سیاست ارزی به کدام سو؟

 

موج اخبار پراکنده و ضد و نقیض درباره سیاست ارزی دولت همچنان ادامه دارد؛

در حالی که تا هفته قبل، اغلب مقامات دولتی از تاسیس بورس ارز به عنوان یک راهکار مهم برای مدیریت بازار غیررسمی سخن می‌گفتند، روز گذشته محمد نهاوندیان، رییس اتاق بازرگانی ایران از تجدیدنظر دولت در این سیاست خبر داد و گفت: «راه‌اندازی بورس ارز از دستور کار خارج شده است.» رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هم این موضوع را تایید کرد و گفت: «ظاهرا عده‌ای رای رییس‌جمهور را برای تاسیس بورس ارز زده‌اند.» غلامرضا مصباحی مقدم، در عین حال گفت که اجرای توافق هفته گذشته دولت و مجلس برای «جذب ارز بخش خصوصی با قیمت بازار منهای دو درصد» نیز به دستور رییس‌جمهور متوقف مانده است. این توافق احتمالا همان طرحی است که به گفته نهاوندیان، بنا شده بر اساس آن به هشت گروه محروم از ارز مرجع (از اولویت‌های ده‌گانه واردات) دلاری ارزان‌تر از نرخ بازار تخصیص یابد. هر چند یک عضو عالی شورای بورس، کلا ماجرای منتفی شدن بورس ارز را تکذیب کرده و به نظر می‌رسد هنوز تصمیم سازان ارشد هم در این زمینه بلاتکلیفند؛ بلاتکلیفی‌ای که فعالان اقتصادی و صاحبنظران اقتصادی را بیش از پیش نگران کرده است.

رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران اعلام کرد: راه‌اندازی بورس ارز از دستور کار دولت خارج شد. محمد نهاوندیان که خود یکی از مدافعان طرح راه‌اندازی بورس ارز بود، روز گذشته در جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی، از توقف اجرای مراحل راه‌اندازی بورس ارز در کشور خبر داد و گفت: طرح تاسیس بورس ارز از دستور کار دولت خارج شد، چرا که هم‌اکنون شرایط برای اجرای این طرح مناسب نیست و نمی‌توان قیمت ارز را با تشکیل بورس مدیریت کرد. این سخنان نهاوندیان اما با واکنش محمدرضا پورابراهیمی‌ عضو شورای عالی بورس مواجه شد که در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر از قطعی شدن بورس ارز در آینده نزدیک خبر داد. به این ترتیب تاسیس بورس ارز با ابهام مواجه شد.

محمد نهاوندیان همچنین ایجاد تلاطم در بازار ارز را متوجه مدیریت نادرست بانک مرکزی دانست؛ چرا که به گفته او، نتوانسته ارز مورد نیاز تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی را تامین کند و اگر مدیریت ارزی صورت نگیرد، بازار ارز به ساماندهی نمی‌رسد و فعالان اقتصادی و تولید کنندگان در بلاتکلیفی باقی می‌مانند.
خبر توقف اجرای طرح بورس ارز پس از ابراز مخالفت فعالان اقتصادی و انتقادهای شدیدی که به بورس ارز وارد کردند، اعلام شد. فعالان بخش خصوصی معتقدند در شرایطی که نقل و انتقالات بین‌المللی ارزی تجار ایرانی دچار مشکل شده است، اگر بورس ارز راه‌اندازی شود، قطعا نقل و انتقالات متمرکز می‌شود و در نتیجه، تسویه حساب‌ها طولانی تر خواهد شد که این موضوع مشکل‌ساز می‌شود. البته در این شرایط، مدیرکل امور اقتصادی وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان یک مقام مسوول، بدون اینکه اشاره‌ای به توقف اجرای طرح بورس ارز داشته باشد، می‌گوید: بخش خصوصی ایرادهایی را به ساختار بورس ارز وارد کرده است که به نظر می‌رسد می‌توان با رفع این ایرادات شاهد عملیاتی شدن این ساختار باشیم.

این در حالی است که رییس اتاق بازرگانی ایران صراحتا اعلام کرد: قرار است به جای بورس ارز، طرح‌های جدید دیگری برای مدیریت ارز در کشور در دستور کار دولت قرار گیرد که یکی از آنها به گفته دبیر شورای گفت‌و‌گوی دولت و بخش خصوصی، اختصاص ارز به ۸ گروه دیگر کالایی است که نه تنها به بلاتکلیفی تولید‌کنندگان پایان می‌دهد، بلکه نیاز‌های اصلی این گروه‌ها را نیز تامین می‌کند.
نهاوندیان عنوان کرد: هم‌اکنون دولت تنها به دو گروه کالایی ارز مرجع می‌دهد اما قرار است برای ۸ گروه کالایی دیگر نیز ارز دولتی، البته با رقمی متفاوت از ارز ۱۲۲۶ تومانی تخصیص یابد و با توجه به افزایش درآمد‌های ارزی نفتی شهریور نسبت به مرداد‌ ماه و قصد دولت برای افزایش عرضه ارز، امیدواری نسبت به نهایی شدن این طرح وجود دارد. البته هنوز قیمت ارزی که قرار است به هشت گروه دیگر کالایی ارائه شود، مشخص نیست.

حذف برخی مراحل واردات کالا

دبیر شورای گفت‌و‌گوی دولت و بخش خصوصی همچنین با اعلام اینکه پیش‌نویس طرحی در شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی ارائه شده که بر اساس آن، قرار است دیوان سالاری‌های پیش روی واردکنندگان کالا کاهش یابد، ادامه داد: هم‌اکنون واردکنندگان باید اسناد وارداتی خود را در سفارتخانه‌های کشور مبدا مهر و امضا کرده و سپس اقدام به واردات کنند، در حالی که برای کاهش موانع اداری در تجارت پیشنهاد شده که این مرحله حذف شود.
نهاوندیان در ادامه با اشاره به تدوین پیش نویس حمایت از تولید با همکاری مجلس نیز گفت: قرار بر این شده که در قالب این طرح سه سال به واحدهای تولیدی فضای تنفسی داده شود، ضمن اینکه به لحاظ مالیاتی و سود‌های بانکی نیز شرایط سهل‌تری برای تولیدکنندگان در نظر گرفته شود.

اختصاص ۸۰۰۰ میلیارد تومان به صنعت

در جلسه دیروز شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی، پرداخت ۸۰۰۰ میلیارد تومان تسهیلات با بهره ۱۹ درصد از صندوق توسعه ملی به بخش صنعت نیز نهایی شد.

دبیر شورای گفت‌و‌گوی دولت و بخش خصوصی در این باره خاطرنشان کرد: گزارش‌هایی از وضعیت تولید در کشور داشتیم که با توجه به دو عامل تلاطم و بلاتکلیفی در بازار ارز و نیاز شدید‌تر به تزریق نقدینگی در واحد‌های تولیدی، قرار شده به این موضوع در شورای گفت‌وگو توجه بیشتری شود. به گفته او، نگرانی در بخش تولید زیاد شده و به همین دلیل پرداختن فوری به حل مسائل واحد‌های تولیدی در شرایط حاضر ضروری است. از این رو، قرار است گزارش‌هایی تهیه و به مقامات مسوول ارائه کنیم.

در این نشست، جواد مقدسی، رییس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی نیز گفت: قرار بود طی دو مرحله و در هر مرحله، ۴۰۰۰ میلیارد تومان با بهره ۱۹ درصد از صندوق توسعه‌ ملی به بخش صنعت اختصاص داده شود که در این جلسه، نهایی‌شدن پرداخت آن اعلام شد.

به گزارش خبرنگار «دنیای اقتصاد»، نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی روز گذشته، باز هم بدون حضور هشت وزیر عضو شورا و نیز رییس کل بانک مرکزی در اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران برگزار شد. اگرچه دستور کار اصلی شورا مباحث ارزی از جمله تغییرات قیمت دلار و یورو و تمهیدات پیشنهادی بخش خصوصی برای کنترل آن بود، اما عدم حضور وزرا در جلسات این شورا، سبب می‌شود مباحث در حیطه طرح موضوع باقی بماند.
اوج اختلافات دولت و پارلمان بخش خصوصی به دلیل تصویب قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار در مجلس شورای اسلامی و ارتباط موثر مجلس و بخش خصوصی بود و بارها برخی اعضای دولتی اعلام کردند، بخش خصوصی به دنبال آن است تا به شکل یک قوه تصمیم‌گیر ظاهر شود.

بورس ارز قطعی است

عضو شورای عالی بورس با تکذیب هرگونه تصمیمی مبنی بر منتفی شدن تشکیل بورس ارز، از راه‌اندازی قطعی این بازار در آینده‌ای نزدیک خبر داد.
محمدرضا پورابراهیمی در گفت‌وگو با مهر درباره اخباری مبنی بر منتفی شدن راه‌اندازی بورس ارز، اجرای این برنامه را قطعی اعلام کرد و افزود: در حال حاضر هیچ تصمیمی مبنی بر خارج شدن موضوع راه‌اندازی بورس ارز از دستور کار بانک مرکزی وجود نداشته و به طور حتم این بازار متشکل به عنوان یکی از ساختارها و مکانیزم‌های مدیریت بازار ارز به‌زودی راه‌اندازی خواهد شد.
نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به نهایی شدن تشکیل بورس ارز در دولت، خاطرنشان کرد: با توجه به توافق نهایی دولت با بانک مرکزی و سازمان بورس در مورد بورس ارز کمیته مشترکی برای پیگیری و بررسی این بازار تشکیل شده و مجلس شورای اسلامی نیز در این راستا ضمن حمایت از این موضوع به شدت پیگیر آغاز فعالیت آن می‌باشد.

نرم افزار بورس ارز حدود ۱۰روز قبل در شورای عالی بورس معرفی شده و ساختارها و بسترهای آن هم اینک آماده بهره‌برداری است. عضو شورای عالی بورس ادامه داد: این در حالی است که با توافق‌هایی که صورت گرفته مدیریت و شاکله اجرایی بورس ارز بر عهده کمیته ارزی بانک مرکزی نهاده شده است که مجلس به عنوان مطالبه خود از دولت و بانک مرکزی خواستار راه‌اندازی هر چه سریع‌تر این بازار است.
پورابراهیمی در این زمینه که اظهارات رییس اتاق بازرگانی مبنی بر از دستور کار خارج شدن بورس ارز و مرحله‌بندی شدن آن تا چه حد جدی است، پاسخ داد: چنین تصمیمی صحت نداشته و هرگونه اقدامی در این زمینه مخالف با نظر نهایی دولت در مورد لزوم راه‌اندازی بورس ارز است. این نماینده مجلس گفت: متاسفانه بازار ارز این روزها از ثبات برخوردار نیست و برخی مسوولان دانسته یا ندانسته بر تنور التهاب آن می‌دمند.

پورابراهیمی بیان کرد: آنچه در بورس ارز معامله خواهد شد گواهی‌های ارزی خواهد بود که با اخذ تاییدیه از سوی صادر‌کننده از بانک عامل و بانک مرکزی آن را وارد ساختار عرضه بورس ارز خواهد کرد. این رویه مشابه معاملات بروات پولی و ارزی بوده و کلیه اطلاعات شرکت‌های عرضه‌کننده یا تقاضا‌کننده ارز به طور کامل محرمانه خواهد بود.

عضو شورای عالی بورس گفت: به این ترتیب نگرانی برای شرکت‌های ارزآور و صادراتی بورس از لحاظ تفاوت تسعیر نرخ ارز در صورت‌های مالی وجود نخواهد داشت.