راهنمای خرید فرش ماشینی خوب

اگر قصد خرید فرش را دارید ولی چندان با اصطلاحات و ویژگی‌های فرش ماشینی آشنا نیستید، این مطلب می‌تواند به شما کمک کند.

در ادامه سعی می‌کنیم، سرنخ‌هایی دست شما بدهیم که در مواجهه با فروشندگان حرفه‌ای نمایشگاه‌ها، بتوانید سوالات درست و هدفمندی مطرح کنید تا به انتخاب نهایی شما کمک کند.

از تراکم شانه فرش بپرسید

شاید یکی از مشخصاتی که در تبلیغات خیلی به گوشتان رسیده، شانه فرش ماشینی است که همیشه به‌عنوان یک مزیت از آن یاد می‌شود. ولی آیا شانه فرش ماشینی را می‌توان یک مزیت دانست؟

به‌طور کلی، ساختمان فرش سه قسمت دارد، یکی نخ‌های تار، نخ‌های پود و نخ‌های خاب. تاروپود فرش درواقع کف فرش را تشکیل می‌دهند و خاب فرش به‌صورت عمودی بین این تاروپودها قرار گرفته و سطح برجسته فرش را ایجاد می‌کند. به تراکم تعداد رج‌های خاب فرش در یک متر از عرض فرش، شانه می‌گویند.

هر قدر شانه فرش بیشتر باشد، با فرض ثابت بودن سایر شرایط، کیفیت فرش بالاتر است ولی به‌عنوان یک معیار قطعی روی آن حساب نکنید چون عوامل متعدد دیگری روی کیفیت فرش موثر است. یعنی یک فرش ۵۰۰ شانه ممکن است به دلیل نوع نخ مصرفی و فرآیندهای تکمیلی، کیفیت بالاتری از فرش ۷۰۰ شانه داشته باشد.

در واقع تراکم شانه فرش ماشین یک از ویژگی مربوط به تکنولوژی بافت است که بسته به مهارت شرکت سازنده می‌تواند به مزیت کیفی فرش تبدیل شود. (اگر فروشنده خیلی روی تراکم شانه تاکید دارد، حتماً از خصوصیات دیگر فرش بپرسید و مقایسه کنید.)

از تراکم فرش بپرسید

تراکم به تعداد گره‌ها (خاب) در طول فرش تراکم گرفته می‌شود. تراکم باید متناسب با شانه فرش باشد. بنابراین نمی‌توان گفت که بالاتر بودن تراکم نشانه ظرافت یا بهتر‌بودن کیفیت فرش است.

معمولاً تراکم فرش سه برابر شانه فرش است، یعنی مثلاً تراکم یک فرش ۱۰۰۰ شانه، ۳۰۰۰ است. تناسب تراکم فرش بسیار مهم است، چون با افزایش تراکم تار، ممکن است فرش سنگین‌تر شود ولی ظرافت کلی آن تغییری نداشته باشد. تراکم همواره ارتباطی مستقیم با وزن فرش تولیدی دارد، بنابراین، همیشه نمی‌توان گفت که فرش‌های سنگین‌تر لزوما بهترند. چراکه این سنگینی ممکن است مربوط به تراکم بیش از حد یا استفاده از جنس نخ‌های متفاوت در تاروپود فرش (که به‌ظاهر فرش دیده‌ نمی‌شوند) باشد.

افزایش تراکم و شانه فرش هریک می‌تواند به افزایش قیمت فرش منجر شود. یعنی با یک طرح مشابه، یک فرش ۵۰۰ شانه با تراکم ۱۰۰۰ نباید گران‌تر از فرش ۷۰۰ شانه با تراکم ۱۵۰۰ باشد.

جنس و ارتفاع خاب فرش را بررسی کنید.

یکی از ویژگی‌های مهم در فرش ماشینی، جنس نخ خاب فرش آن است. جنس خاب فرش می‌تواند، اکریلیک خالص، مخلوط اکریلیک و پلی‌پروپلین، پلی‌پروپلین و یا پلی‌استر باشد. فرش‌های بافته‌شده از نخ اکریلیک زیردست نرم‌تر، خاصیت ارتجاعی و برگشت‌پذیری بیشتر، دوام بالاتر و قیمت‌ گران‌تری دارند. فرش‌های جنس پلی‌استر شفافیت رنگ بالاتر، قیمت ارزان‌تر و حساسیت‌زایی کمتری دارند. و پایین‌ترین کیفیت و همین‌طور قیمت نیز مربوط به فرش‌هایی از جنس پلی‌پروپلین است.

به‌دلیل خاصیت برگشت‌پذیری کمتر، ارتفاع خاب فرش در فرش‌های پلی‌استر کمتر است و درعوض شفافیت و درخشندگی رنگ این فرش‌ها بیشتر است. لذا برای کسانی که به‌ ظاهر فرش بیش از دوام و لطافت آن اهمیت می‌دهند می‌تواند جذاب باشد.

در هنگام خرید فرش‌های پلی‌استری توجه داشته باشید که رخ فرش، به دلیل شفافیت بالای جنس خاب، در نورپردازی محل فروش نسبت به نور محل استفاده بسیار متفاوت خواهد بود. حتی جهت تابش نور نیز می‌تواند ظاهر فرش‌ را متفاوت جلوه دهد. لذا در هنگام خرید توجه داشته باشید که آنرا در زیر نوری که مشابه با محل مصرف باشد بررسی کنید. (شاید بهتر باشد از فروشنده بخواهید بعضی از چراغ‌ها را خاموش کند!)

زیر و روی فرش را وارسی کنید

شاید برای شما بدیهی باشد، ولی برای خیلی‌ها نیست! اینکه تمام قسمت‌های فرش را خودتان باید وارسی کنید. از پشت فرش و شناسنامه فرش گرفته تا حاشیه و بافت ریشه و یکنواختی خاب.

البته ممکن است چشم و لامسه شما به اندازه یک کارشناس فرش دقیق نباشد، اما با همین وارسی هم ممکن است برخی خرابی‌ها را تشخیص دهید. در این وارسی به نکات زیر توجه کنید و عیوب احتمالی را بیابید (حتی اگر بعضی از عیوب برایتان مهم نباشد، می‌تواند بهانه‌ای باشد که فروشنده را برای دادن تخفیف متقاعد کنید.!)

• شناسنامه‌ای که در پشت فرش باید نصب شده باشد را به‌دقت بررسی کنید. مشخصات کلی فرش از جمله شانه، تراکم، تراکم‌گره، تعداد رنگ، جنس نخ پود، جنس خاب و نام دقیق شرکت سازنده در این بخش آمده است. مشخصات این قسمت را با مشخصات ظاهری فرش تطبیق دهید. مراقب باشید که شناسنامه فرش اصلی بوده و جایگزین نشده باشد. گواهی‌نامه‌های استاندارد و سایر مزیت‌های شرکت سازنده نیز معمولاً در این شناسنامه ذکر شده است.
• روی سطح فرش را با دست لمس کنید. ارتفاع خاب فرش باید در همه سطح فرش یکسان باشد، نایکنواختی سطح فرش نشانه مشکلات مربوط به نخ‌ مصرفی یا فرآیند تکمیل فرش است. علاوه بر ارتفاع خاب، ممکن است عیوب کوچک دیگری نیز در سطح فرش مشاهده شود که مربوط به مشکلات حین بافت فرش است.
• طرح گل‌های فرش را به‌دقت در همه جای فرش بررسی کنید، طرح فرش باید در تمام فرش یکسان باشد. کوچک‌ و بزرگ‌شدن گل‌های فرش در قسمت‌های مختلف نشانه طراحی نامناسب یا مشکلات دستگاه در هنگام بافت فرش است.
• پشت فرش را وارسی کنید، نخ‌های تار و پود از پشت فرش دیده می‌شوند. پشت فرش باید ظاهری یکنواخت  و یکرنگ داشته باشد. معمولاً رنگ نخ‌ها تار سفید و از جنس پنبه است (البته ممکن است در تار فرش پلی‌استر هم بکار رود که در اینصورت باید قیمت‌ فرش ارزان‌تر باشد).
• با ثابت‌بودن شانه، تراکم و وزن فرش، انعطاف‌پذیری فرش یک مزیت محسوب می‌شود. فرش را برگردانید، هرقدر انعطاف‌پذیرتر باشد، یعنی کیفیت و ظرافت نخهای مصرفی بیشتر بوده است. البته توجه کنید که در این مقایسه، تراکم تاری پودی و خاب فرش باید یکسان باشد.
• برخی از فرش‌ها به دلیل کیفیت پایین مواد رنگی مورد استفاده در مراحل رنگرزی نخ، ثبات شستشویی خوبی ندارند، لذا درصورتی که برند فرش شناخته‌شده نیست، در مورد ثبات شستشویی رنگ فرش از فروشنده گارانتی بخواهید.

نویسنده: علی قسام

شما برای ما بنویسید