تاثیر تولید و ضایعات منسوجات بر محیط زیست

تولید پوشاک، کفش و منسوجات خانگی همراه با ایجاد آلودگی آب، انتشار گازهای گلخانه ای و تولید زباله است. فست فشن یا مد سریع – ارائه مداوم سبک‌های جدید با قیمت‌های بسیار پایین – منجر به افزایش بی‌رویه در میزان تولید و دور ریختن لباس‌ها شده است. اتحادیه اروپا، برای مقابله با تأثیرات نامطلبوب تولید و ضایعات منسوجات بر محیط زیست، می‌خواهد حرکت به سمت اقتصاد چرخشی را سرعت بخشد.

در مارس ۲۰۲۰، کمیسیون اروپا یک برنامه اقتصاد چرخشی جدید را تصویب کرد که شامل استراتژی اتحادیه اروپا با هدف تحریک نوآوری در منسوجات و تقویت فرهنگ استفاده مجدد در این بخش است.

در فوریه ۲۰۲۱، پارلمان قطعنامه‌ای را درباره اقدام جدید اقتصاد چرخشی تصویب کرد که خواستار اقدامات اضافی برای دستیابی به یک اقتصاد بدون کربن، پایدار از نظر زیست‌محیطی، عاری از سموم و کاملاً چرخشی تا سال ۲۰۵۰ بود.

از جمله اقدامات این قطعنامه‌، وضع قوانین بازیافت سخت‌تر و اهداف الزام‌آور برای استفاده و مصرف مواد تا سال ۲۰۳۰ بوده است. به عنوان بخشی از این پیشنهادها، نمایندگان پارلمان اروپا خواستار اقدامات جدید علیه آزاد شدن میکرو الیاف و استانداردهای سختگیرانه‌تر در مورد استفاده از آب شدند.

لازم به ذکر است که اصول سیرکولار اکونومی باید در تمام مراحل یک زنجیره ارزش از طراحی تا تولید اجرا شود تا دستیابی به موفقیت آمیز باشد.

مصرف آب

برای تولید منسوجات و همچنین رشد پنبه و پردازش الیاف دیگر به آب زیادی نیاز است. تخمین زده می‌شود که صنعت نساجی و پوشاک جهانی در سال ۲۰۱۵، ۷۹ میلیارد متر مکعب آب مصرف کرده است، در حالی که نیاز کل اقتصاد اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۷، به ۲۶۶ میلیارد متر مکعب رسیده است. بر اساس برآوردها، برای ساخت یک تیشرت نخی، ۲۷۰۰ لیتر آب مورد نیاز است که برای تامین نیازهای آشامیدنی یک نفر به مدت ۵/۲ سال کافی است.

آلودگی آب

تخمین زده می‌شود که صنعت نساجی، مسئول حدود ۲۰ درصد آلودگی آب‌های پاک جهانی است که عمدتا ناشی از انجام فرآیند رنگرزی و تولید محصولات تکمیلی می‌باشد. بر اساس برآوردها، شستشوی مواد مصنوعی، سالانه نیم میلیون تن میکرو الیاف در اقیانوس آزاد می‌کند.

شستن لباس‌های متشکل از الیاف مصنوعی، ۳۵ درصد از میکروپلاستیک‌های اولیه آزاد شده در محیط را تشکیل می‌دهد. یک بار شستشوی لباس‌های پلی استر، می‌تواند آزاد شدن و ختم شدن ۷۰۰ هزار الیاف میکروپلاستیک به زنجیره غذایی را به دنبال داشته باشد.

انتشار گازهای گلخانه‌ای

تخمین زده می‌شود که صنعت مد مسئول ۱۰ درصد انتشار کربن در جهان است – بیش از مجموع پروازهای بین‌المللی و کشتیرانی دریایی.
بر اساس گزارش آژانس محیط زیست اروپا، خرید منسوجات در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۷، حدود ۶۵۴ کیلوگرم گاز دی اکسید کربن به ازای هر نفر تولید کرده است.

زباله‌های نساجی در محل‌های دفن زباله

روشی که مردم از شر لباس‌های ناخواسته خود خلاص می‌شوند نیز تغییر کرده است و این اقلام به جای اهدا، دور ریخته می‌شوند. از سال ۱۹۹۶، به دنبال کاهش شدید قیمت‌ها، میزان خرید لباس‌ها در اتحادیه اروپا به ازای هر نفر ۴۰ درصد افزایش یافته است که باعث کاهش طول عمر لباس‌ها شده است.

اروپایی‌ها نزدیک به ۲۶ کیلوگرم منسوجات استفاده می‌کنند و سالانه حدود ۱۱ کیلوگرم از آنها را دور می‌ریزند. لباس‌های مستعمل را می‌توان به خارج از اتحادیه اروپا صادر کرد، اما عمدتاً (۸۷٪) سوزانده یا دفن می‌شوند. در سطح جهان کمتر از ۱ درصد لباس‌ها به عنوان لباس بازیافت می‌شوند که بخشی از آن به دلیل ناکافی بودن فناوری‌های موجود است.

مقابله با ضایعات نساجی در اتحادیه اروپا

هدف استراتژی جدید، رسیدگی به معظل مد سریع و ارائه دستورالعمل‌هایی برای دستیابی به سطوح بالایی از جمع‌آوری جداگانه زباله‌های نساجی است.
بر اساس دستورالعمل تصویب شده ضایعات توسط پارلمان در سال ۲۰۱۸، کشورهای اتحادیه اروپا موظف هستند تا سال ۲۰۲۵ منسوجات را به طور جداگانه جمع‌آوری کنند.

استراتژی جدید کمیسیون همچنین شامل اقداماتی برای حمایت از مواد دوستدار محیط زیست و فرآیندهای تولید، مقابله با حضور مواد شیمیایی خطرناک و کمک به مصرف کنندگان برای انتخاب منسوجات پایدار است.

اتحادیه اروپا دارای یک برچسب زیست محیطی است که تولیدکنندگان با رعایت معیارهای زیست محیطی می‌توانند بر روی اقلام خود اعمال کنند. این برچسب استفاده محدود از مواد مضر و کاهش آلودگی آب و هوا را تضمین می‌کند.

اتحادیه اروپا همچنین اقداماتی را برای کاهش تأثیر زباله‌های نساجی بر محیط زیست ارائه کرده است. Horizon 2020 بر روی RESYNTEX سرمایه‌گذاری می‌کند، پروژه‌ای با استفاده از بازیافت شیمیایی، که می‌تواند یک مدل کسب‌وکار اقتصاد چرخشی برای صنعت نساجی ارائه دهد.

مدل پایدارتر تولید نساجی نیز پتانسیل رونق اقتصادی را دارد. Huitema، عضو ارشد پارلمان اروپا گفت: «اروپا خود را در یک بحران بی‌سابقه بهداشتی و اقتصادی می‌بیند که شکنندگی زنجیره‌های تامین جهانی ما را آشکار می‌کند. تحریک مدل‌های تجاری نوآورانه جدید به نوبه خود باعث ایجاد رشد اقتصادی جدید و فرصت‌های شغلی می‌شود که اروپا به آن نیاز دارد.»