ماشین ریسبافتندگی‌، تبدیل کردن الیاف به پارچه

قاسم حیدری؛ کارشناسی ارشد مهندسی فنّاوری نساجی از دانشگاه پلی‌تکنیک تهران

در این مقاله، به معرفی ماشین ریسبافتندگی (ریسندگی و بافندگی هم‌زمان) «مایر اند سی» می‌پردازیم که سردمدار این نوع ماشین است. علاوه بر آن معرفی ماشین ریسبافتندگی «ترروت» و ماشین ریسبافتندگی «پاولینگ» را به شماره‌های بعدی نشریه موکول می‌کنیم.

در این مقاله، معنی weaving، بافندگی پارچه و معنی knitting، بافندگی (به جهت تشابه لغوی آن با بافتنی) در نظر گرفته‌شده است.

معرفی سیستم ریسبافت (Spinit System)

سیستم ریسبافت (Spinit System)، یک نوآوری فنّاورانه توسط «مایر اند سی» است که تحول عظیمی را به وجود آورده است. پارچه‌های بافتنی Single Jersey (یک‌ رو سیلندر یا همان پارچه تی-شرت) به‌صورت مستقیم از نیمچه نخ (نه از نخ). برای هر یک نخ، یک سیستم ریسندگی مجزا وجود دارد. پروسه ۳ گام ریسندگی، تمیزکنندگی (cleaning) و بافندگی به‌صورت یکپارچه در یک ماشین.

مکانیزم (Spinit System)

نیمچه نخ فلایر، پیچیده شده بر روی بوبین توسط ریل ترنسفر به بالای ماشین انتقال می‌یابد تا بر روی بوبین هولدر در بالای کریل فیکس شود. واحدهای تغذیه انباره‌ای ماشین‌های گردبافی متداول، جای خود را به بوبین هولدرها داده‌اند و دیگر نیازی به قفسه‌های نخ در اطراف ماشین نیست.

در ادامه جهت کشش و نازک‌تر کردن فتیله، سیستم درافت با غلتک‌های ۳ بر ۳ سیستم ریسندگی متداول تعبیه‌شده است که اجزای مکانیکی آن تا حد امکان به اجزای متداول سیستم کشش در ریسندگی الیاف کوتاه مشابه طراحی‌شده است.

از قابلیت‌های متمایز این سیستم می‌توان به توانایی تغییر کشش نیمچه نخ، جهت برطرف کردن نایکنواختی‌های نازک و ضخیم نخ نام برد. این توانایی با تعبیه کردن یک سنسور برای نخ حاصل از هر نیمچه نخ در هر هد ریسندگی و استپ موتورهای مجزای هر سیستم کشش محقق شده است.

بدین ترتیب با اسکن مرتب نمره نخ حاصل در یک پروسه ۱۰۰% آنلاین و گزارش آن به کنترلر ماشین، با تغییر در کشش نیمچه نخ، نخ یکنواخت‌تری خواهیم داشت.

بدین ترتیب نایکنواختی‌های نقاط نازک و کلفت را می‌توان برطرف نمود. پس از کشش نیمچه نخ، باند (روبان) الیاف حاصل وارد واحد جت دوقلوی تاب مجازی که مستقیماً به سیستم درفت متصل است می‌شود.

تاب مجازی اعمال‌شده، بین سیستم کشش و راهنمای نخ تغذیه به سوزن‌ها وجود دارد و بعد از راهنمای نخ تغذیه به سوزن‌ها، تاب ناپدید می‌شود و الیاف بدون تاب به سوزن‌ها جهت بافندگی تحویل داده می‌شود.

مزایای تولیدی، فشن، کیفی و فنی ماشین اسپینیت:

۱. کیفیت منحصر به فرد، نرمی و زیردست کرکی پارچه به علت ریسندگی توسط تاب مجازی (feel good).
۲. جلای درخشان و منحصر به فرد پارچه به علت تاب نداشتن نخ (look good).
۳. در نظر گرفتن سنسور تشخیص الیاف و مواد خارجی جهت حذف آن‌ها و افزایش کیفیت پارچه تولیدی.
۴. در نظر گرفتن سنسور تغییرات جرمی نخ جهت یکنواختی نخ مصرفی.
۵. عدم مارپیچی و حلزونی شدن پارچه بعد از شستشو به علت تاب نداشتن نخ مصرفی.
۶. مزیت زیست‌محیطی در کاهش منوکسید کربن و گرمای تولیدشده.
۷. ماشین‌های کمتری لازم است. تمیزکنندگی بدون نیاز به ماشین اتوکنر و اوستر و ماشین برگردان و یا ریواندینگ. تولید هر ۲۵ ماشین اسپینیت معادل است با تولید ۲۰۰۰۰ اسپیندل رینگ، ۳۸۰ هد وایندر و ۲۰ ماشین پرسرعت بافندگی.
۸. حذف تولیدات میانی و مواد خام موردنیاز در توالی ماشین‌آلات، عدم احتیاج به تولید و ذخیره و انبارداری و بسته‌بندی و انتقال نخ در بین سالن‌ها و ماشین‌های رینگ و ریوایندینگ.
۹. ابعاد جمع‌وجور تر ماشین و کاهش مکان اشغال‌شده برای تولید ۴۰ درصد فضای اشغالی کمتر به علت حذف قفسه نخ و تعبیه سیستم ترنسپورت نوین و اتوماتیک بوبین نیمچه نخ طبق سفارش.

۱۰. کاهش ضایعات نخ و برطرف کردن نایکنواختی نخ (cleaning) در ماشین اتوکونر، پس از تشکیل نخ و حذف نایکنواختی انجام می‌شود. در سیستم اسپینیت به علت اینکه نایکنواختی نخ قبل از تولید شدن برطرف می‌شود، ضایعات سخت کمتر کمتری در پی خواهد داشت.
۱۱. کیفیت بهتر نخ تولیدشده. در ماشین‌های ریوایندر مثل اتوکنر، برای هر حذف نایکنواختی نخ، یک پیوند در نخ لازم است؛ اما در سیستم اسپینیت یکنواختی برطرف می‌شود و پاره کردن و در نتیجه پیوند نخ لازم نیست.
۱۲. پروسه خیلی کوتاهتر تولید پارچه از پروسه متداول.
۱۳. کاهش هزینه تولید.
۱۴. کاهش ۲۵ درصد نیروی انسانی لازم جهت تولید.
۱۵. ۳۰% صرف انرژی کمتر.
۱۶. امکان بافندگی نیمچه نخ الیاف با استحکام کم و شکستنی.
۱۷. سهولت در کاربری.
۱۸. قابلیت اطمینان کاربری و بهره وری و اعتماد بالا. مایر برای معرفی این ویژگی از واژه Relanit استفاده کرده است که از ترکیب دو واژه Relay و Knit است.
۱۹. به علت اعمال تاب مجازی موقت نخ و حذف آن در ادامه، استحکام نخ را با تاب‌های بالاتر می‌توان تأمین کرد و بدین ترتیب، یک ماشین با یک گیج خاص قابلیت رنج متنوعی از وزن‌های مختلف پارچه را می‌تواند تولید کند.
۲۰. سیستم الکترونیکی داخلی سیستم درافت جهت اعمال کشش ملایم.
۲۱. تعبیه مدول فانتزی، یک واحد الگو گذاری که به کاربران اجازه می‌دهد انواع مختلف از طرح‌ها و فشن های ارائه نشده از سینگل-جرسی را طراحی کنند.
۲۲. استفاده از سیستم جمع‌کردن پارچه نوین با پخش‌کننده ذوزنقه‌ای نیروی کشش پارچه جهت جمع‌آوری پرقدرت و ملایم.
۲۳. با توجه به سیستم کشش و الکتریکی هر اسپینیت، طراحی شگفت‌آور افکت ها و الگوهای جدید و دلربا از نخ اسلاب (slub) و پارچه‌اینتارسیا (intarcia) با طرح‌های فوق‌العاده منظم، غیرمنظم، تدریجی و… میسر شده است. بدین ترتیب طرح‌ها و افکت‌هایی که تاکنون بر روی هیچ پارچه‌ای ندیده‌اید، می‌توان بر روی این ماشین به وجود آورد.

۲۴. تعویض راحت و آزادانه از بافت ساده و بافت الگوی پس‌زمینه در ماشین و بافتن راحت تمام طرح‌های پارچه‌های یکروسیلندر مثل ساده (Plain)، لاکنیت (Locknit) 1 و ۲، کراس میس (Cross Miss)، بریدز آیز (Birds eye)، ماک ریب (Mock Rib) و…

ریسبافتندگی در ایتما

ماشین‌های ریسبافتندگی، اولین بار در ایتمای ۱۹۸۷ توسط مایر اند سی ارائه شد.

در ایتمای ۲۰۱۱ هر سه لیدر ماشین‌های بافندگی شامل مایر اند سی آلمان و ترروت آلمان و پاوولینگ تایوان، یک نمایش بسته از ماشین‌هایی که توسعه دادنش را نوید داده بودند، آن‌هم فقط برای مشتری‌های قوی خود در پشت درهای بسته ارائه کردند.

ترروت با صفحات چاپ‌شده سعی در معرفی ماشین خود کرد.
دلیل این تبلیغات محدود، شاید این باشد که بازار هنوز آماده ارائه فنّاوری جدید نیست و سازندگان در حال ارزیابی واکنش بازار هستند.

اولین سیستم اسپینیت آماده به فروش تحت عنوان ماشین‌های سریال-اولی در ایتمای بارسلون ۲۰۱۵ توسط مایر ارائه شد که خوب هم فروخت و پتانسیل بالای ارائه فنّاوری جدید در بازار را شناساندند.

در ۲۰۱۷ مایر، سی‌سالگی ماشینش را جشن گرفت و بیان کرد که تاکنون بالغ بر ۱۰ هزار ماشین تحویل داده‌شده است.

به علت عدم آشنایی مشتری‌ها با ماشین و پیچیده‌تر بودن آن، مایر اند سی یک برنامه ارائه سرویس مشتری توسط یک اسیستنت را نیز فراهم کرده است. در ایتما ۲۰۱۹ نیز سیستم توسعه‌یافته Spinit 3.0 E توسط مایر ارائه‌شده است.

سیستم اسپینیت از زبان سازندگان آن

بازاریاب و مسئول فروش سیستم اسپینیت میکاییل ای توسچاک (Michael A. Tuschak) می‌گوید: اولین تولیدکننده با جسارت و مشوق یکجا آوردن این دو عملیات فنی-تکنیکی و علمی متمایز هستیم و پتانسیل استقبال بازار را عالی ارزیابی می‌کنیم.

برای موردتوجه قرار دادن بیشتر بر این‌چنین نوآوری‌هایی، تأثیر ماندگار موردنیاز و متناسب بالیاقت آن توسط این جایزه را احساس امیدواری می‌کنیم.

سباستین مایر (Sebastian Mayer)، از این توانایی و ویژگی احساس غرور می‌کند و این‌گونه بیان می‌کند: ریسندگی و بافندگی اکیداً ازنظر عملیات تکنیکی و ایدئولوژیکی جدا بوده‌اند و ما مبتکر ایجاد این فصل مشترک هستیم. ما رهبری فنّاورانه این دانش را بر عهده‌داریم. اسپین-نیت ماشینی برای ارائه یک آینده سبزتر و سیاست آینده مایر اند تمرکز بر تکنولوژهای هنر-بنیان ماشین است.

در یک بازه تحقیق و توسعه ۵ ساله توسط دکتر کونیگ اتینگن (Konig Ettingen) و ۳۰ ثبت اختراع فعال در سیستم اسپینیت و نوآوری‌های فراوانی در پس آن کاربردها و توسعه‌های وسیع خوابیده است.

مایر اند سی (Mayer & Cie) برنده جایزه اقلیم و محیط‌زیست

مایر اند سی (Mayer & Cie)، سازنده ماشین بافندگی حلقوی گرد بافی به مرکزیت آلبستات (Albstadt)، از طرف بارابا هندریکز (Barbara Hendricks)، ناظر محیط‌زیست آلمان، لایق کسب جایزه نوآوری در اقلیم و محیط‌زیست شد.

این شرکت، به خاطر فنّاوری ریسندگی و بافندگی حلقوی، سیستم‌های اسپینت (Spinit System)، جایزه نوآوری در اقلیم و محیط‌زیست (IKU) را کسب کرد. ناظر محیط‌زیست فدرال (BMUB) و فدراسیون صنایع آلمان (BDI)، به اختراعات جدیدی که بر حفاظت از اقلیم و محیط‌زیست تأکیددارند، هر دو سال یک‌بار جایزه اختراعات محیط‌زیست اعطا می‌کند.

داور IKU با بررسی کامل سیستم اسپینیت توانایی انجام این مقوله را در آن تائید کرد.

به همراه جایزه، برای کمک به فعالیت‌های زیست‌محیطی، ۲۵ هزار یورو پول نقد جایزه داده شد.

در زمان انتخاب برنده جایزه، داوران باه کمک سیستم فرانهوفر (Fraunhofer) و انستیتو تحقیقات نوآورانه (ISI)، فنّاوری و ویژگی‌های ماشین را به شکل جزئیاتی کنترل کردند.

پرواضح است که جهت سرمایه‌گذاری و تصمیم‌گیری جهت خرید این ماشین، با توجه به عدم دستیابی به اطلاعات معایب و محدودیت‌های آن (هرچند کم و محدود باشد)، صرف اتکا به مطالب این مقاله و مزیت‌های فراوان شمرده‌شده توسط سازنده، کافی نیست و نظر خریداران این ماشین نیز باید موردبررسی گردد.

ماشین‌آلات ارائه‌شده سعی در تهیه پارچه از نیمچه نخ را دارند. آیا ماشین سازان به سمت تهیه پارچه در یک ماشین یکپارچه از فتیله رفته‌اند و یا خواهند رفت؟

با توجه به توسعه‌های انجام‌شده، خواهیم دید آیا ریسندگان ماشین را می‌خرند و شروع به بافندگی می‌کنند؟ یا بافندگان ماشین را می‌خرند و شروع به ریسیدن می‌کنند؟ و یا نسل جدیدی از پیشگامانی خواهیم دید و ریسبافتندگان پدیدار خواهند شد. فقط زمان نشان خواهد داد!