عامل بروز جنگ کامیون‌ها بین ایران و ترکیه به روایت المانیتور

 

 المانیتور با اشاره به اختلافات پدید آمده بین ایران و ترکیه بر سر تعرفه ترانزیت کامیون های عبوری از خاک دو کشور رقابت این دو کشور همسایه بر سر بازار آسیای مرکزی و کنترل بر مسیر ترانزیتی اروپا را از دلایل بروز این اختلافات دانست.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، پایگاه اینترنتی المانیتور با تجزیه و تحلیل دلایل اختلافات بر سر تعرفه کامیون ها بین ایران و ترکیه نوشت: رقابت تجاری دو همسایه به خصوص در بازار آسیای میانه عامل اصلی بروز چنین اختلافاتی بوده است.

این گزارش افزود: بحران ترانزیت زمینی بین دو کشور سال گذشته زمانی آغاز شد که ترکیه اعلام نمود دیگر تعرفه ترانزیتی و هزینه مطالبه شده توسط ایران بابت مابه التفاوت قیمت سوخت را پرداخت نمی کند. صادر کنندگان ترک و حمل کنندگان کالا به کشورهای آسیای میانه مسیر ایران را ترجیح می دهند، زیرا این مسیر کوتاه تر است. اما شرکت های حمل و نقل ترکیه در مقایسه با همتایان ایرانی شان از شرایط نابرابری برخوردارند زیرا ناگزیرند هزینه ترانزیتی بیشتری را برای عبور از خاک ایران بپردازند.

بعد از فروپاشی اتحاد شوروی جمهوری های تازه استقلال یافته از اهمیت استراتژیکی برای ترکیه برخوردار شدند. این منطقه به عنوان منطقه تحت نفوذ سیاسی آنکارا و بازاری با پتانسیل بالا برای فروش محصولات ترکیه شناخته شده است. از این رو، ترانزیت کالا بین ترکیه و ایران از رقابت دو کشور برای افزایش تاثیر و نفوذ سیاسی و اقتصادی خود در این منطقه تشنه سرمایه گذاری، آسیب دیده است.

بر اساس این گزارش ایران امیدوار است با به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای اش تحریم های تجاری و  اقتصادی علیه این کشور برداشته شوند. با این چشم انداز، تهران به دنبال پیشبرد یک استراتژی منسجم با هدف افزایش نفوذ خود در آسیای میانه و قفقاز و پیشی گرفتن از ترکیه است.

در سال ۱۹۹۴، دو طرف یک موافقتنامه حمل و نقل زمینی امضا کردند که بر اساس آن کامیون های ترک عبوری از ایران باید هزینه ترانزیتی و مابه التفاوت قیمت سوخت را بپردازند، بدون اینکه قرار باشد کامیون های ایرانی نیز در خاک ترکیه هزینه های مشابهی را متقبل شوند. از این رو ایران امروز اعلام می کند که در حال عمل کردن به تعهدات مندرج در این موافقتنامه است که به تصویب پارلمان های دو کشور نیز رسیده و دو دهه است که اجرا می شود.

فاتح سنر، مدیر اتحادیه بین المللی شرکت های حمل و نقل ترکیه گفت، هنوز واقعا معلوم نیست که چرا ترکیه در سال ۱۹۹۴ با اعطای چنین امتیاز بزرگی به ایران موافقت کرده است. «در طی یک دهه گذشته، ما بیش از یک میلیارد دلار هزنیه ترانزیتی به ایران پرداخت کرده ایم. اگر وضع به همین منوال پیش برود، ما باید همچنان میلیاردها دلار به ایران پرداخت کنیم. ما دیگر نمی خواهیم این مبلغ را پرداخت کنیم.»

وی افزود «شرکت های حمل و  نقل ترکیه دیگر نمی توانند این وضعیت را تحمل کنند. در میان این رقابت، شرکت های ایرانی بیشترین سود را در بخش حمل و نقل عاید خود می کنند.»

بنا به ادعای وی ایرانی ها تلاش می کنند با استفاده از امتیاز یک طرفه ای که از توافق ۱۹۹۴ به دست آورده اند و همچنین قیمت پایین سوخت در کشورشان، کنترل مسیر اروپا را در اختیار بگیرند.

به گفته سنر، در نتیجه، هزینه شرکت های حمل و نقل ترکیه دو برابر شده است، و کامیون های ایرانی ۸۵ تا ۹۰ درصد حمل کالا به بازارهای آسیای میانه را در اختیار دارند و بخش حمل و نقل ترکیه در حال از دست دادن این بازار است.

اما به رغم این رقابت و اختلافات، ایران و ترکیه به دنبال راه هایی برای گسترش مبادلات دوجانبه هستند. ترکیه می خواهد زیان های اقتصادی ناشی از جنگ در کشورهای همسایه جنوبی اش را از طریق گسترش مبادلات با ایران جبران نماید. سفر ماه ژانویه رجب طیب اردوغان به تهران را نیز می توان در همین راستا مورد ارزیابی قرار داد.