فروش حواله‌های ۱۰بشکه‌ای نفت به مردم

براساس مجوز بانک مرکزی و مجلس شورای اسلامی شرکت ملی نفت ایران با کمک بانک سپه به زودی اقدام به فروش حواله های ۱۰ بشکه ای نفت در قالب اوراق سلف نفتی می کند.

اخیرا رامین پاشایی فام مدیر عامل بانک سپه از عرضه اوراق سلف نفتی توسط این بانک خبر داده و اعلام کرده است که این اوراق به زودی عرضه می شود.

هم چنین وزیر نفت در اواخر آبان ماه گذشته ضمن اجرایی شدن فروش اوراق سلف نفتی در بانک سپه اعلام کرده است سرمایه ای که از فروش این اوراق به دست می آید تنها به منظور توسعه میادین مشترک استفاده خواهد شد.

*اوراق سلف نفتی چیست؟

در ابتدای این گزارش باید تعریفی از این اوراق داده شود تا مشخص شود که عرضه این اوراق براساس قانون و شرع صورت می گیرد.

به همین دلیل باید گفت بر اساس مجوزی که از طرف مجلس شورای اسلامی در بودجه سال ۹۱ و همچنین در برنامه پنجم توسعه به شرکت ملی نفت ایران داده شده است، ‌شرکت ملی نفت ایران می‌تواند با فروش صکوک اسلامی‌ اقدام به تامین سرمایه مورد نیاز پروژه‌های صنعت نفت کند که فروش نفت به صورت سلف نیز یکی از انواع‌ این صکوک اسلامی‌ است که مورد تایید شورای فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار قرار گرفته است.

بر اساس این مصوبه مجلس شورای اسلامی‌ به شرکت ملی نفت ‌ایران مجوز‌ ایجاد ۵ میلیارد یورو بدهی داده است که ماهیت‌ ایجاد ‌این بدهی، سرمایه‌گذاری در تولید نفت و گاز با اولویت میادین مشترک است.

بنابراین می توان گفت که اوراق سلف نفتی به عنوان ابزاری کارآمد و موثر در صنعت است که مقرر شده با اجرای این روش، سرمایه کلان و جزء افراد حقیقی و حقوقی در صنعت نفت به کار گرفته شود.

همچنین باید گفت عرضه این اوراق به منزله پیش‌فروش نفت یا به معنای فروش نفت تولیدی فعلی کشور نیست، بلکه پیش فروش نفتی است که در آینده از محل سرمایه‌گذاری درآمدهای فروش‌ این اوراق در طرح‌های توسعه‌ای، تولید می‌شود.

از این جهت اوراق سلف نفتی شبیه به سرمایه‌گذاری به روش بیع متقابل است به طوری که در روش بیع متقابل نیز در زمان عقد قرارداد تعهداتی ‌ایجاد می‌شود و بر اساس آن بازپرداخت سرمایه از محل تولیدی است که پیش از آن وجود نداشته و با آن سرمایه‌گذاری‌ ایجاد شده است.

اوراق سلف نفتی نیز‌ چنین کار کردی دارد یعنی تعهدی را ایجاد می کند که پیش ازآن وجودنداشته است.

*دستور العمل و نحوه فروش اوراق سلف نفتی

در ادامه این گزارش نحوه فروش و دستور عملی که وزارت نفت برای عرضه و نحوه محاسبه سود این اوراق در نظر گرفته بررسی می شود.

در ابتدا باید گفت فروش این اوراق هم به صورت ریالی و هم به صورت ارزی (دلار) امکان پذیر است.

بر اساس دستورالعمل ابلاغی از سوی وزارت نفت که سال گذشته برای فروش اوراق سلف نفتی مطرح شد و تاکنون نیز این دستور العمل تغییر نکرده است نحوه فروش اوراق سلف به ترتیب زیر است:

چنانچه قیمت هر بشکه نفت را در سال ۹۰به میزان ۱۰۰ دلار در نظر گرفته شود، مردم و بخش خصوصی می توانند با خرید این اوراق، نفت را در سال ۹۴ دوباره به دولت بفروشند.

پایین ترین قیمت و بالاترین قیمت فروش هر بشکه نفت در سال ۹۴ حداقل ۱۴۰ دلار و حداکثر ۱۶۰ دلار پیش بینی شده است.

که برای اطمینان خاطر خریدار و فروشنده نفت این دو حالت پیش بینی شده است؛ به طوری که در حالت اول چنانچه قیمت نفت در سال سررسید(۹۴) کمتر از ۱۴۰ دلار هر بشکه باشد، با توجه به اختیار “فروش ضمنی” که به خریدار داده شده است، دولت خرید اوراق سلف نفتی را به قیمت بشکه ای ۱۴۰ دلار تضمین کرده است.

ولی چنانچه قیمت نفت از ۱۶۰ دلار هر بشکه بیشتر شده باشد، بر اساس اختیار خرید ضمنی که به شرکت ملی نفت ایران (به عنوان فروشنده) داده شده، شرکت ملی نفت ایران مجاز است تا سقف ۱۶۰ دلار هر بشکه نفت را از دارنده اوراق خریداری کند که در این دو حالت، تسویه به صورت نقدی انجام می شود.

در ادامه باید گفت اگر بهای هر بشکه نفت در تاریخ سررسید ۱۴۰ تا ۱۶۰ دلار (برای مثال ۱۴۱، ۱۵۰ یا ۱۵۷ دلار) باشد، خریدار اختیار دارد که تسویه نقدی یا فیزیکی (دریافت نفت) کند و نفت را با رعایت شرایط شرکت ملی نفت ایران در محموله های یک میلیون بشکه ای تحویل بگیرد.

*دو نماد خرید اوراق سلف نفتی و نحوه محاسبه سود

همانطور که گفته شد بر اساس اعلام شرکت ملی نفت ایران این اوراق هم به صورت ریالی و هم به صورت ارزی (دلار) به فروش می رسد بنابراین دو نماد برای خرید برای این اوراق پیش بینی شده است.

در نماد اول خرید و فروش این اوراق برمبنای دلار است و چنانچه ارزش هر بشکه نفت در زمان سررسید به ۱۴۰ دلار برسد، سود آن سالانه ۱۰ درصد و اگر بهای هر بشکه نفت به ۱۶۰ دلار برسد، سود آن سالانه ۱۵ درصد محاسبه می شود.

در نماد دوم خرید و فروش نفت برمبنای ریال و سود سالانه روی نرخ ریالی۲۰ تا ۲۵ درصد درنظرگرفته شده است.

*جزئیات بیشتر

براساس این گزارش اوراق سلف نفتی امکان انتقال از فردی به فرد دیگر تا زمان سررسید را دارد؛ به همین دلیل به این نوع قرارداد سلف موازی گفته می شود و ممکن است در این میان با توجه به نوسان های نرخ ارز در بازار، قیمت خرید نفت برای فردی بالاتر یا پایین تر از نرخ اولیه باشد و چنانچه افراد تا زمان سررسید سرمایه خود را نگه دارند، سود آنان قطعی خواهد بود.

متقاضی در زمان خرید این اوراق حداقل یک برگ حواله معادل ۱۰ بشکه نفت به همراه قرارداد سلف دریافت می کند که  این برگه همراه قرارداد خرید از فردی به فرد دیگر قابل انتقال است، بنابراین آخرین فردی که قرارداد و برگ حواله را در اختیار دارد، به عنوان خریدار با شرکت ملی نفت ایران تسویه حساب می کند.

در پایان باید گفت شرکت تامین سرمایه امید به عنوان بازارگردان و بانک سپه، نقدشوندگی گواهی های سلف نفتی را قبل از سررسید تعهد کرده اند، بنابراین خریداران این اوراق جای نگرانی از نقد شدن این اوراق قبل از زمان سررسید نداشته باشند.