رشد صادرات متوقف شده است

اتاق پایتخت که تجار سنتی و طیف تحولگرا را در خود جای داده بار دیگر به محلی برای جراحی معضلات اقتصادی ایران تبدیل شد. توقف جهش صادراتی و نگرانی از اجرای هدفمندی یارانه ها با تورمی ۱۵ درصدی بیش از سایر دغدغه ها توسط فعالان اقتصادی مورد انتقاد قرارگرفت.

۶۰ میلیارد دلار دود شد
رئیس اتاق تهران نخستین سخنران نشست هیات نمایندگان با بیان مقدمه یی کوتاه از اتفاقات اخیر به تصویب یک فوریت لایحه هدفمندی یارانه ها در مجلس اشاره کرد و از نمایندگان مجلس خواست به طور دقیق به ارزیابی این سیاست پرداخته و آثار مثبت و منفی آن را به دور از شعارهای سیاسی مشخص کنند.

یحیی آل اسحاق نحوه توزیع یارانه ها را در زمره بزرگ ترین مشکلات کنونی اقتصاد ایران برشمرد. او با اشاره به اعلام رقم ۶۰ میلیارد دلاری توزیع یارانه سوخت در کشور تاکید کرد: اعلام این رقم از سوی معاون اقتصادی وزیر امور اقتصادی و دارایی نشان می دهد که در سال های گذشته، در این حد و اندازه یارانه دود شده است درحالی که اگر این رقم به درستی مدیریت می شد، می توانستیم اقتصاد ایران را به بهترین شرایط تاریخ رهنمون سازیم. او ادامه داد: هدفمند کردن یارانه ها عواقب گوناگونی دارد از جمله اینکه طبق پیش بینی بانک مرکزی در بهترین حالت تورم فعلی به سطح ۳۵ درصد افزایش پیدا کند، بنابراین باید دید چنین ظرفیتی در جامعه وجود دارد؟ رئیس اتاق تهران پس از آن نمایندگان مجلس را به پرهیز از شتاب زدگی در بررسی لایحه هدفمندی یارانه ها دعوت کرد و از نگرانی بخش خصوصی در مورد آثار کاهش قیمت نفت و بحران جهانی اقتصاد سخن گفت. او با اشاره به افت قیمت نفت توضیح داد: بودجه سال آینده بیشتر از آنچه پیش بینی می شد، دچار تاخیر شده است درحالی که قیمت جهانی نفت همچنان در فرازونشیب است و هیچ کس به درستی نمی داند بودجه سال آینده چگونه باید تنظیم و تدوین شود. رئیس اتاق تهران در ادامه تاکید کرد: شواهد نشان می دهد که دخل و خرج فعلی کشور با توجه به قیمت جهانی نفت، متناسب نیست یعنی دچار کسری بودجه خواهیم شد و اگر این وضع ادامه پیدا کند، احتمالاً باعث توقف پروژه های عمرانی و آسیب بخش تولید خواهد شد. به گفته آل اسحاق تولید در شرایط فعلی دچار آسیب جدی شده است و با توجه به شرایط رکود جهانی، نیاز به برنامه ریزی گسترده دارد. کمترین انتظار بخش خصوصی این است که دولت، همانند آنچه در همه کشورهای دنیا در مواجهه با بحران مطرح شده است، برای بخش تولید برنامه ریزی کند.

وی گفت: در طول ماه های گذشته بر تسهیلات بانکی قفل های کلانی زده شد و اکنون رکود جهانی هم قفل کلان تری بر تولید زده است و حداقل انتظار ما از دولت این است که بندهای تولید و تجارت را در این شرایط باز کند تا بخش خصوصی بتواند تدابیر لازم را اتخاذ کند. رئیس اتاق تهران در بخش دیگری از اظهاراتش گفت: براساس آنچه در جریان اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده مشاهده کردیم، رئیس جمهور و مقامات اقتصادی کشور وعده بازنگری در زمان اجرای آن را دادند اما ظاهراً هنوز این وعده عملی نشده است به گونه یی که نوعی سردرگمی در اقتصاد کشور به وجود آورده است.

احتمال تعویق مالیات بر ارزش افزوده
یحیی آل اسحاق پس از پایان اظهاراتش از محمد نهاوندیان خواست در مورد نتایج رایزنی های اتاق ایران با مقامات دولتی در مورد تعویق لایحه مالیات بر ارزش افزوده سخن بگوید. رئیس اتاق ایران در این نشست بیان کرد: در بحث مالیات بر ارزش افزوده مقرر شد قبل از موعد مهلت تسلیم اظهارنامه های مالیاتی ( ۱۵ دی) این موضوع پیگیری شود بنابراین نتیجه تلاش های چند روز گذشته این شد که جلسه یی در مجلس تشکیل شود و امیدواریم این جلسه مطلب را نهایی کند. یعنی همان تعویق اجرای لایحه برای همه واحدهای اقتصادی ابلاغ شود و سازمان امور مالیاتی نیز تکلیف خود را بداند. امیدواریم آغاز اجرای این قانون به صورت روشن برای همه واحد های اقتصادی به ۱/۷/۸۸ موکول شود. وی در ادامه با اشاره به مشکلات مضاعف صادرکنندگان که در اثر بحران و کاهش صادرات به وجود آمده است، گفت: درخواست می شود در بودجه نویسی امسال به این مساله توجه ویژه شود تا به این ترتیب بتوان از صادرات حمایت کرد.

سوز شلاق بحران اقتصادی
اسدالله عسگراولادی عضو تاجرپیشه اتاق پایتخت نیز طبق برنامه نخستین نطق پیش از دستور را ایراد کرد. اسدالله عسگراولادی با انتقاد از این جمله مسوولان که اقتصاد ایران درگیر بحران جهانی نمی شود، نطق خود را بیان کرد: «بدون تعارف درگیر بحران جهانی اقتصاد شده ایم و سوز شلاق آن را روی شانه های خود احساس می کنیم. پس تعارف را کنار بگذاریم و به فکر حل مشکلات باشیم.» رئیس کنفدراسیون صادرات با نگاهی به وضعیت صادرات کشور ادامه داد: آمارهای تهیه شده از وضعیت صادرات ۹ماه گذشته نشان می دهد برخلاف روند سال های پیشین، رشد صادرات متوقف شده و برخلاف جهش های صادراتی گذشته، در شرایط بحران کنونی جهان، روندی رو به نزول را نیز در پیش گرفته است.

به گفته او نشانه های روشنی از منفی شدن روند صادرات مشخص شده و فقط می توانیم دعا کنیم خداوند این روند را متوقف کند اما نباید این نکته را پوشیده نگه داشت که بحران اقتصادی، گریبان صادرات کشور را هم گرفته است به گونه یی که بسیاری از صادرکنندگان درگیر عواقب این بحران شده اند.
عضو اتاق پایتخت با بیان اینکه بسیاری از صادرکنندگان در فروش کالاها دچار مشکل شده اند، گفت: کالاهای فروخته شده صادرکنندگان به دلیل بحران مالی خریداران، تحویل گرفته نمی شود یا اینکه در مقابل کالاهای تحویل گرفته شده، پولی پرداخت نشده است. در حال حاضر صادرکنندگان ما با مشکلات زیادی مواجه شده اند و پیش بینی من این است که بهار آینده، بهاری سخت برای صادرات ایران خواهد بود.
عسگراولادی بزرگ ترین صادرکننده خشکبار ایران در ادامه گفت: همان گونه که رئیس اتاق تهران هم اشاره کرد، در این گونه مواقع، انتظار از دولت ها این است که به کمک بخش خصوصی بیایند و ما انتظار داریم دولت در هر شکل ممکن به صادرکنندگان کمک کند. عسگراولادی پس از آن به گرفتاری کشاورزان اشاره کرد و گفت: گمان می کردیم خشکسالی را پشت سر گذاشته ایم اما شواهد نشان می دهد خشکسالی ادامه دارد بنابراین از دولت می خواهیم بودجه یی در اختیار مراجع مربوطه قرار دهد تا بتوانند به کشاورزان و صادرکنندگان که با مشکل بزرگ خشکسالی روبه رو هستند کمک کنند.

رئیس کنفدراسیون صادرات کشور گفت: با توجه به شرایط کنونی ایجاد شده، تولید برای صادرات که هدفی بزرگ عنوان شده است، دیگر جایگاهی در اقتصاد کشور ندارد به این دلیل که تولیدکنندگان با مشکلات زیادی مواجه شده اند و به همین دلیل از روسای اتاق های ایران و تهران می خواهیم برای حل مشکلات تولید و صادرات اتاق بحران تشکیل دهند. وی گفت: از وزیر بازرگانی هم می خواهیم به این موضوع توجه بیشتری نشان دهد به این دلیل که سال آینده را سال سختی می دانیم. اسدالله عسگراولادی گفت: تجربه بحران جهانی سال ۱۹۲۹ پیش روی همه کشورها قرار دارد. این بحران به گونه یی بود که تنها در امریکا، چهار هزار نفر خودکشی کردند اما دیدیم که دنیا از آن بحران عبور کرد بنابراین باید به فکر تنظیم و تدوین سیاست هایی باشیم که این بحران را برای ما به حداقل ممکن کاهش دهد. وی افزود: به جای بزرگ نمایی مشکلات دیگران به فکر حل بحران خود باشیم و به این اندیشه کنیم که عواقب آن را به حداقل ممکن کاهش دهیم. وی با اشاره به حضور افراد باتجربه در هیات نمایندگان اتاق تهران گفت: اعضای اتاق تهران بین ۱۰ تا ۵۰ سال تجربه دارند و شاید جمع تجربه این تشکل، بیش از دو هزار سال باشد بنابراین از دولت می خواهیم این تجربیات مهم را کنار نگذارد و از تک تک فعالان بخش خصوصی برای هم اندیشی و همفکری استفاده لازم را ببرد. وی در ادامه سخنانش با اشاره به فضای خاصی که بر اقتصاد کشور حاکم شده است، گفت: از روسای اتاق های ایران و تهران می خواهم بر تعداد نشست های بخش خصوصی بیفزایند و همواره به فعالان بخش خصوصی امید تزریق کنند. وی با اشاره به دشواری کسب و کار در کشور گفت: چاره یی نداریم جز اینکه برای حل این مشکل از کارآفرینان و متخصصان دعوت کنیم تا با حضور در اتاق و همفکری با نمایندگان و مسوولان دولتی در راستای کاهش هرچه بیشتر دشواری های کسب وکار تلاش کنیم. وی همچنین با اشاره به تدوین لایحه تجارت در دولت گفت: لایحه تهیه شده دارای ۳۰۰صفحه و ۱۰۲۸ ماده است که در ۴۰۰ ماده آن به بخش خصوصی اهانت شده است و من ۲۲۰ مورد به آن ایراد گرفته ام و امیدوارم این لایحه مورد بررسی همه همکاران قرار گیرد.

چالش ها از نگاه بخش خصوصی
علی شمس اردکانی در ادامه فرصت را غنیمت شمرد و گفت: انرژی باید همواره به سرمایه تبدیل شود و چنانچه این اتفاق نیفتد سرمایه از دست رفته است اما متاسفانه در کشور ما این مشکل وجود داشته و ما به جای تبدیل انرژی به سرمایه فقط آن را مصرف کرده ایم. عضو اتاق ایران افزود: با ملی شدن صنعت نفت نیز به این مشکل دامن زده شده شد و چنانچه این روش ادامه یابد نه تنها اقتصاد بلکه امنیت ملی ما نیز در خطر می افتد.
فرهاد فزونی نیز مجالی برای انتقاد پیداکرد و گفت: کاهش سطح قیمت ها ناشی از مسائل جهانی است، از این رو بانک مرکزی افت قیمت ها را به تمهیدات بانک نسبت ندهد چرا که این امر کاملاً بدیهی است. این عضو تحول گرا به کاهش قیمت مسکن نیز گریزی زد و گفت: دولت از پایین آمدن قیمت مسکن و مصالح آن زیاد خوشحال نباشد چرا که چنانچه این رویه ادامه یابد فعالان این صنعت نیز از فعالیت دست خواهند کشید و دوباره با بحران مسکن مواجه خواهیم شد.     پدرام سلطانی عضو دیگر اتاق تهران با بیان اینکه با خوشبینی نمی توان مشکلات اقتصادی را برطرف کرد، گفت: لایحه هدفمند کردن یارانه ها نه تنها به اقتصاد کمک نمی کند بلکه تورم را نیز بالاخواهد برد. وی ادامه داد: در شرایطی که با کسری بودجه مواجهیم نمی توان انتظار داشت بتوان به صادرات کمک چندانی کرد. پس باید به دنبال راهکار دیگری باشیم و با ایجاد تعادل و تعامل میان صادرات و واردات بر این مشکل فائق آییم. وی با انتقاد از محدود کردن فضای کسب و کار توسط برخی نهادهای دولت گفت: جلوی کار شرکت های کامپیوتری را نیز نگیرند چرا که اشتغال زا بوده و خدمات زیادی را ارائه می کنند و همچنین جلوی انحصارگری را می گیرند باید به بخش خصوصی فرصت داده شود به این ترتیب می توان به مخابرات نیز در ارائه خدماتش کمک کرد. حمیدی انارکی نیز در این نشست گفت: تمام تلاش ها برای این بود که به بخش صنعت و تولید کمک شود اما طرح منابع طبیعی و آبخیزداری چنانچه به تصویب برسد زنگ خطر بزرگی برای معادن و اکتشافات کشاورزی ما خواهد بود پس قبل از اینکه این قانون تصویب شود به دقت آن را بررسی کنید.

اما میرمحمدصادقی- عضو دولتی هیات نمایندگان اتاق تهران -گفت: با توجه به بحران به وجود آمده طبیعی است که عملیات حمل و نقل نیز رونق خود را از دست داده باشد.
کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نیز هم اکنون با مشکل مواجه است اما مشکل بزرگ تر این است که تجار ما نیز به جای استفاده از وسایل نقلیه ملی از وسایل نقلیه بین المللی استفاده می کنند و به این ترتیب صدمات بیشتری را به این صنعت وارد می کنند. به طوری که هم اکنون ۶۰ تا۷۰ درصد از حمل و نقل ما توسط شرکت های بین المللی صورت می گیرد. در این شرایط ما باید به هم کمک کنیم تا مشکلات حل شود. پس از همه تجار می خواهم که به این مساله نیز توجه و ما را در این عرصه یاری کنند.