طول عمر لباس چقدر است؟

نگارش توسط یاسمین نیکولا ساکی، ۱۰ مارچ ۲۰۲۱

ترجمه : فروغ شیرزاد – تحریریه مجله نساجی کهن

اگر ترندها را کنار بگذارید، آیا واقعا یک دهه برای اینکه یک لباس را بارها و بارها بپوشید، طولانی است؟ با در نظر گرفتن طول عمر واقعی پارچه‌‌ها در محل دفن زباله، ممکن است این مدت به اندازه‌ای که فکر می‌کنید طولانی نباشد.

با شروع انقلاب صنعتی در انگلیس در سال ۱۷۵۰، همه چیز تغییر کرد و به سرعت به سایر نقاط جهان نیز گسترش پیدا کرد. این تغییر، تحولی در نحوه کار مردم، نحوه عملکرد اقتصاد و چگونگی ساخت و ساز انواع محصولات ایجاد کرد.

در اواسط قرن نوزدهم، تجارت مد به نیرویی تبدیل شد که به لطف تولید انبوه منسوجات مورد توجه قرار گرفت. همراه با اختراع مواد ارزان‌تر، مقاوم در برابر چین و چروک و مواد مصنوعی با ماندگاری بالا مانند پلی استر، اکریلیک و نایلون، شستشوی مغزی فرهنگ مصرف سریع آغاز شد.
به طور کلی، عده‌ای از افراد که با تاکتیک‌های بازاریابی یا تأثیرات گسترده‌تر این نوع پارچه‌ها یا مد آشنا نیستند، خیلی زود خود را درگیر دنیای ترندها پیدا کرده و بیشتر در فرهنگ یک بار پوشیدن و دور انداختن لباس‌ها با کلمات پوچی مانند “فصول” ، “روند گرایی” و “مد روز” غرق شده‎اند.

به دنبال آن و به زودی این ذهنیت کشنده و خفقان‌آور به وجود آمد که هر لباس یک مدت زمان استفاده دارد، به عبارتی حداکثر تعداد روزها یا دفعاتی که می‌توان یک لباس را پوشید تا زمانی که از مد نیفتاده باشد یا مربوط به فصل گذشته نباشد. برای بعضی افراد این مدت یک سال ، برای بعضی دیگر یک فصل و برای عده‌ای دیگر فقط یک بار بود. این حالت، مد سریع در روزهای شکوه خود بود. اما از نظر تئوری و عملی، دوام یک لباس چقدر است؟

هنگامی که با G intoknil Bigan ، بنیانگذار برند مد پایدار Giyi صحبت می‌کردم، این سوال در ذهن من ایجاد شد و از او پرسیدم که قدیمی‌ترین لباس در کمد او چیست.

بیگان گفت که عمر قدیمی‎‌ترین لباس در کمد او بیش از ۲۰ سال است و برای لباس‌های رسیده به او از طرف مادر و مادربزرگش، این عدد می‌تواند به راحتی به اندازه ۷۰ سال باشد.
پس از اینکه تلفن را قطع کردیم، در کمد خود را باز کردم تا عمر لباس‌های خود را بررسی کنم. مطمئناً که به خانه دوران کودکی خود برگشتم، اما کدام لباس را هنوز می‌پوشم؟ در واقع سوال واقعی این است.

من فقط با یک چمدان کوچک آمدم، بخشی به این دلیل که نمی‌خواستم وزن اضافی را تحمل کنم و بخشی دیگر به این دلیل که می‌دانستم به جایی نخواهم رفت. من همچنین ساده لوحانه فکر کرده بودم که چند ماه دیگر بیماری همه گیر COVID-19 تحت کنترل خواهد بود و بعد از یک سال، می‌بینم که قضاوت من چقدر نادرست بوده.
من قبلاً تعداد گزینه محدودی برای انتخاب داشتم، اما به آنچه که داشتم بسنده می‌کردم و فقط آنچه را که برای تطبیق با تغییر هوا واقعا ضروری بود، خریداری می‎‌کردم.

نشستم و یک تاپ سفید را در دست گرفتم، چیزی که بیش از ۱۰ سال پیش به من هدیه داده شده بود و می‌توانست تمام تابستان تنم باشد. من عملاً در آن زندگی می‌کردم و اکنون با تشکر از موفقیت Netflix در Bridgerton، همه آنها دوباره به مد بازگشته‌اند.
به عنوان یک نوجوان عصبانی، در زمانی که این تاپ پنبه‌ای را دریافت کردم، آن را به پشت کمد خود تبعید کردم. چند سال بعد، فکر کردم حداقل آن را در اطراف خانه می‌پوشم. این لباس تا سال گذشته فقط چند بار نور روز را دیده و استفاده شده.

وقتی دما از ۴۰ درجه سانتیگراد بالا رفت، وسایلی که با خودم آورده بودم فقط بر بدبختی من افزوده و به چیزی خنک احتیاج داشتم. آن زمان بود که دوباره آن را کشف کردم.
سبک تاپ من شبیه همان سبکی است که جنیفر آنیستون در اولین نمایش فیلم “رئیسان وحشتناک ۲” در لس آنجلس در هالیوود در سال ۲۰۱۴ پوشید، منهای تمام گلدوزی و مهره‌های آن. ست آن تاپ با یک شلوار جین سبک و یک پیراهن کتان آبی روشن، ست عالی تابستانی من بود.
نه تنها کاملاً مناسب بود بلکه خنک و تابستانی بود و حس نوستالژی را به من القا می‌کرد. این لباس بیش از یک دهه در کمد من بود و ده‌ها بار شسته شده و همچنان سالم بود.

البته من هر سال این لباس را نمی‌پوشیدم و این مورد ارزیابی مقاومت و کیفیت واقعی آن را برای من سخت می‌کرد. با این حال گمان می‌کنم که اگر همچنان آن را با همان سرعت بپوشم، ممکن است سال آینده خراب شود.
برای مقایسه مناسب‌تر، من یک ژاکت کشباف پشمی سیاه ساده با دکمه‌های کوچک در کمدم پیدا کردم. این ژاکت برای مادرم بود قبل از اینکه در ۱۳ سالگی آن را از او بگیرم. به یاد می‌آورم که وقتی مدرسه ابتدایی بودم مادرم این ژاکت را می‌پوشید. با این حساب، عمر این لباس تقریباً به دو دهه نزدیک شده است. من این ژاکت را هر سال حداقل یک بار پوشیده‌ام. بنابراین، دوام لباس بیش از یک دهه کاملاً امکان‌پذیر است. اما این از نظر جنبه عملی است. در تئوری چطور؟

متوسط زمان تجزیه لباس در محل‌های دفن زباله

تاریخ انقضای واقعی یک لباس چقدر است؟

هنگام صحبت در مورد طول عمر واقعی و محاسبه شده یک لباس، یک معیار وجود دارد که باید در مورد آن صحبت کنیم: تجزیه.
بیش از ۷۲ درصد لباس‌هایی که امروزه می‌پوشیم از الیاف مصنوعی ساخته شده‌اند، یعنی ساخته شده از پلاستیک و غیر قابل تجزیه هستند. نتیجه فاجعه بار این واقعیت این است که وقتی این لباس‌ها سرانجام در محل دفن زباله قرار بگیرند، ممکن است به مدت ۲۰۰ سال سالم بمانند.
به عنوان یک قاعده، الیاف طبیعی به راحتی قابل تجزیه هستند، در حالی که مواد مصنوعی که از نفت به دست می‌آیند، تجزیه‌پذیر نیستند. از این رو تفاوتی نجومی در نرخ تجزیه الیاف طبیعی و مصنوعی وجود دارد. در ادامه زمان تجزیه چندین لیف طبیعی و مصنوعی گزارش شده است.

الیاف طبیعی

• پنبه: ۱ هفته تا ۵ ماه

از آنجا که پنبه در درجه اول از ترکیب آلی سلولز تشکیل شده است، الیاف نرم آن به طور طبیعی و نسبتاً سریع تجزیه می‌شوند، دقیقاً مانند غذا و گیاهان. اگر لباسی از ۱۰۰٪ پنبه ساخته شده باشد، در کمتر از یک هفته می‌تواند در طبیعت تجزیه شود. تجزیه پنبه معمولی که از مقادیر زیادی رنگ‌های شیمیایی و سموم دفع آفات و آب بیشتری در مقایسه با پنبه آلی استفاده می‌کند، بسته به ترکیب الیاف استفاده شده، ممکن است کمی بیشتر طول بکشد.

پارچه ساخته شده از الیاف طبیعی گیاهان پنبه، ماده‌ای تجزیه‌پذیر است

• کتان: ۲ هفته یا بیشتر

کتان پارچه‌ای تنفس‌پذیر است که از ساقه‌ گیاه کتان ساخته می‌شود و علیرغم اینکه تا سه برابر از پنبه قوی‌تر است، در همان مدت زمان پنبه و یا زودتر تجزیه می‌شود. هنگامی که رنگرزی نشده و با انواع الیاف دیگر ترکیب نشد باشد، یک لباس ساخته شده از پارچه کتانی می‌تواند طی دو هفته در زیر زمین تجزیه بیولوژیکی شود.

• جین: ۱۰ تا ۱۲ ماه

پارچه جین از پنبه ساخته شده است اما وقتی آن را با یک تیشرت نخی نرم مقایسه می‌کنید به راحتی می‌توانید ببینید که چقدر سخت‌ است. شلوار جین حاوی الیاف کششی مانند الاستان است که کشش و لطافت مورد نیاز ما را به آنها می‌بخشد. اما زمان تجزیه آن بسیار طولانی‌تر است. تجزیه لوازم جانبی لباس‌های جین طولانی‌تر است و هسته اصلی آن حتی تجزیه نمی‌شود.

• ابریشم: ۱ تا ۲ سال یا بیشتر

این پارچه لوکس که از پیله کرم ابریشم ساخته می‌شود، بسیار زیست تخریب پذیر است و مطالعات نشان داده که بسته به ترکیب الیاف استفاده شده در لباس، در طی دو سال یا حداکثر چهار سال تجزیه می‌شود.

• پشم: ۱ تا ۵ سال

تجزیه این پارچه ضخیم بیشتر از سایر نمونه‌های طبیعی خود به طول می‌انجامد، اما با این وجود کمتر از یک چهارم زمان لازم برای تجزیه مواد مصنوعی طول می‌کشد. یک ژاکت پشمی به طور متوسط برای تجزیه بیولوژیک به یک تا پنج سال زمان نیاز دارد، اما این واقعیت که یک ژاکت با کیفیت خوب می‌تواند مادام العمر باشد، ارزش خرید را برای شما ایجاد می‌کند.

مواد مصنوعی

• نایلون: ۳۰ تا ۴۰ سال

نایلون یک ماده ترموپلاستیک است که از مواد پتروشیمی به دست می‌آید و بیشتر اوقات برای ساخت جوراب شلواری، لباس‌های مورد استفاده در فضای باز، لباس شنا و لباس ورزشی استفاده می‌شود. این پارچه مصنوعی اگرچه به دلیل دوام و خواص مقاوم در برابر هوا مورد توجه است، غیر قابل تجزیه بیولوژیکی است و تجزیه آن در خاک چندین دهه طول می‌کشد.

• لاستیک: ۵۰ تا ۸۰ سال

لاستیک چه به صورت نوارهای الاستیک، کفی کفش یا حتی کیف دستی، به دلیل مقاومت در برابر آب، خاصیت ارتجاعی و نفوذناپذیری، در صنعت مد مورد توجه است. اگرچه لاستیک دارای انواع طبیعی مانند انواع حاصل از درختان لاستیک است، اما بیشتر لاستیک مورد استفاده در این صنعت از نوع بشرساخت مانند لاستیک جوشانده شده است. با این حال، تجزیه این نوع بین ۵۰ تا ۸۰ سال طول می‌کشد.

چکمه‌های لاستیکی ممکن است ضد آب و مقاوم باشند اما اگر در یک محل دفن زباله قرار بگیرند، برای تجزیه آنها چندین دهه زمان لازم است

• پلی استر: ۲۰ تا ۲۰۰ سال

پلی استر نوعی پلیمر است که در قرن بیستم از واکنش شیمیایی بین نفت، هوا و آب ایجاد شده است. پلی استر که در وسایلی به اندازه جوراب تا کت‌های بلند استفاده می‌شود، بیشترین کاربرد را در صنعت دارد. ممکن است صدها سال طول بکشد تا به طور طبیعی در محل دفن زباله تجزیه شود و از آنجا که هر بار که شسته می‌شود، میکرو پلاستیک‌ها را بیرون می‌ریزد، مسلماً پلی استر یکی از مضرترین پارچه‌های موجود است.

• اسپندکس: ناشناخته

با این حال، غیر قابل تجزیه‌ترین لیف اسپندکس است که کمترین پایداری را در میان الیاف دارد. این الیاف در کاربردهای فیت و قالب بدن مثل لباس‌های فرم، لباس‌های زیر و تجهیزات ورزشی استفاده می‌شوند. این پارچه‌ کاملاً فرآوری شده و فوق‌العاده الاستیک است که از یک پلیمر مصنوعی به نام پلی اورتان، پلاستیک معروف ساخته شده است. تصور می‌شود که تجزیه این پارچه ۵۰۰ سال به طول می‌انجامد.

طبق داده‌های جمع‌آوری شده توسط سازمان ملل در سال ۲۰۱۸، صنعت مد، ۱۰٪ از انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسانی را تشکیل می‌دهد و ۲۰٪ از فاضلاب جهان را تولید می‌کند. هر چه بیشتر تجزیه ماده طول بکشد، گاز سبز بیشتری تولید می‌شود.
حال، بیایید جنبه مالی کارها را بررسی کنیم.

هزینه هر بار استفاده

طبق بنیاد MacArthur Ellen ، میانگین مدت پوشیدن یک لباس بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ به بیش از یک سوم کاهش یافته است، در حالی که مقدار تولید در همان سال‌ها دو برابر شده است. موسسه خیریه انگلیسی Barnado در سال ۲۰۱۵ دریافت که یک انسان به طور متوسط هفت بار یک لباس را می‌پوشد قبل از اینکه دور ریخته شود. علاوه بر این، Rent the Runway گزارش داد که در سال ۲۰۱۸، خریداران آمریکایی، سالانه حدود ۶۸ لباس جدید خریداری می‌کنند.

این افزایش در خرید را می‌توان تا حد زیادی به فرهنگ مصرف‌گرایی و اشباع بیش از حد بازار نسبت داد. با این حال، مصرف کنندگان به دلیل مشکلات طول عمر و کیفیت، خواسته یا ناخواسته لباس‌های خود را به تعداد دفعات کمتری پوشیده‌اند. این امر، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات لباس‌های امروزی، به ویژه لباس‌هایی است که توسط زنجیره‌های مد سریع تولید می‌شوند. حتی اگر کالایی را به قصد استفاده از آن برای سال‌های آینده بخرید، واقعیت این است که پس از چند بار شستشو، شکل خود را از دست می‌دهد.

این لباس‌ها به جای استفاده مجدد، از بین می‌روند. در سال ۲۰۱۸، آژانس حفاظت از محیط زیست گزارش داد که ۱۷ میلیون تن زباله منسوج در محل دفن زباله‌ها وجود دارد. به همین ترتیب، بنیاد Ellen MacArthur دریافت که در سطح جهانی، هر ثانیه، معادل یک کامیون زباله منسوج در یک محل دفن زباله قرار می‌گیرد یا سوزانده می‌شود. این گزارش‌ها از افشاگری‌های تکان دهنده قبلی مانند آنچه در فیلم “هزینه واقعی” در سال ۲۰۱۵ فاش شد، پشتیبانی می‌کند. به این معنی که هر آمریکایی، سالانه ۳۷ کیلوگرم لباس را دور می‌اندازد. این بدان معناست که علاوه بر تاثیر قابل توجه بر محیط زیست، صدها دلار در حال هدر رفتن است.

بنابراین، دفعه بعدی که در مورد طولانی بودن پوشیدن یک لباس به طور مداوم برای مدت سه ماه یا ۱۰ سال بحث می‌کنید، بدانید که این لباس برای احتمالاً صدها سال وجود خواهد داشت.