نساجی؛اصیل،کارآفرین و سودآور

در گفتگوی دو تن از کارشناسان صنعت نساجی کشور با رسالت مطرح شد:‏

نویسنده: سعید احسانی

صنعت نساجی یکی از قدیمی ترین و ارزشمندترین صنایع کشور محسوب می شود که امروزه فاصله نسبتا زیادی از جایگاه اصلی خود پیدا کرده است.در بررسی کارنامه عملکرد سالهای گذشته صنعت نساجی کشور، به نقاط درخشانی برمی خوریم که حاکی از وجود توانمندی ها و قابلیت های فراوان این صنعت است. اما امروزه با وجود پیشرفت های فراوان در فناوری های مرتبط با ساخت تجهیزات مورد نیاز این بخش از مولد اقتصاد ، توفیق در برنامه های صادراتی و کسب سهم مطلوب از بازارهای مصرف جهانی، آن هم در شرایط پررقابت امروز اقتصاد جهان، جز با تدوین و طراحی راهبردی و برقراری امنیت اقتصادی در مسیر تولید به صادرات، میسر نخواهد بود.لذا باید با گره زدن تار صنعت به پود نساجی، آینده ای درخشان برای این صنعت متصور بود. یکی از این اقدامات می تواند حرکت بر مدار توجیه اقتصادی و مزیت سنجی و قرار دادن دستور کار تقویت و توسعه این صنعت در برنامه های کلان اقتصادی کشور باشد.کارشناسان راهکارهای بسیاری را برای این مهم پیشنهاد می کنند که در زیر به چند نمونه از آن به طور خلاصه اشاره می شود:‏

‏۱-سعی در کاهش قیمت تمام شده محصولات نساجی

‏۲-اعطای وام های کم بهره از محل حساب ذخیره ارزی

‏۳-تولید نهایی و حصول کالای قابل مصرف، که همواره بیش از تولید کالای خام و فرآوری نشده، حاوی ارزش افزوده اقتصادی است. ‏

‏۴-نجات صنعت نساجی از طریق اتصال عملی آن به صنعت پوشاک و اجرای برنامه های پرقدرت صادراتی

۵-حمایت از تولیدکنندگان مواد اولیه صنعت نساجی نظیر پنبه کاران.چراکه برای نمونه پنبه، مهم ترین ماده اولیه مورد نیاز صنعت نساجی است.‏

‏۶-حمایت دولت از واحدهای تولید پوشاک با روشهایی نظیر اعطای تسهیلات ارزان قیمت ریالی (متعلق به شبکه بانکی و نه حساب ذخیره ارزی)

۷-بازاریابی مناسب و حضور در نمایشگاههای داخلی و خارجی برای ایجاد رقابت کیفی و کمی بهتر‏

‏۸-برقراری سازوکارهای تشویقی همچون اعطای جوایز صادراتی، ایجاد مناطق ویژه نساجی و پوشاک با شرایط خاص، ایجاد شهرک های صنعتی تخصصی در تولید و صادرات پوشاک و تولید برای عرضه به بازار داخل، به گونه ای که نیازمندی های واقعی بازارهای مصرف به خوبی تشخیص داده شده و برای هر بازاری، پوشاک و پارچه جذاب آن تولید شود.

و…‏

در همین خصوص مصاحبه کوتاهی با دوتن از کارشناسان صورت داده ایم که از نظرتان می گذرد.‏

یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با اشاره به قدمت صنعت نساجی در کشور، گفت : نساجی قبل از صنعت نفت به عنوان صنعت اول کشور شناخته می شود.سید مهدی صادق با بیان اینکه ریسندگی و بافندگی با هنر ناب ایرانی یا رنگرزی هنرمندانه با رنگدانه ها و برگ های رنگی مناسب با نخ یا پارچه سبب شده بود تا صنعت نساجی از قابلیت بالایی در صادرات برخوردار باشد،افزود: درگذشته های نه چندان دور صادرات منسوجات داخل نظیر فرش ابریشمی،
که ازنظر پشم ریسی و نخ ریسی به صنعت نساجی وابسته می شود،واحدهای صنعتی زیادی را فعال کرده و اشتغالزایی بالایی داشته است.رفته رفته با ورود فناوری های ماشینی این میزان اشتغالزایی بالاتر هم رفته است.صادق در ادامه از واحدهای صنعتی بزرگی همچون نساجی قائمشهر یا چیت سازی تهران یاد کرد و اظهار داشت:در گذشته واحدهای صنعتی نساجی بزرگی در کشور وجود داشت که محصولاتشان از توان بالای رقابتی با نمونه های مشابه خارجی برخوردار بود ومحصولات نساجی تولید داخل از مهمترین کالاهای صادراتی درآمد زا محسوب می شد.وی تصریح کرد:پس از انقلاب اسلامی و فرار صاحبان بزرگ صنایع نساجی ازکشور و بدون متولی ماندن این صنایع ذی ارزش،دولت به ناچار مدیریت آن را بر عهده گرفت تا به حیات این صنعت لطمه جدی وارد نشود.این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با مثبت ارزیابی کردن فعالیت بخش خصوصی مرتبط با این صنعت کهن در کشور اضافه کرد: به دلیل آنکه دولت اقدامات لازم و به موقع را برای به سازی و نوسازی و همجنین به روز کردن تجهیزات کارخانه ای با ماشین آلات مدرن انجام نداد،متاسفانه تغییر مثبتی ایجاد نشد یا اینکه کشور نتوانست روی درآمد اقتصادی حاصل از این فرصت بالفعل گدشته و بالقوه کنونی نهایت بهره را ببرد.صادق با تاکید بر این که وام های حمایتی باید به کسانی پرداخت شود که برای راه اندازی و تجهیز یک واحد صنعتی -تولیدی نظیر کارگاه یا کارخانه نساجی اقدام می کنند،بیان کرد:بخش دولتی با عدم دلسوزی مدیران این بخش در نوسازی و به روز نکردن ماشین آلات(و امکانات) و مدل های جدید رنگ و بافت و… وضعیت تاسف بار کنونی را ایجاد کرد.وی با اذعان به اهلیت و دلسوزی بخش خصوصی در اهتمام به تولید صادرات محور با کیفیت و کمیت بالا،افزود: دولت از ظرفیت های بالایی برای کمک به این صنایع برای اعاده جایگاه رفیع رشد،توسعه و ارتقا برخوردار است.وی همچنین به روز کردن کیفی و کمی ماشین آلات نساجی را یکی از راه های رونق دوباره این صنعت در کشور دانست و افزود:قیمت تمام شده پایین ، تنوع در تولید و کیفیت بالای برخی محصولات وارداتی اقبال خرید آن را بالابرده و به تولید داخل ضربه زده است.به گفته این نماینده مجلس شورای اسلامی، قاچاق و واردات بی رویه را از مهمترین مسائل مبتلابه صنعت نساجی در کشور است.صادق راهکارهایی نیز ارائه داد که عبارتند از:۱-به روز کردن ماشین آلات فرسوده واحدهای قدیمی نساجی که ماحصل این کار دستکم تنوع در تولید و کاهش قیمت تمام شده است.۲- برنامه ریزی برای نوسانات متناسب تعرفه ای محصولات وارداتی نساجی،۳- فرهنگ سازی استفاده از محصولات داخلی نساجی از طریق رسانه های ارتباط جمعی،۴-ابلاغ چند باره و تاکید مقام معظم رهبری به تمامی واحدهای صنعتی و تولیدی برای تولید کالای با کیفیت و کمیت و متنوع در حد صادرات که علاوه بر اشتغالزایی موثر به درآمدزایی و غرور ملی می انجامد.۵-نظارت دقیق به واردات محصولات از مبادی قانونی و جلوگیری از قاچاق و واردات هدفمند محصولات مورد نیاز و تلاش برای بومی سازی و خرید فناوری به جای محصولات نهایی و ….رئیس کمیته صنعت مجلس شورای اسلامی در خصوص سئوالی در مورد اثر اجرای قانون هدفمندی بارانه ها بر صنعت نساجی کشور ،گفت:به یقین نمی توان از اثر کم یا زیاد اجرای این قانون برصنایع کشور چشم پوشی کرد چراکه با هدفمندی یارانه ها و واقعی شدن قیمت ها محدودیت های جدیدی ایجاد شد که در اکثر مواقع با مدیریت صحیح و در برخی جاها با حمایت های اولیه در چند سال نخست برای رسیدن به ثبات لازم قابل حل است.صادق افزود:اما باید دید که هدفمندی یارانه ها و رساندن قیمت حامل های انرژی به میزان واقعی آن چند درصد از سهم قیمت تمام شده یک محصول را تشکیل می دهد.باید گفت که این اقدام شاید تنها ۱۰ درصد قیمت تمام شده محصولات صنعت نساجی را شامل می شود که بر این اساس باید با افزایش کیفی و کمی محصولات تنها با اندکی سرمایه گذاری و دقت بیشتر و مدیریت بهتر به ارتقای کیفیت و کمیت و البته افزایش بهره وری لازم دست یافت و نارسایی های موجود را از بین برد.‏

دبیر انجمن صنعت نساجی کشور نیز با اشاره به قدمت چندهزارساله این صنعت کشور با محصولات دستی(و نه ماشینی) و البته هنری نساجان کشور ، گفت :اکثریت قریب به اتفاق کشورهای دنیا از جمله کشور ما از طریق صنعت نساجی پای به دوره انقلاب صنعتی گذاشتند

دکتر حائری این صنعت را وارداتی دانست و افزود:با ماشینی شدن تولیدات از جمله محصولات نساجی،این صنعت از نخستین صنایع وارد شده به کشور بود که در ادامه منتج به ساخت کارخانجات بزرگ نظیر چیت سازی و نساجی ها شد.‏

حائری با بیان اینکه این صنایع در هر شهری که قرار داشت به عنوان قطب اقتصادی آن به حساب می آمد و تا کنون که حتی اثری از بسیاری از آن کارخانجات وجود ندارد، اما به دلیل با برندسازی های جاودان همچنان نقل زبانها به هر بهانه ای است.‏

وی با اشاره به اینکه در آغازین روزهای پس از انقلاب اسلامی ، صنایع نساجی کشور از مالکیت خصوصی درآمدو به بخش دولتی واگذار شد،تصریح کرد:به دلیل نبود مدیریت های درست مالی جهت ارتقای این صنایع،امروزه شاهد تعطیلی بسیاری از این واحدها هستیم و روزهای بد و افول یافته نسبت به دوران اوج قدرت آن در کشور را از نظر می گذرانیم.‏

وی یکی دیگر از دلایل بسته شدن و تعطیلی این واحدهای تولیدی را واقع شدن کارخانجات آن در مراکز شهرها عنوان کرد و اظهار داشت:بالارفتن قیمت زمین و تغییر کاربری آن از واحد تولیدی به سایر واحدها به دلیل مقرون به صرفه نبودن سرمایه گذاری در صنعت نساجی نسبت به سایر صنایع یا اقدامات مالی دیگر از دیگر عوامل مهم تعطیلی اکثر واحدهای نساجی قدیمی و پرسابقه و تجربه در کشور است.‏

وی در ادامه با مثبت ارزیابی کردن وضعیت صنایع نساجی کشورگفت:هرچند کارخانجات بزرگی که برندهای معروف و شناخته شده ای به حساب می آمد بسته شدند،اما چندین کارخانه بزرگ و کوچک جایگزین آن شده اند که البته تولیدات ارزشمندی نیز دارد. ‏

سخن پایانی اینکه با راهکارهای فوق الذکر و نمونه های مشابه دیگر می توان ضمن خارج ساختن صنعت پرمزیت و دارای قابلیتهای بالای اقتصادی نساجی از بحران، گامی مهم در مسیر کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و اشتغالزایی و رفع بیکاری گام برداشت. بدیهی است یکی از مهمنرین راهکارهای موجود برای توسعه صادرات غیرنفتی و اشتغالزایی و کارآفرینی که از اهداف پراهمیت مجموعه نظام اقتصادی کشور است، همانا نظارت و مدیریت اقتصادی صحیح و حمایت های دولتی هدفمند از صنایعی نظیر صنعت نساجی است.

روزنامه رسالت، شماره ۷۳۸۲