف مصنوعی اکریلیک دارای ویژگی ­های مفیدی نظیر در دسترس بودن، دوام و پایداری بالا، تشکیل حلقه ­­های واضح در بافت های حلقوی، شستشو و خشک شدن مناسب و صرفه ­ی اقتصادی هستند. در کنار این ویژگی­ های مثبت، نکات منفی‌­ای نیز در استفاده از این نخ­‌ها نظیر وجود مواد سمی در ساختمان الیاف، اشتعال پذیری و وجود مواد مضر برای طبیعت در ساخنمان وجود دارد. شناخت ویژگی‌­های نخ و مورد کاربرد منسوج تولیدی به ما کمک می‌­کند که متوجه شویم آیا این الیاف برای ما مناسب هستند یا خیر.

شما برای ما بنویسید