شهرکرد / از پشم تا فرش

 

نشسته است کنار ایوان خانه ای قدیمی که حالا بخشی از تیرهای چوبی سقف آن را دود زده است.

این روزها، او “مرد آرشیو” ذهن پیرمردها و پیرزن های بسیاری از شهرهای ایران شده است، که روزی گره روی گره می انداختند تا فرشی از هزار رنگ ایرانی را نقش بزنند.

در تمام این کوچه های قدیمی دوره گردی کرده است، با همان صدای خش دار، با همان چوب و سیم خشک که از هر کوبش اش هزاران آهنگ دلنواز شنیده می شد.
حلاجی را از پدرش به ارث برده بود، با همان نشستن خاص که حلاج ها گوشه ای از اتاق یا ایوان می نشستند و با همان سرفه های ممتد و تمام نشدنی که به قول خودش به دلیل آن است که زیاد پنبه زنی کرده است.

سالها، تار و پودهای زیادی را سر هم کرده یا به قول خودش برای خیلی ها، قالی دوانیده است بی آنکه از این همه چله دوانی چیزی نصیب اش شده باشد.
سالها، رنگرزی کرده است، با دیگ های مسی، که می گوید، رنگ انداختن را نیز از ترک های عشایر شیرازی یاد گرفته است.

جوان تر که بوده است، با همین چوب خشک و سیم حلاجی اش برای علی حاتمی در یکی از سکانس های “هزار دستان” بازی کرده است، بدون این که خودش آن را دیده باشد.
حالا ۶۷ سال است که حلاجی کرده و دستش آنقدر می لرزد که نمی تواند حتی برای دوختن سوراخ جوراب اش سوزنی را نخ کند.

مشهدی قربانعلی می گوید: برای بافندگان در تولید یک قالی با اصالت، همیشه خامه و پشم گوسفندانی که از آن، مواد اولیه تولید قالی را فراهم می کردند، مهم بوده است.
مشهدی قربانعلی، پشم گوسفندان چیده شده در تابستان را خوب می زد، تا پیرزن ها، آن را به دور دوک ریسندگی کنند و سپس آن را برای رنگرزی دوباره، به مشهدی قربانعلی باز گردانند.

این پیرمرد خوش دست،سالها برای مردم قالی دوانیده و چله کشی کرده است و حالا هر جا که می نشیند، به آرامی با کف دست اش فرش را نوازش می کند، یعنی که هر نوع گره ها را به خوبی می شناسد، بی آنکه حالا توانی برای حلاجی و چله کشی و رنگرزی داشته باشد.
بافندگان قدیمی می گویند، مشهدی قربانعلی تنها حلاجی بود، که هم پشم چینی می کرد، هم حلاجی ، هم چله کشی، هم رنگرزی و هم بافندگی و بیشتر حلاج های قدیمی، چله کشی و رنگرزی را انجام نمی دادند و یا مانند مشهدی قربانعلی بلد نبودند.

فرش ایرانی سالهاست مدیون قربانعلی و دستان نوازشگر اوست که با هر انگشت اش هزاران نقش را به فرش می انداخت.
دستان مشهدی قربانعلی، بر تار و پود قالی ایرانی چه چنگ ها که نزده است،چه گلهای فراوانی را که نوازش نکرده است، چونان که گره های تو در تو، روی رجهای ردیف را به خوبی می شناسد.

فرش استان چهارمحال و بختیاری را هم خوب می شناسد، فرشی که از پشم گوسفندان عشایر هم ردیف شده است.

پشم گوسفندان عشایر استان چهارمحال و بختیاری را با کیفیت ترین پشم برای قالی بافی می داند و می گوید: پشم گله داری خوب رنگ می خورد، خوب می پیچید و خوب پنبه می شد.
فرش ایرانی، در بافت نقش های مختلف با گلهای ترنج، لچکی، سرو کاج، گل مینا و با قابهای ترکیبی و خشتی های چهار ضلعی، یکی از زیباترین آثار هنری ماندگار در این سرزمین است.

عصاره ها و افشانه های رنگین برگرفته از برگ مو، رنداس، پوست انار، پوست گردو، افشانه حنا، رنگ دانه، دوده زغال و سقز بنه از مهمترین مواد تشکیل دهنده رنگ طبیعی پودهای قالی است.

مهمترین ویژگی رنگرزی سنتی فرشهای ایرانی از آن جهت است، که قالی هرچه بیشتر پا بخورد خوش رنگتر می شود.

فرش ایرانی به دلیل استفاده از رنگهای طبیعی و گیاهی، دارای رنگ ثابت و اصیل است، به همین دلیل مورد توجه کارشناسان فرش دنیا قرار گرفته است.
پشم های گوسفندان عشایر، هم اکنون نیز برای بافت قالی به کار می رود و در بین بافندگان کشور از جایگاه ویژه ای برخوردار است

 

منبع: کارپتور