نساجی، وزنه فراموش شده صنعت در ایران

صنعت نساجی در ایران به رغم گستردگی، قدمت و سابقه طولانی و درخشان خود در گذشته چنانکه باید و شاید تاکنون نتوانسته مانند سایر صنایع رشد کند.

عدم حمایتهای عقلایی دولتی، کمبود مواد اولیه مرغوب، واردات بی رویه، بالا بودن هزینه تولید و فقدان تنوع در تولید و … از جمله مسائلی است که به مشکلات این صنعت دامن زده است.این صنعت در ایران به دلیل بالا بودن هزینه دستمزد در مقابل سایر تولیدکنندگان و فرسوده بودن وسایل تولید که تشدید کننده پائین بودن بهره وری نیروی کار نیز می شود کمتر قادر به رقابت با بازار جهانی است.بنابراین برای دستیابی به توان رقابتی لازم است از تکنولوژی نوین و وسایل جدید برای تولید بهتر استفاده شود و به دلیل بالا بودن دستمزد در مقابل سایر تولید کنندگان بهتر است روشهای سرمایه گذاری در این بخش اصلاح شود زیرا با وجود صنایع عظیم پتروشیمی، صنعت نساجی از مزیت عمده ای در جهت تهیه مواد اولیه ارزان قیمت برخوردار است.

در ایران هشت هزار و۷۰۰ کارخانه نساجی بزرگ و کوچک وجود دارد
در ایران حدود هشت هزار و۷۰۰ کارخانه نساجی بزرگ و کوچک در نقاط مختلف کشور وجود دارد که بیشتر کارخانجات بزرگ بعد از انقلاب به تملک دولت و نهادها درآمدند اما متأسفانه هیچ گونه تغییری در ساختار مدیریتی آنها مشاهده نشد و به علت فرسودگی ماشین آلات و عدم مدیریت علمی و تخصصی فقط سرمایه های ملی به هدر رفت در حالیکه واحدهای نساجی قبل از انقلاب صادرات قابل توجهی داشتند.هم اکنون سالهاست که نه تنها صادرات گذشته وجود ندارد بلکه در حدود ۳۰ درصد از بازار مصرفی داخلی را کارخانجات نساجی به دلیل مدیریت ناکارآمد و واردات بی رویه از دست داده اند.در این برهه از زمان ضروریست که مسئولین صنایع با نگاه مدیریت علمی به اقتصاد جهانی به خصوص صنایع نساجی کشورهای توسعه یافته و مدیریت توانمند و کارآمد که احاطه به تکنولوژی روز را در این صنایع دارند بپردازند تا بتوانند این صنایع فرسوده و بحران زده را از لحاظ تکنولوژی و مدیریت توسعه یافته و کارآمد کنند.در حال حاضر صنعت نساجی با همه مشکلاتی که دارد سهم به سزایی در ارزش افزوده و ارزش تولیدات صنعتی کشور دارد و با توجه به نیروی انسانی شاغل در این بخش نقش مهم آن در اقتصاد کشور ایران قابل چشم پوشی نمی باشد.

عدم سرمایه‌گذاری در بخشهای مهم، اساسی ‌ترین مشکل صنعت نساجی
برخی صاحبنظران و کارشناسان اساسی ‌ترین مشکل صنعت نساجی را عدم سرمایه‌گذاری در بخشهای مهم این صنعت در سنوات گذشته اعلام می کنند و تاکید دارند: سرمایه‌گذاری در بخش محصول نهایی، تولید، بسته‌بندی و بازاریابی از جمله بخشهای مهم است که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.علاوه بر این بازاریابی محصولات، مهمترین مشکل صنعت نساجی در جهان و در ایران است که متاسفانه در این زمینه نیز سرمایه‌گذاری کمتری انجام شده استصنعت نساجی یکی از مهمترین صنایع کشور بعد از صنعت پتروشیمی، نفت و مواد غذایی است اما اگر نتواند همگام با سایر کشورها صادرات داشته باشد صنعت مفیدی نخواهد بود.همچنین مساعد نبودن وضعیت کشت پنبه در ایران بخشی از صنایع نساجی را در تهیه مواد اولیه با کیفیت دچار مشکل کرده است به همین دلیل برای تامین پنبه مورد نیاز مجبوربه تهیه مواد اولیه از کشورهای قزاقستان و ترکمنستان هستیم که کیفیت پایین تری نسبت به پنبه ایرانی دارند.اغلب دستگاههای نساجی در کشور فرسوده است و باید کل تجهیزات صنایع نساجی در ایران نوسازی شود از اینرو باید با یک جهش ملی سرمایه ملی را به سمت ماشین آلات نو در نساجی سوق داد.صنعت نساجی در کشور دچار بحران جریانی است نه ساختاری که در صورت حمایت دولت می‌تواند به جایگاه واقعی خود ارتقا یابد.بر اساس پروانه‌های صادره تا پایان سال ۸۶، میزان اشتغال و سرمایه گذاری در صنعت نساجی به ترتیب ۹ و هفت درصد کل صنایع را به خود اختصاص می‌دهد همچنین سهم ارزش افزوده آنها بین ۴ تا ۴.۵ درصد است.
در طرح آمایش صنعت و معدن ۵۷ پروژه نساجی و چرم پیش بینی شده است

صنعت نساجی جزو صنایعی است که حجم اشتغالزایی و ارزش افزوده آن بالااست و از منابع مهم درآمدی کشور محسوب می‌شود از اینرو در طرح آمایش صنعت و معدن ۵۷ پروژه نساجی و چرم پیش بینی شده که با ۱۱ هزار و ۶۷۴ میلیارد ریال سرمایه اولیه اجرا خواهد شد.در طرح آمایش صنعت و معدن سرمایه گذاری خوبی در صنعت نساجی پیش بینی شده و تسهیلات ارزی و ریالی نیز برای اجرای این طرحها در نظر گرفته شده است.پیش بینی می شود با اجرای ۵۷ طرح در ۲۳ رشته هفت هزار و ۵۱۲ شغل جدید در کشور ایجاد شودوعضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس هشتم نیز درباره صنعت نساجی گفت: صنعت نساجی سالهاست دچار مشکلاتی همچون واردات بی رویه و قاچاق کالا از مبادی قانونی یا غیرقانونی است.مهدی صادق با تاکید بر اینکه بحران صنعت نساجی مربوط به سالهای اخیر نیست بلکه ریشه در گذشته ای نه چندان دور دارد افزود: بحران نساجی با ماشین آلا ت فرسوده و قدیمی شدن صنعت آغاز شد که قاچاق کالا و نیز واردات بی وریه باعث ناتوانی در مقابله با انواع خارجی پوشاک و پارچه شد.نماینده آستانه اشرفیه در مجلس هشتم در ادامه، نقش ماشین آلات در صنعت نساجی را مورد تاکید قرار داد و یادآور شد: امروزه برای رقابت با پارچه خارجی به ماشین آلات و تکنولوژی روز نیاز است.

۴۰ درصد نیاز کشور به محصولات نساجی از طریق قاچاق و واردات تأمین می شود
یک کارشناس صنعت نساجی هم گفت: با وجود مزیتهای نسبی فراوان در صنعت نساجی که می‌توان به عنوان نقطه مثبتی در تامین نیاز داخلی به منسوجات و پوشاک و دستیابی به بازارهای صادراتی و ارز‌آوری مناسب تلقی شود اما متاسفانه ۴۰ درصد نیاز کشور به محصولات نساجی از طریق قاچاق و واردات تأمین می شود که این موضوع هر سال میلیاردها دلار به اقتصاد ملی ضرر می زند.علی پاکزاد اظهار داشت: ورود بی رویه منسوجات خارجی به داخل به ویژه از کشورهای چین، استرالیا، دبی و ترکیه از چند سال گذشته تاکنون به نوعی زمینه ساز زمین خوردن صنایع نساجی داخلی شده است.وی با اعلام اینکه راهکار اساسی برای جلوگیری از واردات بی رویه تاکنون عملیاتی نشده است، افزود: کاهش بهره ‌وری و از دست دادن بازارهای داخلی و خارجی با وجود رقبایی مانند چین و هند، تایلند و… بسیاری از فرصتهای صنعت نساجی کشور را  از بین برده است.این کارشناس صنعت نساجی ضعف قوانین و مقررات تولید را ریشه اصلی مشکلات صنعت نساجی در ایران عنوان کرد.به هرحال صنایع نساجی یکی از قدیمی‌ترین و مهمترین صنایع کشور و استان گیلان است در صورتی که حمایتهای لازم از تولید کنندگان این صنعت انجام شود این صنعت می‌تواند به عنوان یکی از ارکان اصلی بخش صنعت و معدن نقش ایفا کند.
خبرگزاری مهر