دلایل تعطیلی واحدهای صنعتی چیست؟

بخش صنعت و معدن در حالی طی چند ماه گذشته با یکی از سخت‌ترین شرایط کاری خود طی چند دهه اخیر مواجه شد که هیچ آماری از تعداد واحدهای صنعتی تعطیل شده در این مدت در دست نیست. اگرچه کاهش جوازهای تاسیس و پروانه‌های بهره‌برداری صادر شده حاکی از کاهش رشد صنعتی در سال گذشته است.

وزارت صنعت، معدن و تجارت اگرچه همواره تعداد واحدهای صنعتی تازه تاسیس را در کشور اعلام کرده اما هیچ‌وقت آماری از واحدهای تولیدی تعطیل شده ارائه نکرده است.

از جمله آمارهای منتشر شده درباره واحدهای صنعتی در دست احداث یا به بهره‌برداری رسیده می‌توان به آمار تعداد جوازهای تاسیس و پروانه‌های بهره‌برداری صنعتی صادر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت اشاره کرد.

براساس تازه‌ترین آمار منتشر شده از سوی این وزارتخانه تعداد جوازهای تاسیس و پروانه‌های بهره‌برداری صنعتی صادر شده طی سال قبل با کاهش مواجه شده که این کاهش در مورد پروانه‌های بهره‌برداری شدیدتر بوده است. به طوری که در سال ۱۳۹۱ تعداد پروانه‌های بهره‌برداری صادر شده با کاهش ۳۶ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۰ به ۴۰۰۰ فقره رسید.

اما در حالی هیچ آمار رسمی از تعداد واحدهای صنعتی تعطیل شده طی سال قبل منتشر نشده است که علیرضا شجاعی، معاون برنامه‌ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره اظهارات اخیر رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت که گفته ۴۰ درصد از واحدهای صنعتی در سال قبل تعطیل شدند، گفت: باید درباره این آمار از خود آقای غنیمی‌فرد سوال کنید. ما این آمار را تائید نمی‌کنیم. گاه دیده می‌شود که نمایندگان بخش خصوصی از یک شهرک صنعتی بازدید کرده و چون در آن شهرک مثلا ۵۰ درصد واحدهای تعطیل هستند اعلام می‌کنند که ۵۰ درصد از واحدهای صنعتی کل کشور تعطیل هستند. این در حالی است که جامعه آماری که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت انتخاب می‌شود به مراتب بزرگتر و قابل اعتمادتر است.

پیشتر رئیس هیئت مدیره خانه صنعت و معدن ایران با اشاره به اینکه در حال حاضر ۴۰ درصد فعالیت‌های تولیدی در کشور تعطیل شده و در پی آن اشتغال موجود در این فعالیت‌ها نیز از بین رفته است، گفته بود که بعد از افزایش شدید نرخ ارز در سال قبل تعطیلی واحدهای تولیدی نیز بیشتر شد.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در عین حال با تائید تعطیلی واحدهای صنعتی درباره دلیل تعطیلی این واحدها گفت: تعطیلی برخی بنگاه‌های تولیدی تقصیر خودشان است. این تعطیلی‌ها می‌تواند دو دلیل داشته باشد. یا اینکه بنگاه‌های تولیدی کوچک هستند و با ورود بنگاه‌های بزرگ به بازار سهم خود را در بازار از دست داده و کم کم رو به تعطیلی می‌روند. یا اینکه محصولی که این بنگاه‌ها تولید می‌کنند محصول موردنیاز بازار نیست و به همین دلیل فروش چندانی ندارند و به همین دلیل تعطیل می‌شوند.

وی در عین حال با اذعان به مشکلات به وجود آمده برای واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات موردنیاز صنایع ناشی از تشدید تحریم‌ها گفت:‌ ما نمی‌توانیم قانون ممنوعیت سرمایه‌گذاری در کشور را اعمال کنیم. نمی‌توانیم جلوی کسی را برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌ای غیراولویت‌دار بگیریم. ما فقط به سرمایه‌گذاران مشاوره می‌دهیم اما تصمیم نهایی با خود آنهاست.

شجاعی در حالی به دلایل علمی و کتابی تعطیلی واحدهای صنعتی اشاره کرده که در عین حال نمی‌توان منکر تاثیر منفی نامساعد شدن فضای کسب و کار بر فعالیت واحدهای تولیدی شد. سال گذشته صدور بخشنامه‌های متناقض باعث سردرگمی شدید واحدهای تولیدی و صنعتی شد. در عین حال تشدید تحریم‌ها و مشکل شدن نقل و انتقال پول در روابط خارجی نیز باعث شد تا واردات مواد اولیه واحدهای تولیدی با مشکل مواجه شود. با این حساب به نظر می‌رسد معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در اظهارات اخیر خود کمتر به دلایل واقعی تعطیلی واحدهای صنعتی اشاره کرده است.