رقم عجیب درآمد بانک مرکزی از پیش فروش سکه

بانک مرکزی معادل ۷۶ تن طلا را در بازار به صورت سکه پیش‌فروش کرده‌است تا بتواند به گفته پیمان قربانی، مدیر اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی، التهاب بازار سکه را آرام کند.پیش‌فروش سکه که از آذر ماه سال ۹۰ آغاز شد، در واقع جایگزین روش فروش سکه دولتی گردید اما چرا پیش‌فروش سکه جایگزین فروش فوری شد؟واقعیت این است که در پی التهاب بازار سکه، میزان عرضه سکه توسط بانک مرکزی دیگر پاسخگوی میزان تقاضا در بازار نبود؛ تقاضایی که در پی رکود فعالیت‌های اقتصادی دیگر به سوی بازار سکه روی آورده بود و به گفته همین مدیر بانک مرکزی، بخش عمده‌ای از پیش خریداران سکه و حتی خریداران سکه دولتی کسانی بودند که تلاش می‌کردند دارایی خود را از کاهش روزافزون ارزش پول ملی محافظت کنند.اما فروش سکه دولتی با رانت گسترده در بازار همراه بود و همانطور که اشاره شد بانک مرکزی نمی‌توانست به میزان این تقاضای روزافزون، سکه ضرب و به بازار عرضه کند و برای آنکه بتواند از التهاب بازار بکاهد نیاز به خرید زمان داشت.به گزارش خبرآنلاین، جرقه پیش فروش سکه در واقع در طرح حساب سپرده طلایی بانک صادرات زده شده بود، طرحی که در زمان مدیریت محمد جهرمی به اجرا درآمد ولی به دلیل مشکلات پیش آمده در جریان اختلاس سه‌هزار میلیارد تومانی و البته شبهات شرعی که بر آن وارد شده بود، به حاشیه رانده شد.بانک مرکزی با تکیه بر همان ایده و استقبال صاحبان نقدینگی بعد از اخذ مجوز از شورای فقهی بانکداری اسلامی، پیش فروش سکه را آغاز کرد. اقدامی که به نظر می‌رسد حداقل تب بازار طلا را آرام کرد، این بود که بانک مرکزی در تشریح عملکرد خود در پیش‌فروش سکه اعلام کرد این اقدام رقمی معادل ۵۶ هزار میلیارد تومان نقدینگی سرگردان را به سیستم بانکی کشور بازگرداند.

آیا پیش‌فروش، رانت سکه را از بازار سکه  خارج کرد؟

یکی از نکاتی که در فرایند پیش‌فروش سکه اتفاق افتاد، از بین رفتن حباب بازار سکه بود، یعنی با حذف فروش نقدی سکه بانکی فاصله بین قیمت واقعی سکه و قیمت مبادلاتی هم از بین رفت، اما رانت فروش دولتی سکه از بین نرفت، فقط خروج بانک مرکزی از بازار نقدی سکه رانت را از بازار نقد به سلف منتقل کرد.متوسط قیمت سکه طی تیرماه معادل ۷۲۱ هزار تومان بوده‌است، در حالی که بر اساس آمار بانک مرکزی متوسط قیمت سکه‌های پیش‌فروش شده حدود ۶۰۰ هزار تومان بوده‌است، یعنی سودی معادل ۱۲۰ هزار تومان برای پیش‌خرید شش ماهه هر سکه قابل محاسبه است یعنی سودی معادل ۴۰ درصد سود سالانه، این اگر رانت فروش سکه دولتی نیست، چه نامی برای آن می‌توان تصور کرد؟

۵۶ هزار میلیارد تومان یعنی چقدر؟

پیش‌فروش ۹.۳ میلیون سکه بهار آزادی یا ۷۵.۸ تن طلای عیار ۲۲، منجر به جذب ۵۶ هزار میلیارد تومان نقدینگی سرگردان شده‌است، بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی از وضعیت نقدینگی در کشور که مربوط است به بهمن ماه سال،۹۰ کل نقدینگی در کشور معادل ۳۳۹ هزار میلیارد تومان بوده است و بانک مرکزی با پیش‌فروش سکه معادل ۱۶.۵ درصد از نقدینگی کشور را تبدیل به اسناد سلف طلا کرده‌است.در بهمن ماه کل سپرده دیداری جذب شده توسط سیستم بانکی معادل ۶۲ هزار میلیارد تومان بوده و بانک مرکزی معادل ۹۰ درصد از کل حجم سپرده‌های دیداری موجود در بهمن ماه سال ۹۰ را به طلا تبدیل کرده‌است.البته از مقایسه رقم ۵۶ هزار میلیارد تومان با سپرده‌های سرمایه گذاری ۲۲۳ هزار میلیارد تومانی در اختیار سیستم بانکی می‌توان گفت ۲۵ درصد از کل این سپرده‌ها به طلا تبدیل شده‌است، حال به خوبی می‌توان ابعاد رقم جذب شده به بازار پیش فروش سکه را تصور کرد.آیا سیستم بانکی با جذب این نقدینگی کار مهمی کرده است؟ واقعیت این است که این اقدام که به اعتراف مدیر اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی، اقدامی مقطعی بوده است، در گزارش ارائه شده از سوی بانک مرکزی در بهترین حالت تنها ۳۷ درصد از این حجم در سیستم بانکی در قالب اوراق سپرده باقی مانده‌است که این رقم ۲۰ هزار میلیارد تومانی هزینه‌ای معادل ۵ هزار میلیارد تومان برای سیستم بانکی به دنبال دارد. (براساس نرخ سود ۲۴ درصدی اوراق گواهی سپرده.)تا امروز ۲۳ هزار میلیارد تومان به صورت سکه به بازار بازگشته و البته ۱۱ هزار میلیارد تومان هم به زودی به صورت سکه به بازار باز می‌گردد، یعنی سر جمع ۳۴ هزار میلیارد تومان نقدینگی جذب شده دوباره در فضای اقتصادی کشور سرگردان می‌شود.اگر بانک مرکزی به دنبال جلوگیری از بحران‌های آتی است باید برای ساماندهی این نقدینگی بازگشته به بازار فکری بکند و البته باید به دنبال راهی باشد که بتواند ۵ هزار میلیارد تومان سود اوراق گوهی سپرده را بدون فشار به بخش تولید فراهم سازد.