در مذاکرات هسته‌ای صورت می‌گیرد؛ احیای طرح گام به گام؟

 

یک مقام وزارت خارجه روسیه با تایید ضمنی گزارش‌های رسانه‌ای درباره تدوین بسته پیشنهادی جدید گروه ۱+۵ برای ارائه به ایران در مذاکرات آینده، محتوای آن را شامل «الگویی گام به گام» برشمرد که براساس آن با هر اقدام اعتمادساز ایران، یکی از تحریم‌ها لغو خواهد شد. اظهارات این مقام روس، یادآور طرح پیشنهادی «گام به گام» روسیه است که سال گذشته مدت زیادی از وقت مقامات تهران و مسکو را برای بررسی گرفت، اما هیچ گاه به مذاکرات رسمی ایران با ۱+۵ راه نیافت. با این حال به نظر می‌رسد مسکو توانسته است بار دیگر این طرح را احیا کند.

یک مقام روس تدوین بسته جدید ۱+۵ برای پیشنهاد به ایران را تایید کرد
احیای طرح گام به گام روسیه؟

مرجان توحیدی: تحولات مربوط به برنامه هسته‌ای ایران طی روز‌های اخیر به دلیل ارائه پیشنهادهای تازه وارد فاز جدیدی شده است. پیشنهادهایی که به نظر می‌رسد محتوای آن متفاوت از بسته‌های پیشنهادی قبلی باشد که ایران و گروه ۱+۵ در جریان مذاکراتشان در بغداد و مسکو به یکدیگر ارائه کردند. به طوری که تنها به فاصله یک روز از انتشار خبر پیشنهادهای جدید ۱+۵ به ایران در روزنامه گاردین، یک مقام وزارت خارجه روسیه با تایید این خبر اعلام کرد که گروه ۱+۵ در الگویی گام به گام به ایران پیشنهاد خواهد داد که با هر اقدام اعتمادسازانه، یکی از تحریم‌ها لغو شود.

به عقیده این مقام روس، این ابتکار می‌تواند پایه دور بعدی مذاکرات ۱+۵ با ایران باشد. مذاکراتی که او گفته است در نوامبر (آبان ماه) و پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از سر گرفته خواهد شد.

روزنامه گاردین هم به تازگی از پیشنهادهای جدید شش قدرت جهانی به ایران خبر داده و به نقل از دیپلمات‌های اروپایی نوشته بود «در صورتی که ایران آمادگی انجام اقدامات کافی را داشته باشد،[کاهش] تحریم‌ها روی میز خواهد بود.» این روزنامه بسته پیشنهادی مزبور را «تجدید نظر شده» خوانده و آن را حاوی انگیزه‌های تشویقی دیگری برای کاهش غنی‌سازی اورانیوم تهران دانسته بود.

تاکید بر «گام‌به‌گام» بودن این پیشنهادها و نیز فحوای کلی آن یعنی اعتمادسازی ایران و سپس کاهش تحریم‌ها این فرضیه را هم مطرح می‌کند که ممکن است پیشنهادهای جدید شش قدرت جهانی همان طرح گام به گام روسیه باشد که سال گذشته به ایران پیشنهاد شد.

مقام روس البته هیچ اشاره‌ای به طرح گام به گام این کشور در سال گذشته نکرده و نگفته است که دقیقا آنچه ارائه خواهد شد، همان پیشنهاد این کشور خواهد بود یا خیر؛ اما اشاره گاردین به پیشنهاد‌های «تجدیدنظر شده» و مشابهت پیشنهادهای جدید با طرح روسیه این گمانه را تقویت می‌کند.

به گفته سفیر وقت ایران در روسیه، رضا سجادی، طرح گام‌به‌گام روسیه حق مسلم ایران را در دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای به رسمیت می‌شناسد و عنوان می‌کند که به ازای هر گامی که ایران بر می‌دارد، یکی از ابعاد تحریم‌ها باید برداشته شود. به گفته سفیر ایران مهم ترین بخش این پیشنهاد به رسمیت شناختن حق ایران در استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای است، موضوعی که شش قدرت جهانی تاکنون آن را نپذیرفته است. اینها توضیحات کلی درباره طرح گام به گام روسیه بوده و هیچ گاه محتوای رسمی این پیشنهادها رسانه‌ای نشد.

یعنی معلوم نشد در ازای چه اقدامی از سوی ایران، چه تحریم هایی کاهش یا لغو خواهد شد. اما با شروع دور تازه مذاکرات ایران و ۱+۵ و پیشنهادهایی که طرفین در جریان این مذاکرات به یکدیگر دادند،طرح گام به گام روسیه عملا به محاق رفت و دیگر خبری هم از آن منتشر شد.

روزنامه گاردین، اما دو روز قبل به نقل از یک دیپلمات اروپایی نوشته بود: «در صورتی که ایران آمادگی انجام اقدامات کافی را داشته باشد، [کاهش] تحریم‌ها روی میز خواهد بود. البته ایران نباید انتظار داشته باشد [گروه ۱+۵] سرنخ اولیه را بدهد، اما اگر این کشور آماده انجام اقدامات واقعی باشد، ما هم آماده‌ایم پاسخ دهیم.» وی افزود: «اقدامات ما می‌تواند برداشتن تحریم‌ها را هم شامل شود، اما تنها در قبال انجام حرکت‌هایی درست از جانب ایران.»

یک روز پس از انتشار این خبر، یک مقام آگاه در وزارت خارجه روسیه، گفت: یک پیشنهاد جدید دیپلماتیک برای دستیابی به پیشرفت در مذاکرات با ایران ارائه خواهد شد .به گزارش ایرنا به نقل از خبرگزاری ایتارتاس این مقام روس که به نام وی اشاره‌ای نشده، گفته است: براساس الگوی گام به گام، پیشنهاد خواهد شد با هر اقدام اعتمادسازانه، یکی از تحریم‌ها لغو شود و این ابتکار می‌تواند پایه و اساسی برای برگزاری دور بعدی مذاکرات بین ۱+۵ و ایران در اواخر ماه نوامبر و اوایل دسامبر باشد.

روسیه در شرایطی از پیشنهادهای جدید شش قدرت جهانی به ایران خبر می‌دهد که تاکنون هیچ یک از مقام‌های رسمی کشورمان به آن واکنشی نشان نداده‌اند. تنها تاکید مسوولان هسته‌ای کشور از جمله معاون سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی به پاسخگویی هرچه سریع‌تر ۱+۵ به پیشنهاد‌های ایران در جریان مذاکرات بغداد و مسکو در خرداد ماه سال‌جاری بود. این در حالی بود که شش قدرت جهانی هم همزمان به پیشنهادهای ایران، پیشنهادهایی از جمله تعطیلی سایت هسته‌ای فردو، خروج اورانیوم غنی شده ۲۰ درصدی از ایران و نیز توقف غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۲۰ درصد را اضافه کرده‌اند. موضوعی که ایران تنها یک بند آن یعنی مذاکره برای غنی‌سازی اورانیوم ۲۰ درصدی را آن هم در ازای لغو تحریم‌ها پذیرفته است.

شرط بازگشت ایران به مذاکرات

رامین مهمانپرست سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در تازه‌ترین موضع‌گیری خود گفته است به شرط آنکه غرب حق ایران را در دستیابی به انرژی هسته‌‌ای به رسمیت بشناسد و همچنین بپذیرد که فعالیت غنی‌سازی اورانیوم ایران در داخل کشور صورت گیرد، ایران حاضر است به پای میز مذاکره با غرب بازگردد. به گزارش ایسنا، او در گفت‌وگو با روزنامه‌ الامارات الیوم، بر آمادگی ایران برای خرید اورانیوم غنی شده برای تامین این نوع انرژی برای ملت خود برای اهداف مسالمت‌آمیز و پزشکی تاکید کرد.

تصویب پیش‌نویس تحریم‌های اروپایی

از سوی دیگر در کنار تلاش‌ها برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای بین ایران و ۱+۵، اتحادیه اروپا در اقدامی یک جانبه و سختگیرانه روز جمعه گذشته، پیش‌نویس تحریم‌های گازی این اتحادیه علیه ایران را به تصویب رساند تا آن را به صورت رسمی در نشست وزرای امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا که قرار است روز دوشنبه (فردا) در لوکزامبورگ برگزار شود، به تصویب نهایی برساند.

به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از رویترز، یک دیپلمات اروپایی که نخواست نامش فاش شود، اظهار کرد: اقدامات جدید شامل تحریم مبادلات مالی به استثنای برخی کمک‌های بشردوستانه، خرید مواد غذایی و دارویی و شروطی برای تجارت قانونی هستند.

تحریم‌های جدید امکان ادامه مبادلات تجاری ایران و اتحادیه اروپا را می‌دهد اما تجار اروپایی برای انجام هرگونه مبادله تجاری با ایران در زمینه کالاهای مجاز باید پیش‌تر از دولت‌های خود کسب اجازه کنند. بر اساس این تحریم‌ها، کشورهای عضو اتحادیه اروپا همچنین از فروش فلزات و گرافیت (ماده لازم برای ساخت فولاد) به ایران منع خواهند شد. همچنین در محدودیت دیگری که بیشتر جنبه نمادین دارد، اتحادیه اروپا واردات گاز طبیعی از ایران را متوقف خواهد کرد.

تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا همچنین صنعت کشتیرانی ایران را نیز هدف قرار خواهد داد و شرکت‌های اروپایی را از ارائه فن آوری ساخت کشتی و تاسیسات ذخیره نفت و اعطای مجوز استفاده از پرچم و ارائه خدمات بازرسی ایمنی به تانکرهای ایرانی منع خواهد کرد.

به موجب این تحریم‌ها، نام ۳۱ شرکت و موسسه ایرانی به فهرست بیش از ۴۰۰ شرکت تحت تحریم اتحادیه اروپا که اموالشان مورد مصادره قرار گرفته، اضافه خواهد شد. نام این شرکت‌ها پس از تصویب رسمی این بسته تحریمی اعلام خواهد شد.(دنیای اقتصاد)