نگاهی به فرایند مناسبات ترکیه و ترکمنستان به بهانه سفر بردی محمداف به آنکارا

آنکارا – ‘ قربانعلی بردی محمد اف ‘ رییس جمهوری ترکمنستان در راس هیات بلندپایه ای به دعوت رسمی ‘عبدالله گل’ رییس جمهوری ترکیه سه شنبه شب وارد آنکارا شد و مورد استقبال ‘ظفر چاغلایان’ وزیر اقتصاد و ‘محمد شمشک’ وزیر دارایی ترکیه و مقامات استانی آنکارا قرار گرفت.

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، عبدالله گل نیز امروز چهارشنبه در کاخ ریاست جمهوری از بردی محمداف استقبال رسمی بعمل آورد.

این سفر مصادف با بیستمین سالگرد ایجاد روابط دیپلماتیک بین دو کشور ترکیه و ترکمنستان و اولین سفر خارجی ‘بردی محمد اف’ پس از انتخاب مجددش به عنوان رییس جمهوری ترکمنستان است.

این سفر در واقع پنجمین سفر بردی محمداف به ترکیه در چهار سال اخیر به مناسبتهای مختلف است.

روابط دیپلماتیک آنکارا – عشق آباد به دنبال استقلال ترکمنستان و به رسمیت شناختن شدن این کشور توسط ترکیه در ۲۹ فوریه ۱۹۹۲ میلادی برقرار شد.

ترکیه برنامه های مفصلی برای استقبال و پذیرایی از محمد اف برای تبیین علاقه و اهمیتی که به توسعه و تعمیق روابط خود با ترکمنستان دارد، تدارک دیده است. در این راستا قرار است عبدالله گل نشان دولتی ترکیه را به وی تقدیم کند.

بعداز دیدار رسمی هیات های دوکشور به ریاست روسای جمهور، چند سند همکاری بین ترکیه و ترکمنستان نیز به امضا خواهد رسید.

رییس جمهور ترکمنستان سپس در محل نخست وزیری ترکیه با ‘رجب طیب اردوغان’ نخست وزیر دیدار کرده و اردوغان ضیافت نهاری برای وی ترتیب داده می دهد.

رییس جمهوری ترکمنستان قرار است با حضور در مجلس ترکیه خطاب به نمایندگان در مجمع عمومی این مجلس سخنرانی کند.

پیش بینی می شود دو رییس جمهوری فردا عازم استانبول شده و در نشست شورای کار ترکیه – ترکمنستان که توسط شورای روابط اقتصادی خارجی ترکیه وابسته به اتحادیه اتاقها و بورسهای این کشور تشکیل می شود شرکت کرده و فرایند مناسبات اقتصادی و تجاری دوکشور را با نمایندگان بخش خصوصی بررسی کنند.

بنابه اطلاعیه شورای روابط اقتصادی خارجی ترکیه، ۶۰۰ تن از کارآفرینان و بازرگانان و صاحبان صنایع ترکیه در این نشست حضور خواهند داشت. نمایندگان بخشهای انرژی، بانکداری، گردشگری، نساجی، ارتباطات، خدمات مهندسی و پیمانکاری از جمله بخشهایی هستند که به حضور و فعالیت در ترکمنستان اشتیاق دارند.

آنکارا در نظر دارد زمینه سرمایه گذاری بیشتر شرکتهای ترکیه ای در ترکمنستان را فراهم کند و در این راستا درحال رایزنی با عشق آباد است تا ورود سرمایه بیشتر ترکیه به این کشور را تسهیل بخشد.

ترکیه برای توسعه بازار صادراتی و بازار خدمات مهندسی و پیمانکاری خود در ترکمنستان تلاش گسترده ای دارد و در چهار سال اخیر توانسته جایگاه اول را که پیش از این در اختیار روسیه بود بخود اختصاص داده و به صورت بزرگترین شریک تجاری ترکمنستان در آید.

مهمترین واردات ترکیه از ترکمنستان، پنبه، محصولات نساجی، انرژی، محصولات شیمیایی و کشاورزی است. در مقابل فلزات، لوازم خانگی پایدار، تولیدات الکترونیک، مواد غذایی، تولیدات نساجی و صنایع پوشاک، لوازم ساختمانی، لوازم و تجهیزات مخابراتی و دارو به آن کشور صادر می کند.

حجم تجارت ترکیه و ترکمنستان در سال ۲۰۱۰ میلادی با ۱۹ درصد افزایش نسبت به سال ۲۰۰۹ به ۵/۱ میلیارد دلار و در سال ۲۰۱۱ میلادی نیز به ۹/۱ میلیارد دلار رسید که ۵/۱ میلیارد دلار آن را صادرات ترکیه به ترکمنستان تشکیل می داد.

ترکمنستان یکی از کانون های مهم مورد توجه شرکتهای خدمات مهندسی و پیمانکاری ترکیه است. حجم پیمانهای شرکتهای ترکیه در ترکمنستان به مرز ۲۴ میلیارد دلار رسیده است. شرکتهای ترکیه ای تاکنون ۶۹۰ طرح بزرگ و متوسط و کوچک در ترکمنستان اجرا کرده اند.

در سال ۲۰۱۰ میلادی ۵۹ پیمان بین شرکتهای ترکیه ای و ترکمنستان منعقد شد که ارزش آنها بالغ بر ۳/۴ میلیارد دلار و در سال گذشته میلادی نیز برای اجرای ۵۹ پروژه به ارزش ۲/۳ میلیارد دلار پیمانهایی بین دوطرف منعقد شده است.

می توان گفت ترکمنستان بزرگترین بازار خدمات مهندسی و پیمانکاری ترکیه در آسیای مرکزی و قفقاز بشمار می رود.

در دوره جدید با توسعه میادین گازی روسیه و به تبع آن کاهش تمایل مسکو به واردات گاز از ترکمنستان، دولت عشق آباد را به یافتن راه های دیگری برای توسعه صادرات گاز آن کشور سوق داده و ترکیه نیز که به شدت به تامین انرژی از خارج وابسته است و در صدد ایجاد تنوع در منابع تامین گاز و کاهش وابستگی به روسیه است، به همکاری با ترکمنستان اهمیت ویژه ای قائل است.

در این راستا پیش بینی می شود موضوع انتقال گاز ترکمنستان به ترکیه و ترانزیت آن به اروپا بار دیگر ولی با تاکید بیشتر در مذاکرات روسای جمهوری دوکشور مطرح شود.

بهترین، قابل اجراترین و مقرون به صرفه ترین راه صدور گاز ترکمنستان به اروپا ، قلمرو جمهوری اسلامی ایران است که این مسیر به علت فشارهای آمریکا چندان به زبان آورده نشده و مسیری با عنوان ترانس خزر مطرح است که ادامه نامعلومی در رژیم حقوقی دریای خزر، ضرورت عبور آن از مسیرهای جمهوری آذربایجان و گرجستان، امکان تحقق آن را با دشواریها و هزینه های گزاف روبه رو کرده است.

به گفته کارشناسان روابط بین المللی در آنکارا ، روابط ترکیه با جمهوری های آسیای مرکزی در ۱۰ سال اخیر شاهد تحولات جدی نبوده است ولی ترکیه می کوشد حداقل با ترکمنستان که نسبت به سایر کشورهای این منطقه از امکانات و جاذبه های زیادی برای این کشور چه در زمینه تجاری، خدمات پیمانکاری و به ویژه انرژی است، روابط خودرا حداکثر سازی کند.

ترکیه با این امید به سفر بردی محمد اف اهمیت زیادی داده و پیش بینی می شود از مذاکرات دوطرف چشم انداز خوب و روشنی را برای توسعه مناسبات اقتصادی و تجاری هرچه بیشتری با عشق آباد ترسیم کند.