نحوه تشخیص فرش ماشینی از قالی

با وجود آنکه به نظر می رسد برخی از فرش های ماشینی که با طرح های زیبا و مناسب بافته شده اند با توجه به ارزانی قیمت آنها از قالی های دست بافت نامرغوب بهتر هستند. ولی با وجود این هیچ گاه فرش ماشینی را با قالی در هر کیفیتی که باشد نمی توان مقایسه کرد.

فرش ماشینی را بعد از مدتی استفاده مانند موکت مستعمل میتوان به دور انداخت در حالی که قالی حتی نوع نامرغوب آن در مرور زمان زیباتر و با ارزش تر خواهد شد. برای آن دسته از افرادی که قادر به تشخیص فرش های ماشینی از قالی نیستند به اختصار به چند مورد اختلاف آن ها اشاره می کنیم.

۱- در صورتی که فرش های ماشینی را از قسمت پشت آن مورد مطالعه قرار دهیم ملاحظه میکنیم که تار و پود فرش به صورت بسیار مرتب و منسجم و یکپارچه شبکه بندی شده اند و هم چنین حالت زبری خاصی را به هنگام دست کشیدن بر روی این قسمت احساس می نمائیم.

۲- در فرش های ماشینی اشکال طرح نسبت به محورهای فرش کاملا متقارن هستند. و این حالتی است که فقط در قالی های بسیار ظریف و دقیق دست بافت دیده می شود.

۳- برخلاف قالی که نقشه آن در پشت و روی آن یکسان به نظر می رسد در فرش های ماشینی به خصوص انواع نامرغوب آن جزئیات طرح در پشت فرش به طور کامل واضح نبوده و مات به نظر می رسد. ریشه های قالی ها در حقیقت همان امتداد تارها هستند در صورتی که در بسیاری از فرش های ماشینی ریشه ها بصورت جداگانه بافته شده و به فرش متصل شده اند و یا اینکه فرش بدون ریشه می باشد. به علاوه شیرازه فرش ماشینی مانند ابعاد فرش، بسیار منظم و یکنواخت است که به آسانی از شیرازه قالی قابل تشخیص می باشد.

۴- هرگاه فرش ماشینی را از قسمت روی آن و امتداد عرض فرش تا کنیم پرزها در محل تا شده به صورت ردیف های افقی کاملا منظم ( مانند الیاف بُرس ها ) در کنار یکدیگر ظاهر میشوند و فاصله ایجاد شده در این ردیف ها به شکل دهلیزهای کاملا مستقیمی به نظر می رسد و این کیفیتی است که در میان قالی ها به طور معمول دیده نمی شود و سرانجام عامل مهم دیگر در تشخیص فرش های ماشینی در پوک بودن و حالت اسفنجی پرزهای آن و کم وزن بودن نسبی آن نسبت به قالی و هم چنین عدم قابلیت تا شدن آسان آن در جهت های طولی و عرضی است به همین دلیل است که فرش های ماشینی را اغلب لوله می کنند.

منبع: کتاب فرش ایران / محمد جواد نصیری