مخمل‌بافی ؛ اوج هنر نساجی

مخمل‌بافی ، اوج هنر نساجی محسوب می‌شود و دارای انواع گوناگونی است.

مخمل، نوعی پارچه ابریشمی پرزدار است که در بافت آن از دو نوع تار، یکی به عنوان تار بوم و دیگری به عنوان تار پرز و یک نوع نخ پود استفاده می‌گردد که ظرافت آن در طرح، نقش و لطافت بافت است.

این هنر، اوج هنر نساجی محسوب شده و دارای انواع گوناگونی بوده است که زیباترین آنها مخمل نقش برجسته است که در آن رج نقشه (که از تارهای پرز شکل می‌گیرد) از سطح بوم و زمینه پارچه، برجسته خودنمایی می‌کند.

از انواع دیگر مخمل می‌توان به «مخمل ساده»، «مخمل گلدار»، «مخمل موجدار» و «مخمل دو خوابه» اشاره نمود که هر یک از آنها جذابیت و زیبایی خاص و بی‌نظیری دارند.

در دوره اسلامی نیز بافندگی انواع پارچه‌های ابریشمی ادامه یافت و در عصر سلجوقیان و سپس در دوره حکومت صفویان (عصر طلایی صنایع ایران) به اوج تکامل و پیشرفت رسید و بنابه اظهار بسیاری از صاحب نظران و کارشناسان محمل در این دوره ابداع گردیده است.

از مخمل جهت دوخت البسه اعیان و اشراف، دوخت پرده رویه مبلمان و صندلی کاخ‌ها و همچنین به منظور تجلید کتاب آسمانی قرآن و دوخت سجاده و جانماز نیز استفاده می‌شود.

مراکز عمده مخملبافی در ایران، شهرهای یزد و کاشان بوده است که مخمل کاشان از حیث تنوع رنگ و طرح و ظرافت در بافت و همچنین در جهت وجود هنرمندان خوش ذوق نقاش و نساجان چیره دست و خلاق، همواره دارای شهرت جهانی بوده است.