صادرات فله‌ای زعفران بالاخره متوقف شد

کشت طلای سرخ که از دیرباز در مناطق شرقی کشور بویژه خراسان رضوی و جنوبی متداول بوده است، مهمترین وسیله ارتزاق بسیاری از روستاییان این مناطق به شمار می‌آید.

این در حالی است که با خشکسالی‌های پی درپی سالهای اخیر، وابستگی کشاورزان به کشت زعفران بیش از گذشته افزایش یافته و درحال حاضر این محصول تنها منبع درآمد برخی از روستاییان به شمار می‌آید.
این در حالی است که مشکلاتی چون ورود رقبای تازه نفس به عرصه تولید و فرآوری، برداشت سنتی و نیز تقلبات گسترده در عرضه طلای سرخ در بازار داخلی و خارجی از جمله چالش‌های مهم زعفران به شمار می‌آید.

تولید کنندگان معتقدند: هرچند افزایش بی رویه قیمت این محصول همواره باعث از دست رفتن بازارهای صادراتی و ایجاد فرصت برای رقبا می‌شود، اما نوسان قیمتها زمینه مناسبی را برای تقلب گسترده در تولید وعرضه زعفران فراهم کرده است.
در حال حاضر بیشترین تولید زعفران جهان به ایران اختصاص دارد و پس از ایران، کشورهای اسپانیا، هند، یونان و مراکش قرار دارند.در زمینه صادرات نیز ایران در یک روند پنج ساله، ۷۰ درصد صادرات جهان را به عهده دارد و پس از کشورمان به ترتیب اسپانیا، امارات متحده عربی، فرانسه و سوئد بیشترین میزان صادرات را دارند.این درحالی است که گردش مالی صنعت ادویه در دنیا سه میلیارد دلاراعلام شده است که پنج درصد از آن به زعفران اختصاص دارد.

تلاش ایران برای افزایش سهم خود در بازارهای جهانی در حالی صورت می‌گیرد که کشورهای تولیدکننده زعفران در اروپا، ایران را رقیب سرسختی برای خود می‌دانند و به دنبال راه حلی برای محدود کردن بازار فروش زعفران ایرانی در اروپا هستند.البته این تمام ماجرا نیست، زیرا زعفران کاران هندی، مراکشی و اسپانیایی نیز اقدام به افزایش سطح زیر کشت کرده اند.

حکایت ۴۰۰ میلیون یورو ناقابل

اسپانیا سالهای زیادی است که زعفران تولیدی ایران را با نام خود به بازارهای جهانی عرضه می‌کند و سود سرشاری از این راه به جیب می زند.
اسپانیا سالانه فقط حدود ۵/۱ تن زعفران برداشت می کند، اما چگونه صادر کننده حدود ۹۰ تن از گرانبها ترین ادویه جهان است؟ نگاهی عمیق به تفاوت فاحش میزان تولید و صادرات این محصول نشان می‌دهد که زعفران ایران با برچسب‌های تقلبی به نام زعفران مرغوب اسپانیایی به خریداران بین‌المللی فروخته می شود.

چندی قبل صدای آلمان در این زمینه گزارش داد: یکی از محصولات پرسود صادراتی کشور اسپانیا، زعفران یا همان «طلای سرخ» است. صادرکنندگان این محصول خوب می‌دانند که به سختی می‌توان تقلب آنان را در عرضه زعفران ایرانی با نام اسپانیایی اثبات کرد.
از سوی دیگر، وزارت صنایع اسپانیا نیز در همراهی با این تقلب، اعلام می کند تمامی محصولات بسته بندی شده در این کشور، می تواند به عنوان تولید داخلی به مشتریان عرضه شود.به گفته «آنتونیو گارسیا مارتین دلگادو» رییس اداره نظارت بر تولید زعفران در اسپانیا، بخش بزرگ صادرات زعفران اسپانیا در اصل از ایران می‌‌آید و سپس با بسته‌بندی جدید و برچسب‌های تقلبی به عنوان زعفران اسپانیایی به خریداران بویژه در بازارهای آمریکا، کشورهای خاورمیانه و آمریکا‌ی جنوبی فروخته می شود.وی افزوده است: صادرکنندگان اسپانیایی زعفران ایرانی را پس از بسته بندی جدید، با چهار برابر قیمت اولیه می فروشند، یعنی هر سال حدود ۴۰۰ میلیون یورو از واسطه گری صادرات زعفران ایران درآمد کسب می کنند.

تدبیر جدید

در این باره معاون بهبود تولیدات گیاهی استان خراسان رضوی می گوید : ۷۰ درصد زعفران جهان در ایران تولید می‌شود و در گذشته عمده صادرات آن به‌صورت فله‌ای بود که اسپانیایی‌ها آن را به نام خود بسته‌بندی و صادر می‌کردند.
غلامحسین ساربان در گفتگو با ایانا افزود: به همین جهت با دستور وزارت بازرگانی، صادرات فله‌ای زعفران متوقف شد و این منجر به این شد که اسپانیا برای حفظ بازارهای خود در تولید زعفران ایران سرمایه‌گذاری کند.
وی خاطرنشان کرد: اسپانیا به‌طور جدی خواستار سرمایه‌گذاری در تولید زعفران ایران است و تاکنون سه میلیارد تومان در یک واحد تولیدی در تربت حیدریه به جهت فرآوری و بسته‌بندی سرمایه‌گذاری کرده است.

ساربان ادامه داد: سال گذشته ۲۴۰ تن زعفران در کشور تولید شد که ۱۷۰ تن آن متعلق به استان خراسان رضوی بود که از این مقدار، ۱۳۳ تن به بیش از ۴۲ کشور دنیا ازجمله آمریکا، اروپا و کشورهای مختلف خاورمیانه صادر شد.
وی تصریح کرد: بر اساس آمار سال ۸۸ درآمد ناخالص داخلی بخش کشاورزی خراسان رضوی چهار هزار میلیارد تومان بود که ۳۱۰ میلیارد تومان آن متعلق به زعفران بود.این مقام مسؤول یادآور شد: پیش‌بینی می‌شود امسال با توجه به اینکه بارندگی مطلوبی در استان وجود داشت، با افزایش تولید روبه‌رو شویم و به‌دنبال آن صادرات نیز با بسته‌بندی‌های مناسب افزایش یابد.