صادرات بدون تأمین مواد اولیه معنایی ندارد

مصاحبه با آقای دکتر شیبانی مدیر عامل شرکت صنایع موکت همدان

همواره وقتی از داشته هایمان صحبت می کنیم بی شک به خود و به سرزمین خود می بالیم. به اوج می رسیم . ناخود آگاه سؤالی در ذهنمان پیش می آید که پس چرا این همه مشکل؟ و باز هم ناخودآگاه پاسخ سؤالمان در ذهن نقش می بندد که حلقه گمشده چرخه تولید و پیشرفت صنعتی همان ضعف مدیریت کلان است که سال ها بوده و هنوز هم آزار دهنده است و مانع.

امروزه ایران در حال بدل شدن به یکی از بزرگ ترین تولید کنندگان مواد پتروشیمی در جهان است و این مطلب برای صنایع پایین دستی از جمله نساجی مزیت بزرگی به شمار می رود. اما مشکلات زیادی برای تأمین مواد اولیه واحدهای نساجی به ویژه تولید کنندگان موکت و الیاف مصنوعی وجود دارد. در زیر آقای دکتر شیبانی مدیر عامل شرکت صنایع موکت همدان علاوه بر معرفی این شرکت، به گوشه ای از تنگناهای موجود در تأمین مواد اولیه در صنعت کهن نساجی اشاره می کند.

معرفی شرکت موکت همدان
موکت همدان در سال ۱۳۶۲ برای تأسیس یک واحد موکت نمدی از وزارت صنایع مجوز گرفت و در سال ۱۳۶۷ وارد بازار تولید شد. در طرح توسعه کارخانه مه ترین کار ما تأسیس واحد الیاف سازی بود. امروزه ما در شرکت موکت همدان مواد اولیه یعنی الیاف پلی پروپیلن را خودمان تولید می کنیم که کیفیت بسیار بالایی دارد. در گام بعدی اقدام به تأسیس یک واحد شیمیایی و ساخت رزین کردیم که به اعتقاد بنده در سطح منطقه از بهترین هاست و به آن افتخار می کنیم. طیف محصولات تولیدی آن انواع لاتکس، روغن های نرم کننده و … است.
باز هم به اینجا بسنده کردیم و با توجه به حمایت های استان در سال ۸۵ یک خط کامل موکت عریض (با عرض ۵ متر) از آلمان خریداری کردیم  و آخرین ماشین آن هم اکنون در حال نصب است. با این خط بخش موکت صنایع همدان تکمیل شده و نیازی به توسعه جدید نخواهد داشت.
طیف محصولات ما ۱۰۰%  پلی پروپیلن است که خوشبختانه در داخل تولید می شود. هر چند که ما برای تهیه آن با مشکل مواجه هستیم.
من به عنوان کسی که در موکت همدان مشغول هستم و نیز در چندین کارخانه تولید موکت نمدی عضو هیات مدیره هستم، گاهی اوقات بسیار نگران می شدم که ناخواسته این فعالیت ها لطمه ای به پیکره هنر و صنعت بی نظیر فرش دستباف ایران وارد کند. زیرا ایران با فرش دستباف شناخته می شود و نباید کاری کرد چیزی که سینه به سینه  و نسل به نسل منتقل شده را با دست خودمان به حاشیه برده و کمرنگ کنیم.
اما آن روی سکه این است که این نوع موکت اغلب مورد مصرف طیف وسیعی از اقشار جامعه است که قدرت خرید کمتری دارند. قطعاً باید برای تمام اقشار جامعه کفپوش مناسب تولید کرد.

مشکلات تأمین مواد اولیه
در ۱۰ سال گذشته ماشین آلات با تکنولوژی بالای بسیاری وارد صنعت نساجی ایران شده واز این نظر وضعیت بسیار مناسبی داریم. حتی در بخش فرش ماشینی و موکت ماشین آلات نصب شده در ایران تکنولوژی بالاتری در مقایسه با دیگر کشورها دارند. نیروی انسانی ماهر و کارآمد در ایران وجود دارد. از طرفی صنعت نساجی صنعتی ریشه دار و بزرگ در ایران است. اما یکی از بزرگترین مشکلات واحدهای نساجی در حال حاضر مشکل تامین مواد اولیه است. اگر تامین مواد اولیه برای واحدهای نساجی مقدور گردد، ما مزیت خوبی در این زمینه داریم. ما در مورد تأمین گرانول و VAM همیشه مشکل داریم. برنامه ریزی  برای صادرات و فروش بدون تضمین تهیه مواد اولیه بی معنی است. مثلاً در حال حاضر تنها منبع تولید کننده VAM (وینیل استات) در ایران، پتروشیمی اراک است که فعلاً VAM تولید نمی کند و واحدهای تولید کننده لاتکس مجبور به تعطیلی موقت هستند. به نظر من باید مشکل مواد اولیه را زودتر حل کرد.
برای تولید کنندگان بسیار سخت است قبول کنند که مواد اولیه ای که آنها سخت به دنبال آن هستند به عنوان اینکه صادرات می کنیم به خارج برود و دست خود تولید کنندگان داخلی از آن کوتاه باشد. حتی تولیدکنندگان داخلی حاضرند مواد پتروشیمی را به قیمت صادرات آن خریداری کنند اما باز هم نمی شود.
حتی در بعضی موارد تولیدکنندگان مجبور می شوند مواد اولیه را به قیمت بالاتر از قیمت جهان آن خریداری کنند. به اعتقاد من دولت باید به این بخش سوبسید اختصاص دهد. در بخشی که بنده در آن فعالیت می کنم می توانم عرض کنم که کیفیت کالای ما قطعاً از کیفیت چین بالاتر است، مسافت ما تا بازارهای اروپایی از چین کمتر است، اما ما نمی توانیم با چین رقابت کنیم و علت آن سوبسیدهایی است که دولت هایی مانند چین به عناوین مختلف به تولیدکنندگان می دهند.
امروزه ما وقتی موکت را می فروشیم در صورتی که پول آنرا ۵ ماه بعد هم بگیریم بسیار خوشحال خواهیم بود، اما امروزه ما برای خرید مواد پتروشیمی و گرانول از واحدهای دولتی باید پول بگیریم بسیار خوشحال خواهیم بود. اما امروزه ما برای خرید مواد پتروشیمی و گرانول از واحدهای دولتی باید پول نقد و چک بانکی ببریم و تازه اگر لطف کنند ما را در نوبت قرار می دهند. در حالی که باید برای واحدهای تولیدی مزیت های فراوانی قائل باشند. این گونه رفتار با تولید کنندگان بسیار دور از انصاف خواهد بود.

ظرفیت های تولید موکت نمدی در ایران
در سال ۶۲ تمام ظرفیتی که برای تولید موکت نمدی در ایران در نظر گرفته شده بود، ۴۰ میلیون متر مربع بود که تنها در غالب ۱۱ موافقت اصولی یک میلیون و ۲۵۰ هزار متری ارائه شد. بعد از آن به دلیل سرمایه گذاری بیش از حد و ورود سرمایه های جدید ظرفیت تولید سریعاً بالا رفت. در اینجا اتفاقی رخ داد. اینکه قدرت خرید مردم پائین آمد. پیش بینی می شد که هر سه سال مردم کفپوش های خود را عوض نکنند، اما به دلیل پائین بودن قدرت خرید مردم امروزه سه سال به ۷ یا ۸ سال تبدیل شده است. در حال حاضر عرضه بر تقاضا فزونی دارد و ما باید به بازارهای خارجی فکر کنیم. به نظر من اگر تمام ۱۷۰ میلیون متر ظرفیت فعلی تولید موکت نمدی خود را نیز صادر کنیم، باز هم (با توجه له بازارهای منطقه) بازار نیاز دارد.