نحوه عملکرد جلیقه ضد گلوله چگونه است؟

تحریریه مجله نساجی کهن – محمد علی فیروزه

لباس های ضد گلوله یا مقاوم به عنوان یک لباس مقاوم یا در واقع زره شخصی است که به طور خاص برای محافظت از فرد در برابر ضربه گلوله های گرم به اندام های حیاتی افراد طراحی می شود.

عملکرد اصلی این لباس ها اینگونه است که با جذب ضربه گلوله ها و قطعات کوچک از تسلیحات منفجره، از نفوذ آنها در بدن فرد استفاده کننده جلوگیری می کند. به طور کلی منسوجات ایمنی شامل جلیقه های ضد گلوله ، جلیقه های ضد گلوله ، جلیقه های بالستیک و جلیقه های مقاوم در برابر گلوله می شود. این منسوجات برای نیروهای پلیس، نگهبانان امنیتی، محافظان، سربازان جنگی و افراد شخصی تولید و مصرف می شوند.

ایده جلیقه های ضد گلوله در قرن ۱۵ میلادی مطرح گردید، در آن زمان امپراتوری های ایتالیا و روم اولین زره ها تولید کردند. که این رزه ها شامل لایه های فلزی برای دفع گلوله ها می شدند، اگرچه کارایی آنها در برابر سلاح گرم چندان موثر بود. بعداً در سال ۱۸۰۰ میلادی ژاپنی ها زره هایی تولید کردند که شامل لایه ای منسوج ابریشم نرم می شد که بسیار موثرتر از انواع قبلی بود ولی به خاطر گران بودن تولید آن با مشکلاتی همراه بود.

در سال ۱۹۰۱ ، ارتش ایالات متحده آمریکا به سمت ایده تولید جلیقه نرم مقاوم در برابر گلوله و مواد انفجاری توپخانه روی آورد. در طول جنگ جهانی دوم، جلیقه های Flak اختراع گردید که از الیاف نایلون بالستیک ساخته شده بودند. علیرغم عدم کارآمدی مناسب آنها، به دلیل ایجاد احساس امنیت بهتر برای سربازان، از آنها به طور گسترده استفاده گردید. بعداً در سال ۱۹۶۰ ساخت جلیقه ضد گلوله با کشف الیاف جدید امکان پذیر شد. در اوایل دهه ۱۹۷۰ ، پارچه بالستیک Kevlar DuPont ساخته شد که قبلاً در ساخت لاستیک مورد استفاده قرار می گرفت.

علاوه بر لایه های دیگر، پارچه Kevlar با مقاومت بسیار بالا و ضدآب تولید گردید که افزایش بسیار چشمگیری ایجاد کرد و مقاومت را تضمین می کند و در نتیجه پارچه ضد گلوله معرفی گردید.

داخل جلیقه ضد گلوله:

جلیقه ضد گلوله عمدتا از دو قسمت تشکیل شده است:
۱. پانل بالستیک ضد گلوله به شکل جلیقه
۲. پوسته رویی و ظاهری

پانل بالستیک ضد گلوله به شکل جلیقه:
پنل جلیقه ضد گلوله از لایه های گوناگونی ساخته شده است به صورتی که هر لایه از کنارهم قرار گرفتن چند فیلم الیاف یا بافت بالستیک ایجاد شده اند که در عین حال بسیار سبک و مقاوم هستند. در تولید لایه های بالستیک معمولا ازKevlar ، Dyneema ، Spectra Shield ، Twaron ، Bynema استفاده میگردد.

در صورتی که مواد مصرفی قابلیت بافت داشته باشند میتوان از آنها به صورت بافت شده استفاده کرد مانند الیاف کولار، ولی در صورتی که قابلیت بافت وجود نداشته باشد با استفاده از رزین ها این الیاف در کنار هم قرار میگردند و خاصیت لازم را ایجاد میکنند. سپس تمامی لایه در کنار هم قرار گرفته و با استفاده از یک فیلم پلی اتیلن به صورت یک پکیج و بسته آماده میگردند. که این پکیج داخل پوسته جلیقه قرار میگیرد.

پارچه پوسته رویی:
پوسته پارچه ای جلیقه های ضد گلوله از نایلون یا ترکیبی از الیاف پنبه/پلی استر ساخته شده است. جنس لایه داخلی و خارجی جلیقه ها به خاطر ایجاد راحتی بیشتر دارای جنس متفاوتی می باشند. سمت داخلی جلیقه از الیاف Kumax به خاطر داشتن جذب انتخاب میگردد ولی قسمت خارجی به خاطر نیاز به داشتن مقاومت و محافظت بیشتر از پارچه های نایلونی استفاده میگردد. در کناره های جلیقه نیز نوارهای پارچه ای الاستیک و گیره های فلزی محکم دوخته میشود تا فرد بتواند جلیقه را محکم به بدن خویش محکم کند.

هنگام برخورد گلوله با جلیقه چه اتفاقی روی میدهد:

هنگامی که گلوله اسلحه دستی به جلیقه ضد گلوله برخورد می کند، گلوله در “شبکه” الیاف بالستیک جلیقه گیر می کند. الیاف بالستیک با جذب و پخش تمام انرژی ضربه از گلوله ، سرعت گلوله را از طریق اصطکاک کاهش می دهد تا زمانی که گلوله متوقف شود و در نهایت باعث تغییر شکل و شکل گرفتن آن به شکل “قارچ” شود. با این مکانیزم جلیقه گلوله های تفنگ و قطعات کوچک تسلیحات نظامی را جذب می کند و از آسیب جدی بدن کاربر جلوگیری می کند.

در مورد کلمه “ضد گلوله” می توان گفت که یک اصطلاح نسبی است، زیرا بیشتر پارچه های ضد یا مقاوم به گلوله برای محافظت از بدن و زنده ماندن، در برخورد گلوله های انواع خاصی از اسلحه ها با کالیبر مشخص طراحی شده اند و بنابراین نمی توانند از فرد در برابر تمامی تهدیدات موجود محافظت کنند.

به همین علت بسیار اهمیت دارد که در هنگام خرید با توجه به خطرات احتمالی جلیقه ضد گلوله یا مقاوم به گلوله مناسب را انتخاب کرده که در مقابل گلوله و تسلیحات اطراف شما مقاومت مناسب را داشته باشد و از شما حفاظت کامل را انجام دهد. علاوه بر این ، طول عمر به طور معمول جلیقه ها بیشتر ۵ تا ۱۰ سال است که پس از اصابت گلوله یا ضربه چاقو از بین می رود. در پایان توصیه میشود، از جلیقه ضد گلوله خود بهترین مراقبت را داشته باشید تا بتواند ایمنی شما به بهترین وجه تامین کند.