هدایت صنعت فرش به سوی اقتصاد چرخشی

تهیه شده توسط انجمن صنایع نساجی ایران

درباره اتحادیه فرش اروپا (ECRA)

اتحادیه فرش و قالی اروپا (ECRA) متعهد است تا به اعضای خود برای ایجاد یک رویکرد صنعتی استاندارد و منسجم در جهت گذار به یک اقتصاد چرخشی، کمک کند. ما در اینجا در پی تعریف یک طرح استراتژیک خواهیم بود که مبیّن فاز جدیدی در چارچوب عملکرد ECRA است که به برخی از چالش های کلیدی پیش روی بخش فرش و کف پوش در اروپا میپردازد. مهم تر از همه، این طرح ما نشان دهنده حمایت بخش ما از اقتصاد چرخشی اتحادیه اروپا و علی الخصوص استراتژی پلاستیک آن خواهد بود.

(هدف استراتژی پلاستیک حفاظت از محیط زیست و کاهش زباله های دریایی، کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و وابستگی ما به سوخت های فسیلی وارداتی است).

ECRA که در شهر بروکسل در بلژیک مستقر است، در سال ۲۰۰۴ دایر شد و نماینده بیش از ۴۰ تولیدکننده پیشرو فرش از ۶ کشور اروپایی است. روی هم رفته، اعضای ما تقریبا %۹۰ از تولید فرش سرتاسری نساجی اروپا و %۷۳ از مصرف اتحادیه اروپا را به خود اختصاص میدهند.

به عنوان یک انجمن عضویت اروپایی، ما مشوق به اشتراک گذاری دانش، ایده ها و تجربیات بین اعضا و سهام داران خود هستیم. هدف ما بهبود مداوم اثرات زیست محیطی و بهداشتی صنعت خود به منظور کمک به حفظ منابع طبیعی، جلوگیری از تغییرات آب و هوایی و حفاظت از سلامت انسان است.

برای رسیدن به این هدف، ما تحقیق و بررسی صنعت را برپاکردیم و بر آنیم تا استانداردهای بین المللی و اتحادیه اروپا را در سطح محصول توسعه دهیم. این استانداردها به طراحی پیشرو فرش و همچنین جنبه های بهداشتی و ایمنی مربوط میشوند.

ما همچنین با طیف وسیعی ازسهام داران در تعامل هستیم، مشوق تغییر هستیم و مباحث را در مورد بهترین شیوه پایداری در بین سازمان های ملی و بین المللی و انجمن های تجاری در صنعت خود، هدایت میکنیم.

شکل۱- جزئیات اتحادیه فرش اروپا

۱-Comité Europeen de Normalization (اروپا استانداردسازی کم)
۲-International Organization for standardization (سازمان بین المللی استانداردسازی)
۳-European Resilient Flooring Manufacturers’ Institute (موسسه تولید کنندگان کف پوش ارتجاعی اروپایی)
۴-European Producers of Laminate Flooring (تولیدکنندگان اروپایی کف پوش لمینت)
۵-Multilayer Modular Flooring in focus
۶-  European Apparal and textile confedaration (کنفدراسیون پوشاک و نساجی اروپا)
۷-European Floor Coverngs Association (اتحادیه کف پوش اروپا)
۸-European Plastics Converters (مبدل های پلاستیک اروپا)
۹-European Carpet and Rug Association (اتحادیه فرش اروپا)
۱۰-Union Française de Tapis et Moquettes (اتحادیه قالی و فرش فرانسه)
۱۱-فدراسیون غیرانتفاعی صنعت نساجی، نجاری و مبلمان بلژیک.
۱۲-اتحادیه تولیدکنندگان و تأمین کنندگان صنعت مد و نساجی هلند با فعالیت در بخش های لباس کار، نساجی، مد، فرش، دکوراسیون داخلی و لباسهای بافتنی.
۱۳-مهم ترین رویداد جهانی صنعت برای منسوجات داخلی، طراحی داخلی و ایده های مد روز مربوط به طراحی داخلی است.
۱۴-Fédération Européenne des Industries de Colles et Adhésifs (اتحادیه صنعت چسب و درزگیر اروپا)
۱۵-European Chemical Industry Council (شورای صنایع شیمیایی اروپا)
۱۶-Industrieverband Klebstoffe e.V. (اتحادیه صنعت چسب)
۱۷- European Polymer Dispersion and latex Association (انجمن دیسپرسیون پلیمر و التکس اروپا)
۱۸-آزمایش های مواد اولیه و منسوجات پوششی کف
۱۹-European Man-Made Fibers Association (اتحادیه الیاف بشرساخت اروپا)
۲۰-اتحادیه صنعتی برای صنعت چمن مصنوعی

خلاصه اجرایی

فرش ها در انواع مختلف وجود دارند. شامل قالی های حاشیه آزاد (loos laid rugs)، کف پوشهای موکتی (to-wall floor coverings)، موکت طرح موزائیکی (carpet tiles)، فرش های نمایشگاهی و مناسبتی و همچنین فرش برای مصارف خانگی و تجاری. انواع مختلف فرش و کف پوش همچنین در بخش خودرو، زمین های ورزشی فضای باز و محوطه سازی نیز جایگاهی مهمی دارند.

اگرچه در سال ها اخیر بازیافت فرش در برخی برنامه های نوآورانه شاهد رشد بوده، اما همچنان دارای آمار پایینی است و تقریبا %۳۷ از ضایعات فرش صرف بازیابی انرژی میشود. هرچند، بازیافت و بازیابی انرژی کماکان قدمی مهم و روبه جلو است چرا که از ورود حجم قابل توجهی از ضایعات به محل های دفن زباله جلوگیری میکند.

هنگام در نظر گرفتن موضوع ضایعات برای هرگونه از کف پوش ها، ضایعات پس از مصرف توسط مصرف کنندگان، دارای بیشترین اهمیت است و به دنبال آن به ترتیب ضایعات پس از نصب و پساصنعتی در جایگاه های بعدی قرار میگیرند. سیر جمع آوری فرش از منسوجات متفاوت است.

اینکه هر فرشی در چه مرحله یا زمانی، چه در زمان نصب فرش جدید توسط نصاب فرش و چه توسط مسئول بازیافت در سایت جمع آوری شود متفاوت است. از آنجایی که میزان تقاضای بسیار پایینی برای استفاده مجدد فرش وجود دارد در نتیجه میزان قابل توجهی از مواد برای بازیافت وجود خواهند داشت.

تعداد محدودی طرح بازیافت فرش با حاشیه رشد در تعداد و اندازه در اتحادیه اروپا وجود دارند البته که اقدامات و طرح های تشویقی در حال اجرا و انجام هستند. با نگاهی به گذشته، میتوان دریافت که برنامه های بازیافت فرش، به دلیل اینکه اقتصاد برای دوام تجاری متکی به کاربردهای با ارزش طول عمر مفید بالا است، با شکست مواجه شده اند.

این عامل تعیین کننده را نمیتوان در هیچ راه حل یا ابتکاری که برای آینده چیده میشود، نادیده گرفت. خوشبختانه امروز ما شاهد یک تحول مثبت در راستای افزایش پتانسیل برای کاربردهای جدید برای بازیافت فرش هستیم به خصوص درباره استخراج الیاف،کاهش آلاینده ها و بالابردن خلوص خروجی، همراه با طراحی قابل بازیافت بودن محصولات مانند طرحی برای پایان عمر مفید محصول.

به طور کلی این امر باعث یک افزایش نویدبخش در چرخه ی محصولات و مواد است که منجر به کاربردهای با ارزش بالا برای محصولات نهایی میشود. با دردست گرفتن برنامه جدید اقتصاد چرخشی، اکنون باید بر روی بهبود فنآوری ها و امکانات برای به حداکثر رساندن ارزش محصول نهایی و همچنین ادامه افزایش حجم فرش های موجود برای بازیافت متمرکز بود.

یکی از موانع مهم در این راه، رسیدگی به جریان ضایعات پس از مصرف فرش است تا از طرح های جمع آوری و دسته بندی مناسب اطمینان حاصل و ارزش بالقوه محصول حفظ شود. این بدین معنی است که فرش ها باید خشک، پاکیزه و قابل دسته بندی شوند.

همین اصول درباره ی طرح های بازپس گیری فرش های ضایعاتی (کسبوکار به کسبوکار B2B1 ) و«کسبوکار به مصرف کننده B2C2 » تولیدکنندگان در هنگام تحویل محصولات جدید اعمال خواهد شد.

برنامه اقدام اقتصاد چرخشی جدید اتحادیه اروپا باید صرفه های اقتصادی لازم در مقیاس را فراهم کند تا صنعت فرش بتواند به مدل جدید منتقل شود.ب اید مشوق های مبتنی بر بازار وجود داشته باشند تا تأمین کنندگان را تشویق به توسعه خدمات باز پس گیری محصولات مستعمل و ضایعات و توسعه بازارهای پایان مصرف عمر محصول کند.

حذف موانع از پیش نیازهای هر سناریوی موفقی برای چرخشی بودن محصولات است. موانع قانونی زیادی در زمینه های مختلفی اعم از انطباق با اقتصاد چرخشی، اهداف تغییرات آب و هوایی، روش های تحقیق و توسعه، فعالیت های نوآورانه و پذیرش، افزایش ایده ها و نمونه های اولیه، وجود دارد .

از طرفی این موانع شامل هزینه های احتمالی برای طرح های مجموعه نیز میشود که در گذشته منشا شکست آنها بوده است. همچنین دیجیتال سازی میتواند نقش مهمی به خصوص در رابطه با مدیریت زنجیره ارزش شامل فاز ضایعات و اطلاعات مربوط به تسهیل بسته بندی و بازیافت داشته باشد.

منافع زیست محیطی ناشی از اقتصاد چرخشی در رابطه با تغییرات اقلیمی و مدیریت منابع طبیعی میتواند اثرات کربن ناشی از محصولات و فرآیندها را کاهش دهد و مشوق مصرف و تولید پایدار از جمله کاهش ضایعات از محل دفن زباله و سوزاندن آن باشد.

این امر با کاهش نیاز به مصرف، منجر به کاهش بار شیمیایی نیز خواهد شد. نوآوری در فن آوری در طول زنجیره ارزش میتواند به بهبود عملکرد زیست محیطی محصولات کمک کند و امکان ایجاد چرخه کامل مواد و جذب بیشتر ظرفیت و مواد بازیافتی را فراهم کند.

دستیابی به صنعت فرش اروپا به یک اقتصاد چرخشی کامل و بستن این حلقه، نیازمند تغییر در رویه های قدیمی، تعیین چارچوب عملکردی سازگار و تفکر استراتژیک در رسیدگی به چالش های کلیدی است.

رویکرد صنعتی که در اینجا برای دستیابی به پتانسیل کامل به اقتصاد چرخشی تا سال ۲۰۳۰ بیان شده است،یک رویکرد یکپارچه، چندبعدی، زنجیره ارزش محور و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است تا از ثبات و رقابت بلندمدت اطمینان حاصل کند که در آن رشد اقتصادی، انسجام اجتماعی و حفاظت از محیط زیست دست درست یکدیگر پیش میروند و از یکدیگر حمایت میکنند.

در اتخاذ رویکرد اقتصاد چرخشی، صنعت میتواند با اجرای ابتکاراتی برای کل چرخه عمر محصولات، آینده خود را در سطح اروپا و جهانی تحت کنترل درآورد.

از طراحی و ساخت گرفته تا مصرف، استفاده مجدد، بازیافت برای تولید و مصرف پایدار، کاهش اثرات کربن و مواد، افزایش نرخ استفاده از مواد دارای چرخه، رسیدگی به استفاده و حضور مواد بسیار نگران کننده در فرآیندها و محصولات، محدودسازی فرش های یکبارمصرف، قرار دادن به صفر رساندن ارسال ضایعات به محل دفن زباله در دستور کار، جذب پتانسیل دیجیتال سازی محصولات و فرآیند اطلاعات، افزایش حجم بازیافت پلاستیک، افزایش پیشگیری و کاهش ضایعات فرش، حمایت از جمع آوری و تفکیک بهتر ضایعات فرش و کمک به مدیریت بهتر منابع طبیعی از جمله منابع تجدیدپذیر.

استراتژی صنعت بر چهار ستون کلیدی بنا شده است:

۱- تغییر مسیری قدرتمند به سمت اقتصاد چرخشی به روشی استاندارد.
۲- اطمینان حاصل کردن از امر نوآوری که باعث ایجاد تغییر میشود.
۳- تبدیل کردن فن آوری های جدید و مواد دارای قابلیت چرخه به ویژگی ای دائمی برای آینده.
۴- افزایش محصولات پایدار و تجدیدپذیر در بازار با رعایت اصول چرخه.

درک بازار و صنعت فرش اروپایی:

صنعت فرش اروپا محصولات متعددی را برای بخش های مختلف بازار، عمدتا برای محیط های داخلی، و به ویژه کف پوش موکتی برای بخش ساخت وساز تولید میکند که مشمول مقررات محصولات ساختمانی اتحادیه اروپا(CPR)هستند. علاوه بر این، کف پوش هارا میتوان در قطارها، هواپیماها، کشتی ها و حمل ونقل جادهای و همچنین در زمینه ای ورزشی مانند زمین های تنیس و فوتبال نیز یافت.

کف پوشها: زمینه های مختلف کاربرد

شکل ۲- زمینه های مختلف کاربرد

برای کمک به اطمینان از عملکرد عالی و محصولات بادوام برای هر یک از این کاربردها، صنعت فرش ترکیبات مختلفی از مواد ایجاد کرده است. بزرگترین چالش در گذار به اقتصاد چرخشی، بهبود این ترکیبها به روشی نوآورانه است که سطح کیفیت و عملکرد یکسانی را برای هر کاربرد تضمین میکند.

رعایت قوانین بهداشت، ایمنی و محیط زیست همواره از اولویت های اصلی صنعت فرش بوده است.همراه با سایر محصولات کف پوش معمولی (مانند کفپوشهای لمینت و ارتجاعی).

موکت ها به عنوان محصولات ساختمانی در نظر گرفته میشوند و باید دارای برچسب CE اروپا باشند (مطابق با استاندارد اروپایی هماهنگ شده با ۱۴۰۴۱ EN در مورد کف پوش های ارتجاعی، لمینت و نساجی). در حالی که، فرش ها و رانرها کالاهای مربوط به دکوراسیون داخلی محسوب میشوند و به همین دلیل، نشان CE اروپا بر آنها اعمال نمیشود.

روش های مختلفی برای تولید فرش ها وجود دارند اما فرش ها در درجه اول به صورت بافت توسط ماشین بافندگی،به صورت سوزن زده شده بر روی یک الیه پشتیبان و یا از طریق نمدی کردن سوزنی (درهم تنیدگی الیاف) بافته میشوند.

علاوه بر این، آنها را میتوان به شکل موکت های حاشیه آزاد، موکت های طرح موزائیکی و فرش خودرو (اغلب به شکل قالبی) تولید کرد. اکثر فرش های تولید و مصرف شده در اتحادیه اروپا با استفاده از فن آوری سوزنزنی شده هستند با سهمی حدود %۶۰ وبه دنبال آن فرش های بی بافت سوزنی با سهم مشخص %۲۱ از نظر حجم و تنها %۹ بر اساس ارزش تولید میشوند.

آمار و ارقام بازار فرش اتحادیه اروپا

در سال  ۲۰۱۸، ۲۵۴ میلیون مترمربع فرش از کشورهای مختلف جهان به اتحادیه اروپا وارد و ۱۶۹ میلیون مترمربع فرش به دیگر کشورها صادر شده است. تجارت درون اتحادیه ای در اروپا تقریبا ۶۳۱ میلیون مترمربع است. این بدان معناست که حدودا ۷۱۶میلیون مترمربع فرش در بازار اتحادیه اروپا باقی مانده است.

تجارت درون اتحادیه ای در اروپا شامل %۶۰ از ظرفیت و ۵۶% از ارزش میشود. با احتساب کف پوش های نساجی، چمن مصنوعی، فرش های مخصوص خودرو و سایر کاربردهای فنی، ارزش تولیدفرش در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۸ معادل ۴۵۶ میلیارد یورو(شامل ارزش صادراتی ۱۱۲ میلیارد یورو به کشورهای دیگر جهان) بوده است. کشورهای اتحادیه اروپا در همین سال به میزان ۱/۵۴ میلیارد یورو فرش واردکردند.

 

شکل ۳- آمار و ارقام بازار فرش اتحادیه اروپا

شکل ۴- بازار اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۸ بر اساس روش های تولید

شکل ۵- تجارت درون اتحادیه ای اروپا

شکل ۶- صادرات اتحادیه اروپا به کشورهای دیگر

شکل ۷- واردات اتحادیه اروپا از کشورهای دیگر

مواد و حجم استفاده شده در بخش فرش

جدا از فرآیند تولید، یکی دیگر از عوامل مهم در بررسی فرش در بازار اروپا، ترکیب مواد و حجم مواد موجود درفرش است. بسته به حوزه کاربرد خاصی که یک فرش برای آن طراحی شده است.

با توجه به تحولات بازار در بخش پلیمر که ممکن است بر زنجیره تأمین تأثیر بگذارد، ممکن است تغییراتی در مواد مورد استفاده در فرش در طول زمان بروز پیدا کند. این تأثیر باید به ویژه با توجه به مدیریت بازیافت در نظر گرفته شود.

به خصوص زمانی که طول عمر نسبتا طولانی کفپوش های نساجی نیز در نظر گرفته میشود. موادی که معمولا برای تولید کف پوش های نساجی استفاده میشوند در نمودار زیر نشان داده شده اند.

 

شکل ۸- موادی که معمولا در کف پوش های نساجی مورد استفاده قرار میگیرند

داده های آماری که از طریق Eurostat در دسترس هستند، در جایی که بحث مواد در میان باشد، نیاز به تفسیرخاصی دارند، اگرچه تعاریف دسته بندی -HS-CN ممکن است برعکس این را نشان دهند.

هیچ تمایز واضحی میان فرش های سرتاسری و قالی یا بین چمن مصنوعی و سایر کاربردها وجود ندارد. حتی تفاوت میان پلی آمید۶ و پلی آمید،۶۶ که در جنبه های اقتصاد چرخشی بسیارمهم است، به طور مستقیم امکانپذیر نیست.

پلی استر(PET یا PTT) نیز بخشی از دسته “الیاف دیگر” است که مخلوطی از تمام الیافی که دسته بندی نشده اند، محسوب میشود. جرم کل گزارش شده را نمیتوان به سادگی به عنوان جرم پلیپروپیلن (PP) یا پلی آمید (PA) موجود تفسیر کرد.

جرم گزارش شده همیشه جرم ترکیبی لایه استفاده شده و پشتیبان است. اما هنگامی که این داده ها با اطلاعات اضافی از منابع دیگر ادغام میشود، این ارقام، تصویری قابل قبول از وضعیت کلی بازار ارائه میدهند. تجزیه و تحلیل دقیقی که در ادامه می آید،وضعیت موکت های سوزن زنی شده را به عنوان روش تولید بر اساس حجم تجارت، درون اتحادیه ای اروپا در مترمربع نشان میدهد.

برای نشان دادن تفاوت ها، دو بازار بزرگ فرش اتحادیه اروپا یعنی آلمان و بریتانیا انتخاب شده اند. داده ها به وضوح نشان می دهند که بازار فرش آلمان تحت سلطه فرش های حاوی پلی آمید است، در حالی که بازار فرش بریتانیا فرش های پلی پروپیلن یا فرش های حاوی سهم بالایی از پلی پروپیلن را ترجیح میدهد. این موضوع بیانگر این امر است که اولویت های مشتریان خاص بازار باید در استراتژی اقتصاد چرخشی در نظر گرفته شود.

شکل۹- فرش های تافتینگ بازار آلمان و بریتانیا درون اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۸

با نگاهی به داده های کلی اتحادیه اروپا برای موکت های سوزن زنی شده، تجزیه وتحلیل نشان میدهد که تمرکزبه طور انبوه باید بر روی فرش های حاوی PP یا PA باشد، با در نظر گرفتن همیشگی این امر که حجم های PA گزارش شده، مجموع ۶ PA و ۶۶ PA است.

چمن مصنوعی ساخته شده از PP و مورد استفاده برای زمین های ورزشی، بخشی از حجم PP گزارش شده برای فرش است. بر اساس اطلاعات CIRFS(اتحادیه الیاف بشرساخت اروپا)میتوان تخمین زد که مصرف چمن مصنوعی در حدود ۳۱میلیون مترمربع است.

شکل ۱۰- جزئیات بازار فرش اتحادیه اروپا(تجارت درون اتحادیهای برای فرشهای تافتینگ)

با استفاده از ترکیبی از مطالعه منتشر شده توسط Humborg ، SNFachpresse و داده های ساخت فرش معمولی ۳ مورد استفاده در”پاسپورت محصول
” جدید، میتوان تحلیل دقیق تری از بازار آلمان از نظر حجم و مواد مصرفی انجام داد.

در سال ۲۰۱۶ مصرف فرش در آلمان، ۱۷۶ میلیون مترمربع بود که ۱/۴ میلیون مترمربع (۱۳۰ تا ۱۴۰کیلوتن) (۳۷/ میلیون مترمربع)(تقریبا ۷۲کیلوتن)به عنوان کف پوش نساجی، ۷عنوان قالی و رانر و %۳۲ در زمینه های کاربردی متفاوت، عمدتا در بخش خودرو یا به عنوان کف پوش زمینه ای ورزشی در فضای باز و سرپوشیده مورداستفاده قرار گرفتند.

این بدین معنی است که میانگین مصرف برای کف پوش های نساجی به ازای هرنفر حدود۱مترمربع و برای قالی و رانر ۰/۵ مترمربع است.

شکل۱۱- جزئیات مصرف بازار فرش آلمان در سال ۲۰۱۶

شکل ۱۲- روشهای تولید کفپوش های نساجی فروخته شده در بازار آلمان

با ،%۷۴ سهم فرش های تافتینگ حدود %۲۰ بیشتر از میانگین اتحادیه اروپا(۵۳%)است. در یک میانگین سه ساله،۷۳% از فرش های مصرف شده در آلمان از کشورهای عضو اتحادیه اروپا و %۲۷ از دیگر کشورهای جهان وارد شدهاند.فرش هایی که از دیگر کشورهای جهان به آلمان وارد میشوند اغلب قالی و رانر هستند که از کشورهایی چون ترکیه، چین، هند، مصر، بنگالدش، ایران، نپال و عربستان سعودی وارد میشوند.

شکل۱۳- واردات فرش آلمان

محاسبه مواد لیفی استفاده شده در فرش های وارداتی از کشورهای خارج از اتحادیه اروپا تقریبا غیرممکن است. امابرای کف پوشهای نساجی تولیدشده در اروپا وضعیت متفاوت است.

در اروپا برای هر دسته از محصول اطلاعات بسیار دقیقی را میتوان ارائه کرد، همانطور که مواد لیفی استفاده شده در الیه در معرض سایش را بر اساس اطلاعات طراحی شده برای آن در کف پوشهای باقیمانده در اتحادیه اروپا را میتوان مشخص کرد. با این حال عدم صحت مطالعات در مورد آن مقادیر از کف پوش هایی که وارد بخش خودروسازی و چمن مصنوعی میشوند را باید پذیرفت.

شکل ۱۴- مقدار حجم باقیمانده در بازار اتحادیه اروپا

شکل ۱۵- فرش های تافتینگ باقیمانده در اتحادیه اروپا و الیاف مربوطه

هنگام استفاده از این روش، میانگین وزن محاسبه شده ۲/۱ کیلوگرم بر مترمربع است که %۳۳ از این مقدار، الیاف موجود در الیاف مورد استفاده هستند، عمدتا %۱۲ PET و الیاف PP در قسمت پشت و ۵۵% باقیمانده مواد پشتوانه ای مانند سنگ آهنگ، آلومینیوم هیدروکسید و لاتکس هستند.

این داده ها وضعیت فعلی را با کاربردهای مختلف و ترکیبات مختلف مواد خاص بازار منعکس میکنند. با این حال، مشخص است که تصمیم درست برای یک مسیر به سوی یک اقتصاد چرخشی به عوامل زیادی بستگی دارد که نمیتواند تنها متأثر از صنعت باشد.

شکل ۱۶-متوسط ترکیب فرش تافتینگ فروخته شده در اتحادیه اروپا بر اساس داده های سال ۲۰۱۸ و حجم کل الیاف نهایی

فرش و اقتصاد چرخشی – یک تغییر جریان مؤثر، یک فرآیند عاقلانه و یک چشم انداز بلند مدت

با نگاهی به گذشته درمیابیم که طرح های بازیافت فرش به دلیل اینکه از لحاظ اقتصادی وابستگی زیادی به ارزش بالای کاربری پایان عمر محصول دارد و همچنین به دلیل در دسترس نبودن تجاری با شکست مواجه شده اند. این عامل تعیین کننده را نمیتوان در هیچ راه حل یا ابتکاری در آینده نادیده گرفت.

به لحاظ تاریخی، ضایعات فرش معمولا یا برای بازیافت انرژی مورد استفاده قرار میگیرند و یا با بازیافتی به میزان بسیار محدود در محل دفن زباله تخلیه میشوند. در طول سه دهه گذشته، بازیابی انرژی به عنوان یک رویکرد نوآورانه تلقی میشد که تغییر مشی مهمی را از مسیر سنتی تر دفن زباله ایجاد میکند، با این حال هنوز کاهش اثرات زیست محیطی وجود دارد.

برای ایجاد تعادل بین اهداف اقتصاد چرخشی، مدیریت ضایعات و تغییرات آب وهوایی یک تغییر مورد نیاز است اما این چیزی نیست که تولیدکننده فرش بتواند به تنهایی از پس آن برآید. این امر نه تنها به مشارکت کامل زنجیره ارزش بلکه به مشارکت مقامات محلی و یا ملی نیاز دارد.

خوشبختانه امروز ما شاهد یک تحول مثبت در راستای افزایش پتانسیل برای طرح های بازیافت فرش به خصوص درباره استخراج الیاف، کاهش آلاینده ها و بالا بردن خلوص خروجی، همراه با طراحی قابل بازیافت بودن محصولات به عنوان طرحی برای باال بردن طول عمر محصول هستیم. به طور کلی این امر باعث افزایش نویدبخشی قابل چرخ های بودن محصولات و مواد و همچنین منجر به کاربردهای با ارزش بالا برای محصولات میشود.

با در دست گرفتن برنامه جدید اقتصاد چرخشی، اکنون باید بر روی بهبود فنآوری ها و امکانات برای به حداکثر رساندن ارزش محصول نهایی و همچنین ادامه افزایش حجم فرش های موجود برای بازیافت متمرکز بود.

یکی از موانع مهم در این راه، رسیدگی به جریان ضایعات پس از مصرف فرش است تا از طرح های جمع آوری و دسته بندی مناسب اطمینان حاصل و ارزش بالقوه محصول حفظ شود. این بدین معنی است که فرش ها باید خشک،پاکیزه و قابل دسته بندی شوند.

همین اصول درباره ی طرح های بازپس گیری فرش های ضایعاتی«کسبوکار به کسبوکار B2B4 » و «کسب وکار به مصرف کننده B2C5 » تولیدکنندگان در هنگام تحویل محصولات جدید اعمال خواهد شد.

قرارداد سبز و در چارچوب آن، استراتژی های اقتصاد صنعتی و چرخشی، باید صرفه جویی مقیاس های اقتصادی لازم را برای”انتقال درست”صنعت فرش به اقتصاد چرخشی کامل، فراهم کند تا این امر امکان پذیر شود.

همچنین انگیزه های مبتنی بر بازار را برای تشویق تأمین کنندگان به توسعه خدمات بازپس گیری محصولات  و بازارهای ارزشمند طول عمر محصولات را توسعه دهد. علاوه بر این، موفقیت یک چرخه کامل، در گرو کنار زدن موانع است.

این امر ممکن است شامل این موارد شود: تغییرات در قوانین برای کسب و کارها برای انطباق با اقتصاد چرخشی واهداف تغییرات آب و هوایی، موانع تکنولوژیکی که امکان افزایش تحقیق و توسعه را فراهم میکند، تشویق به فعالیت های نوآوری و امکان افزایش مقیاس ایده ها و نمونه های اولیه.

شکل۱۷- مسیرهای احتمالی بازیافت مواد موجود در فرش

مسیر ۱ : استفاده مجدد از فرش در صورت امکان.
مسیر ۲ : بازگشت به اجزاء اصلی: جداسازی مواد از اولیه مورد استفاده و پشتیبان.
مسیر ۳ : استفاده مجدد مستقیم از الیاف در صورت امکان.
مسیر ۴ : استفاده مجدد از پلیمرها از اجزاء تک مادهای.
مسیر ۵: بازیافت شیمیایی اجزاء تک مادهای “بازگشت به مونومرها”.
مسیر ۶ : بازگشت به “مواد شیمیایی پایه” برای مخلوط های پلیمری که نمیتوانند مستقیما به مونومرها بازیافت شوند.
مسیر ۷ : تغییر مسیر از محل دفن زباله در ترکیب با بازیابی انرژی.
مسیر ۸ : تجزیه بیولوژیکی کامل الیاف و سایر مواد.

علاوه بر این دیجیتال سازی میتواند نقش مهمی به خصوص در رابطه با مدیریت زنجیره ارزش شامل فاز ضایعات و اطلاعات مربوط به تسهیل دسته بندی و بازیافت بازی کند.

در این راستا، زنجیره های ارزش جهانی و درهم پیچیده با قابلیت ردیابی کم، مانعی برای بهبود چرخش کامل محصولات و مواد هستند. امروزه با هدف به صفر رساندن ورود ضایعات به محل دفن زباله و فرآیندهای بازیافت بهینه کمتر، بازیابی انرژی توسط صنعت و دولت های محلی به عنوان یک راه جایگزین برای دفن زباله مورد توجه قرار گرفته است.

در راستای انجام این کار، به وضوح دیده میشود که در عمل، سلسله مراتب جریان ضایعات توسط مقامات محلی و ملی نیز رعایت نشده است، به شکلی که در آنها بازیافت بالاتر از احیا از جمله بازیافت انرژی است، اما در عمل، بازیافت به ضرر بازیافت افزایش یافته است.

شکل ۱۸- استخرهای پلیمر و مواد به عنوان یک راه حل

جمع آوری، مرتب سازی و پردازش مواد برای بازگرداندن آنها به چرخه بسیار مهم هستند و این ها عناصری کلیدی برای سیستم برنامه ریزی منابع EPR میباشند. چرخه باید مبتنی بر مواد و مخصوص محصول باشد تا امکان ایجاد یک اقتصاد چرخشی انعطاف پذیر را فراهم کند تا زمینه برای بازی برابر برای انواع کف پوش ها ایجاد شود.

چنین سیستم برنامه ریزی منابع برای کف پوش ها عمدتا باید از انتقال جامعه و صنعت به سمت اقتصاد چرخشی، جایی که تمام کف پوش های دور ریخته شده ارزش پیدا میکنند، حمایت کند.

کمیسیون اروپا و کشورهای عضو با قراردادن مشوق ها در جای مناسب خود، به در اولویت قرار گرفتن بیشتر بازیافت کمک خواهند کرد. اگر این تغییر اتفاق بیفتد، چرخه کامل حاصل میشود و با ایجاد درآمد از مواد برای محصولات جدید، منافع مالی بیشتری ممکن میشود.

در عین حال، مزایای زیست محیطی را میتوان به طور خالصه بین اقتصاد چرخشی، تغییرات آب وهوایی و مدیریت منابع طبیعی به دست آورد. این امر میتواند اثرات کلی کربن محصولات و فرآیندها را کاهش دهد.

در نهایت این منجر به انتشار هرچه کمتر گاز CO2، مصرف انرژی و آب (برای مثال مصرف کم انرژی و آب در بازیافت در مقایسه با تولید خام) و همچنین با منحرف کردن مسیر ضایعات از محل های دفن زباله و سوزاندن آنها، باعث هرچه کمتر شدن میزان ضایعات و زباله خواهد شد.

مقدار مواد شیمیایی مورد استفاده نیز در مقایسه با استفاده از مواد خام کاهش مییابد.نوآوری تکنولوژیک در امتداد زنجیره ارزش میتواند به بهبود عملکرد زیست محیطی محصولات، امکان چرخش کامل مواد و افزایش استفاده از محتوای بازیافتی و مواد تجدیدپذیر کمک کند.

برخی از ابتکارات برای تولید فرش های طراحی شده مختص بازیافت، موفقیت های قابل توجهی را نشان داده اند. مخصوصا فرش هایی که امکان جداسازی نخ از الیاف پشتیبان آنها وجود دارد و جداسازی آن در دو جریان (تک)- ماده آسان میشود.

علاوه بر این، یک الیاف پشتیبان که به طور خاص برای هرچه راحت تر جدا کردن مواد طراحی شده است، یا یک فن آوری که امکان جداسازی تمیز الیاف از الیاف پشتیبان را فراهم میکند، از سوی دیگر این اجازه را به آن میدهد تا به استخر پلیمری بازگردد و بسته شدن حلقه را ممکن میکند.

اگرچه الیاف اصلی در نهایت در موارد و محصولات دیگر استفاده میشوند. چرخشی بودن در این مورد به عنوان چرخشی بودن محصول (فرش) نیست، بلکه به عنوان چرخشی بودن مواد اولیه اعم از پلیمرها یا مونومرها شامل مواد شیمیایی پایه و همچنین مواد طبیعی تعریف میشود.

یک «انتقال درست» به اقتصاد چرخشی کامل صنعت فرش اروپا و بستن حلقه، به تغییر رویه های قدیمی، چارچوب عملکرد مناسب و تفکر استراتژیک در رسیدگی به چالش های کلیدی نیاز دارد.

از دهه ۹۰ میلادی به بعد، این بخش به میزان قابل توجهی در نوآوری، پایداری محیط زیست، مسئولیت اجتماعی و خدمات به مشتریان و مصرف کنندگان خود سرمایه گذاری کرده است. استراتژی بلندمدت این صنعت برای اقتصاد چرخشی پایدار، با آگاهی از شکاف های موجود و با اطمینان از توانایی خود در تقویت موقعیتش، نقطه عطفی است.

یکی از دلایلی که این بخش هنوز اروپایی باقی مانده است، تواناییاش برای پذیرش فن آوری های جدید است که منجر به کارایی بیشتر میشود. سرمایه گذاری های مورد نیاز آتی برای شروع اقتصاد چرخشی فرش ممکن است منجر به استهلاک زودهنگام تجهیزات موجود شود.

رویکرد دستیابی به پتانسیل صنعت برای اقتصاد چرخشی تا سال ۲۰۳۰ یک رویکرد یکپارچه، چند بعدی، بین بخشی، زنجیره ارزش محور و از نظراقتصادی مقرون به صرفه برای تضمین ثبات و رقابت بلندمدت است که در آن رشد اقتصادی، انسجام اجتماعی و حفاظت از محیط زیست دست به دست هم میدهند و از یکدیگر حمایت میکنند.

با اجرای طرح جدید خود، این صنعت اقداماتی را در سطح اروپایی و بین المللی از طریق ابتکاراتی برای کل چرخه عمر محصولات، از طراحی و ساخت تا مصرف، استفاده مجدد، بازیافت برای تولید و مصرف پایدار، کاهش اثرات کربن و مواد، افزایش نرخ استفاده چرخشی مواد، رسیدگی به استفاده و حضور مواد بسیارنگران کننده در فرآیندها و محصولات،انجام خواهد داد.

هدف قرار دادن عدم ورود ضایعات به محل دفن زباله، بسیج پتانسیل دیجیتالی کردن اطلاعات محصول و فرآیند، افزایش محتوای پلاستیک بازیافتی و مواد تجدیدپذیر، افزایش پیشگیری و کاهش ضایعات فرش، حمایت از جمع آوری و دسته بندی بهتر ضایعات فرش و کمک به مدیریت بهتر منابع طبیعی انجام خواهد داد.

 

برای رسیدن به این هدف، صنعت فرش باید تحقیق و تجزیه و تحلیل انجام دهد و استانداردهای اتحادیه اروپا و بین المللی را برای مواد و طراحی فرش پیشرو برای بازیافت توسعه دهد.

سرمایه گذاری در منابع پایدار مواد خام، اتخاذ بهترین شیوه ها در فرآیندهای تولید پایدار، رویکرد مشارکتی برای جمع آوری و تفکیک ضایعات فرش و انجام نوآوری ها در امر بازیافت از دیگر ملزومات است.

تعامل مداوم این صنعت در طول سال ها همراه با کار استانداردسازی فعال آن، به تولیدکنندگان در سراسر اتحادیه اروپا کمک کرده است تا بهترین و هماهنگ شده ترین شیوه های سازگار را برای بهبود کیفیت، بهره وری و عملکرد پایدار محصولات و فرآیندها اتخاذ کنند.

با اذعان به وجود شکاف هایی که برای دستیابی به چرخه وجود دارند، تغییر به یک اقتصاد چرخشی کامل مستلزم مشارکت همه بازیگران در زنجیره ارزش، از جمله مقامات محلی و ملی و مصرف کنندگان در سیستمی است که در آن هر یک باید نقش خود را به طور کامل و مسئولانه ایفا کنند.

تغییر شیوه طراحی، تولید، مصرف و مدیریت فرش در پایان عمر، نیازمند تغییرات اساسی، هم در زنجیره ارزش صنعتی و هم در کل جامعه است.

صنعت فرش اروپا محصولات متعددی را برای بخش های مختلف بازار، عمدتا برای محیط های داخلی، و به ویژه کفپوش های سرتاسری برای بخش ساخت وساز تولید میکند که مشمول مقررات محصولات ساختمانی اتحادیه اروپا (CPR) هستند.

فراتر از این ها، انواع کف پوش ها را میتوان در قطارها، هواپیماها، کشتی ها و حملو نقل جادهای و همچنین در زمین های ورزشی مانند زمین های تنیس و زمین های فوتبال یافت. برای کمک به اطمینان یافتن از عملکرد عالی و محصولات بادوام برای هر یک از این کاربردها، صنعت فرش ترکیبات مختلفی از مواد ایجاد کرده است.

بزرگترین چالش در تغییر مسیر به سوی اقتصاد چرخشی، بهبود ترکیبات این مواد به گونه ای است که سطح کیفیت و عملکرد یکسانی را برای هر کاربرد آنها تضمین کند و در عین حال دورنمای معدوم کردن و بازیافت آنها را نیز تسهیل نماید.

رعایت قوانین بهداشت، ایمنی و محیط زیست اولویت اصلی این صنعت است. در میان دیگر کف پوش ها، کف پوش های سرتاسری باید دارای برچسب CE اروپا، مطابق با استاندارد اروپایی ۱۴۰۴۱ EN در مورد کف پوش های ارتجاعی، لمینت و نساجی باشند.

فرش ها و رانرها معمولا به عنوان کالاهای دکوراسیون داخلی تعریف میشوند که برچسب CE شامل حال آنها نمیشود، اما سایر اشکال برچسب گذاری مانند برچسب اکو اروپا یا پاسپورت کالای بخش فرش را میتوان ابتیاع کرد.

بخش عمده ای از فرش ها و کف پوش های نساجی موجود طوری طراحی شده اند که برای یک دهه مصرف دوام داشته باشند. به منظور تغییر مسیر مؤثر از یک اقتصاد خطی به اقتصاد چرخشی، صنعت باید در سه سطح یک استراتژی کاربردی داشته باشد:

اول: داشتن توانایی بازیابی محصولات پس از پایان عمر و ایجاد ارزش بهینه برای آنها، یک رویکرد مشترک بین عوامل کلیدی در زنجیره ارزش، مقامات محلی و سازمان های ملی مورد نیاز است.

دوم: توسعه طرح های چرخشی برای رفع نیازهای بازیافت در آینده در حالی که صنعت، محصولات موجود را به تدریج حذف میکند. جایگزینی آنها با محصولاتی که از ابتدا برای بازیافت طراحی شده اند با مواد بهداشتی و دائمی که میتوانند بی انتها بازیابی، بازیافت و بازسازی شوند.

سوم: اطمینان حاصل کردن از این امر که سرمایه گذاری روی پیشرفته ترین فن آوری های بازیابی در دسترس است و ارتقای بهترین روش و اصول طراحی پایان عمر محصول در پیش گرفته شود.

کمیسیون اروپا و کشورهای عضو باید به طور کامل از صنعت حمایت کنند و “انتقال درست” را که صرفا بر رویکرد فرماندهی و کنترل تکیه نمیکند را تسهیل کنند. اقدامات مبتنی بر بازار باید انگیزه های مناسبی را برای تحریک تغییر و فشار برای دستیابی به نوآوری های تکنولوژیکی بسیار مورد نیاز و حیاتی فراهم کند.

 

شکل۱۹- سه سطح استراتژیک لازم برای اقتصاد چرخشی

گذار به یک اقتصاد چرخشی کامل

– مسیری بسیار طولانی

گذار صنعت فرش به اقتصاد چرخشی مبتنی بر رویکردی استراتژیک با چهار رکن کلیدی است که پایه ها را مستحکم و شکاف ها را پر میکند:

۱- تغییر مسیری قوی به سوی اقتصاد چرخشی به روشی استاندارد
۲- اطمینان حاصل کردن از این امر که نوآوری منجر به تغییر میشود
۳- تبدیل کردن فن آوری های جدید و مواد چرخشی به یک ویژگی دائمی آینده
۴- افزایش محصولات پایدار در بازار، با پایبندی به اصول چرخشی

به عنوان بخشی از این تلاش، صنعت فرش متعهد به سرمایه گذاری و ایجاد مشارکت برای توسعه راه حل های مدیریت ضایعات است که امکان بازپس گیری مواد را از محصولات پایان عمر یافته فراهم می آورد و ایجاد بازار و تقاضا برای مواد خام ثانویه، اجرای طراحی برای اصول بازیافت، غلبه بر چالش های بازیافت ایمن محصولات پایان عمر یافته و افزایش آگاهی کسب و کارها و مصرف کنندگان در مورد اهمیت مواد پایدار، چرخشی و دائمی،زنجیره تأمین و تولید از سایر تلاش های صنعت فرش است.

بهداشت، ایمنی و کیفیت داخلی

این صنعت قبل از اینکه توسط مقررات ملی یا اتحادیه اروپا مورد هدف قرار بگیرد، کاهش ترکیبات آلی فرّار(VOC)و حذف تدریجی و یا ممنوعیت مواد بسیارنگران کننده را در اولویت قرار داد.

با توجه به این پیشرفت ها، صنعت دیگر از مواد شیمیایی ای که ممکن است مانع سلامت انسان و محیط زیست باشد و در چارچوب چرخه، از بازیافت ایمن جلوگیری کند استفاده نمیکند. امروزه، تمرکز اصلی تولیدکنندگان فرش بر روی سلامت مواد از نظر ممکن ساختن بازیافت ایمن و مؤثر محصولاتی که عمرشان به پایان رسیده است، میباشد.

خواص ذاتی مواد و بازیافت

خواص ذاتی مواد چه پلیمر باشد و چه مواد طبیعی مانند پشم و جوت، در طول عمر محصول تغییر میکند. برای حل این مشکل، راه حل در دو رویکرد مجزا و یک ابتکار متقابل صنعتی خاص یافت میشود.

رویکرد بازیابی مواد شیمیایی

برای بازیابی مواد شیمیایی، صنعت یک استراتژی بازیافت برای دستیابی به “بازگشت به مونومر” یا “بازگشت به مواد شیمیایی پایه” پیاده سازی کرده است که این مسئله را بخش جدایی ناپذیری از چرخه اقتصاد چرخشی مسازد.

رویکرد بازیافت مکانیکی

بازیافت مکانیکی چالش های خاص خود را به همراه دارد، برای مثال بازیافت نخ های رنگ شده فرش اغلب منتج به ایجاد فلس های قهوه ای خاکستری ای میشود که برای تولید پایدار مواد خام دست دوم رنگی جهت ساخت محصول جدید، مانع ایجاد میکند.

تجزیه اکسیداسیونی، حین فاز استفاده از محصول و یا فرآیند بازیافت مکانیکی آن، عامل کاهش هرچه بیشتر خواص مکانیکی از یک چرخه به چرخه دیگر است. درحالی که، فرآیند تولید نخ نیاز به مواد پلیمری با کیفیت بالای خواص استحکامی دارد که تنها با موادی که بسیار به مواد خام و استفاده نشده شبیه هستند مطابقت میکند. برای حل این مسئله، استراتژی صنعت بر اساس منبع یابی بهتر مواد در ترکیب و همکاری در طول زنجیره پلیمر چیده شده است.

معاهده پلاستیک چرخشی و بازیافت زباله های پلاستیکی

صنعت به عنوان بخشی از تعهد خود به اقتصاد چرخشی، با این دید به معاهده پلاستیک چرخشی پیوست که تا سال ۲۰۲۵ ، ۵۰%از پلاستیک های بازیافتی که به ۱۰ میلیون تن خواهد رسید، به عنوان مواد خام برای تولید محصولات جدید استفاده گردد. برای تحقق این امر، صنعت موظف شد که:

. مسئولیت انتقال کامل به اقتصاد چرخشی در تمام بخش ها را بپذیرد.

. به طور خاص اهداف بازیافت پلیمرها را بر اساس مدل های محاسباتی ثابت شده برای جریان های زباله در دسترس در آینده و مواد پلیمری موجود در فرش تعریف کند.

. ادغام جنبه های اقتصاد چرخشی و پایداری، به طور مثال، سهولت نصب، طراحی برای بازیافت و پایان عمر عملکرد به یک کار استاندارد شده CEN.

. این اطلاعات استاندارد شده درسیستم های برچسب گذاری داوطلبانه موجود ادغام گردد تا به مصرف کننده حرف های و شخصی نهایی این اجازه داده شود تا ارتباط شفافی برقرار کند.

. این اقدامات را با فرآیندهای ممیزی مستقل و بررسی های در حال اجرا برای توسعه بهترین تکنولوژی های بازیابی موجود برای پلیمرها در PCCW همراه سازد.

. مطالعات و پروژه هایی بنا نهد تا روش های تولید جدیدی برای تسهیل بازیافت محصولات توسعه یابد.

شکل ۲۰- مقدار پلیمرهای استفاده شده در بخش فرش (۲۰۱۸) در مقایسه با تقاضای مبدل های پلاستیک (۲۰۱۷)

برنامه عملیاتی فرش چرخشی- چشم انداز ۲۰۳۰

برای اطمینان از این که فرش ها برای این اهداف مناسب هستند، طراحان فرش موادی را به طور مرسوم انتخاب کرده اند که طول عمر خوبی داشته و علاوه بر آن معیارهای طراحی خاص را تحقق بخشد. از آن زمان تاکنون روش های پیچیده رنگرزی، چاپ و فناوری نساجی توسعه داده شده اند تا تولید انواع مختلف فرش مطابق با نیاز بازار ممکن شود.

طراحان، الیاف را بر اساس خصوصیات ذاتیشان انتخاب میکنند تا چاپ انواع الگوها در رنگ های روشن را ممکن سازند و یا ثبات ابعادی را تضمین کنند. انتخاب و شناسایی مادها ی که در هر دو زمینه خوب عمل کند، میتواند موضوعی چالشی باشد. بنابراین دستیابی به موادی ترکیبی جهت دستیابی به خصوصیات مورد نیاز و کیفیت مناسب اساسی است.

هر محصول فرش، از ترکیبات مختلفی با عملکردهای مختلف تشکیل شده است. لایه پشتیبان به محصول پایداری میبخشد و عملکرد آن را افزایش میدهد. لایه “کاربردی” نه تنها نقش زیبایی شناختی را از منظر رنگ و بافت ایفا میکند، بلکه نقش لایه “در معرض سایش” را نیز ایفا میکند که هم برای عملکرد و هم طول عمر حیاتی است.

شناسایی ترکیب درستی از مواد نیز مرکز ثقل طراحی چرخشی است، چه زمانی که محصول کف پوش باشد و چه زمانی که در وسایل حمل ونقل و یا در زمینه ای ورزشی مورد استفاده قرار گیرد. یک مسئله مهم دیگر نیز، در دسترس بودن به صورت تجاری است. یک محصول ممکن است از لحاظ تئوری در مدل اقتصاد چرخشی قابل بازیابی باشد، ولی برای اطمینان از امکان پذیر بودن آن برای صنعت، خروجی نیز باید ارزش ایجاد کند.

در برخی موارد، سرمایه مورد نیاز برای جداسازی بخش خاصی از مواد خود عامل بازدارنده است. این امکان وجود دارد که مواد اولیه بسیار کمی برای ایجاد عرضه کافی از مواد خام دست دوم وجود داشته باشد و یا مواد تولید شده ممکن است ارزش تجاری خوبی ارائه ندهند تا هزینه های تحمیل شده توجیه شود.

از طرف دیگر، حتی ممکن است تقاضای کافی وجود نداشته باشد. با این حال، اگر مواد اولیه و فرآیندهای تولید از ابتدا برای جداسازی، استفاده مجدد و ایجاد ارزش طراحی شوند، صنعت فرش قادر به توسعه محصولات بسیار متفاوتی خواهد بود. این تغییر در اصول طراحی، در نهایت به صنعت این امکان را میدهد که چرخش و پایداری را به گونه ای ارائه دهد که از نظر اقتصادی نیز سودمند باشد.

موفقیت آمیز کردن استراتژی اقتصاد چرخشی

. ترکیب موادی که جداسازی آن ها ساده باشد: جداسازی مواد فرش به تک قسمتی ها چالش های قابل توجهی را به وجود میآورد، اما جداسازی در این سطح برای استفاده مجدد یا بازیافت کارآمد، حیاتی است.

در بسیاری از موارد، انواع مختلف الیاف برای مواد پرزی و برای الیاف های پشتیبان ترکیب میشوند. برای دستیابی به هدف رسیدن به تک قسمتی های قابل استفاده مجدد، مواد مورد استفاده باید به راحتی قابل تفکیک باشند. به همین دلیل، از ترکیب موادی که نمیتوان آنها را به طور منطقی از هم جدا کرد، باید اجتناب کرد.

. تمرکز بر پلیمرهایی که به لحاظ شیمیایی قابل بازیافت هستند: رنگارنگ بودن فرش ها یکی از مشخص ترین بارزه های آنهاست. با این حال زمانی که فرش ها به پایان عمر مصرفی خود میرسند، آنجا که پای جداسازی مواد به میان میآید، جداسازی رنگ ها از عمده ترین مشکلات  هستند.

به طور معمول، تمام رنگ های روشن به سایه های خاکستری-قهوه ای غیرقابل تشخیص تبدیل میشوند و کاربرد بیشتر الیاف بازیابی شده را محدود میکنند، حتی اگر ماده تک قسمتی فقط از یک نوع پلیمر تشکیل شده باشد.

شکل۲۰- مقدار پلیمرهای استفاده شده در بخش فرش(۲۰۱۸) در مقایسه با تقاضای مبدل های پلاستیک (۲۰۱۷)

چنین تک قسمتی هایی را فقط میتوان در مواردی مورد استفاده قرار داد که رنگ، مانند الیاف پشتیبان فرش های بر پایه منسوجات، معیار اصلی انتخاب نیست.

پلیمرهای قابل بازیافت به لحاظ شیمیایی رفتارهای متفاوتی از خود نشان میدهند. پلی آمید ۶ (PA6) یا پلیاتیلن ترفتالات (PET) در طول فرآیند وابسپارش، تحت یک مرحله “جوهرزدایی” قرار میگیرند که در نتیجه منجر به تشکیل الیافی با خواصی برابر با همتایان مواد خام اولیه خود میشود.

اگرچه بازیافت شیمیایی یک فرآیند بهینه برای بخش فرش است، اما باید توجه داشت که این گزینه فقط برای تعداد محدودی از پلیمرها امکان پذیر است. به همین دلیل، استراتژی های بازیافت مکانیکی برای پلیمرهایی مانند پلیپروپیلن(PP)که در بخش فرش نیز استفاده میشود، باید در نظر گرفته شود.

اما در مواردی که خواص فیزیکی پلیمرها به دلیل فرآیندهای تخریب مکانیکی و اکسیداتیو به حدی کاهش مییابد که دیگر نمیتوان از کیفیت محصول بازیافتی مکانیکی اطمینان حاصل کرد، مسیرهای دیگری مانند«مواد شیمیایی ضایعات» یا «بازگشت به مواد شیمیایی پایه» باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرند.

 

شکل ۲۱- ویژگی پلیمرهای مورد استفاده در فرش های بازیافتی

در نهایت، فراتر از پشم و الیاف گیاهی، پلیمرهای زیستی نقش رو به رشدی در این بخش خواهند داشت. درک تفاوت بین “پایه زیستی” و “زیست تخریب پذیر” مهم است. اصطلاح “زیست تخریب پذیر” نشان میدهد که یک پلیمر از طریق فرآیندهای بیولوژیکی به طور کامل به H2O، CO2 و زیست توده تجزیه میشود و به طبیعت باز میگردد.

اگر چه در حال حاضر پلیمرهای زیست تخریب پذیر زیادی برای استفاده به عنوان الیاف فرش وجود ندارد، اما در توسعه چنین موادی فقط بحث زمان مطرح است. در مورد پلیمرهای زیستی، تنها منابع مونومرها یا پیش سازهای آنها هستند که از طریق فرآیندهای بیولوژیکی تولید میشوند.

در بسیاری موارد پلیمرها خود زیست تخریب پذیر نیستند. در نتیجه، پلیمرهای مبتنی بر زیست باید مانند پلیمرهای مبتنی بر روغن، در یک چرخه بازیافت کنترل شده بازیافت شوند. باید از مخلوط شدن پلیمرهای کاملا زیست تخریب پذیر با پلیمرهای غیرقابل تجزیه اجتناب شود زیرا این امر تنها راهبردهای بازیافت و جداسازی را در آینده پیچیده خواهد کرد. در اینجا نیز مهم است که به اصل ترکیب موادی که به راحتی جداسازی میشوند احترام بگذاریم.

. اندیشیدن به ادغام پلیمرها و مواد

سیستم حلقه بسته معمول با رویکردی صرفا مربوط به محصول یا بخش، همیشه برای مواد فرش راه گشا نیست. علاوه بر مسائل مربوط به رنگ و کاهش ویژگی های فیزیکی وابسته به زمان، حجم های موجود برای بخش خاص پلیمرهای مختلف به قدری محدود است که نمیتوان عملیات بازیافت صنعتی را صرفا بر اساس جریان های ورودی از فرش های بازیافتی توجیه کرد.

شکل۲۲- سیستم حلقه بسته

برای تعریف یک استراتژی خوب و قابل اجرا، صنعت باید تنوع و تغییرات شدید حجم موجود در بازارهای ملی مختلف را در نظر بگیرد. در یک زنجیره ارزش پلیمری واقعا چرخشی، جریان های مواد حاصل از بخش ها و منابع مختلف باید تجمیع شوند. بخش های مختلف بازار با سناریوهای عرضه و تقاضای شناخته شده به طور مداوم برای دستیابی به بالاترین حجم بازیافت ممکن سازگار خواهند شد.

الیاف پلی پروپیلن (PP) موجود در فرش ها باید با الیاف PP از چمن مصنوعی و منابع دیگر مانند مواد بسته بندی رنگی ترکیب شوند تا به سایر محصولات حاوی PP منتقل شوند و یا به مواد شیمیایی پایه منتقل خواهند شد که منبعی برای مواد خام جدید هستند.

شکل۲۳- بازیافت مواد اولیه – بازگشت به مواد شیمیایی پایه

جریان های پلیاتیلن ترفتالات (PET) در فرآیندهای بازیافت بطری های PET که دیگر الزامات استفاده در گرید بطری ها را برآورده نمیکنند و بنابراین ارزشی در بخش بطری ها ندارند، همچنان میتوانند به عنوان الیاف های پشتیبان منسوج در فرش های جدید نقش ایفا کنند.

شکل۲۴- بازیافت PET – (مکانیکی)

الیاف PET رنگی مانند الیاف PET که قبال در لایه پشتیبان فرش ها با خواص مکانیکی ضعیف دوباره مورد استفاده قرار گرفته اند، در نهایت مواد ورودی ارزشمندی برای فنآوری های جدید بازیافت PET شیمیایی خواهند بود. یک مثال پروژه Technology Microwave است که علاوه بر بسیاری دیگر در آن بهینه سازی فرآیندها، مانند مسیر شناخته شده گلیکولیز (Glykolysis-route)، مورد بررسی قرار میگیرد.

شکل ۲۵- بازیافت PET – (شیمیایی)

الیاف پلی آمید ۶(۶ PA) برگرفته از فرش ها، کالاهای زمینه پوشاک، پلاستیک های مهندسی یا تورهای ماهیگیری قدیمی را میتوان به طور مؤثری پلیمریزه کرد تا تبدیل به کاپرولاکتام شود و امکان تولید فلیک های ۶ PA درجه بکر را فراهم کند که میتواند در بسیاری از محصولات دیگر مورد استفاده قرارگیرد.

 

شکل ۲۶- “بازگشت به مونومرها” بازیافت شیمیایی – مثال ۶ PA

مثال PA6 به خوبی نشان میدهد که چگونه میتوان در استخرهای پلیمری، فنآوری های بازیافت مکانیکی و شیمیایی را با هم ترکیب کرد. حتی فرآیندهای زیست فنآوری جدید که امکان سنتز کاپرولاکتام (CPL) را فراهم میکنند، میتوانند برای جایگزینی مقادیری از ۶ PA که در طول استفاده، بازیافت و تبدیل شیمیایی در طول زمان از بین میرود، ادغام شوند.

. افزایش مقدار مواد بازیافتی و مواد از منابع تجدید پذیر

پس از ایجاد استخرهای پلیمری بر اساس سناریوهای عرضه و تقاضا، حجم مواد بازیافتی مورد استفاده در بخش فرش افزایش خواهد یافت.

علیرغم محدودیت های حجم مشخص شده در یک بخش خاص، بخش فرش میتواند به استراتژی پلاستیک اتحادیه اروپا و هدف معاهده پلاستیک چرخشی برای رسیدن به ۱۰ میلیون تن پلاستیک بازیافتی در محصولات جدید تا سال ۲۰۲۵ کمک کند.

. کمک به اهداف تغییرات اقلیمی و کاهش CO2-2030

بازیافت نه تنها گام مهمی برای دستیابی به اهداف اقتصاد چرخشی است، بلکه برای کاهش تأثیر بر تغییرات آب و هوایی نیز مؤثر میباشد. بازیافت به عنوان یک فرآیند، و همچنین منبعی از مواد بازیافتی، با کاهش فشار بر مراحل پردازش مواد اولیه و بکر، کمک زیادی به کاهش CO2 میکند.

این امر همچنین باعث کاهش مصرف انرژی میشود زیرا که تولید یک محصول اولیه با مواد بازیافتی انرژی کمتری مصرف میکند و همچنین رد پای کربن پایین تری دارند و میتوانند دوباره به عنوان محتوای بازیافتی در اقتصاد چرخشی معرفی شوند.

مواد بازیافتی در مقایسه با مواد بکر مربوطه، “بار” کمتری دارند. استفاده از مواد بازیافتی به طور گستردهای به کاهش CO2 کمک میکند، همانطور که در مورد بازیافت مواد الیاف فرش PA6 صادق است.

شکل۲۷- نمودار میزان انتشار ۲CO نسبت به زمان پلی آمید ۶ بکر و بازیافت شیمیایی شده

براساس محاسبات ارزیابی چرخه حیات LCA و اعالمیه های محصوالات زیست محیطی منتشر شده EPDs، کاهش گاز CO2 هنگام استفاده از الیاف PA6بازیافتی، yarn kg./eq₂kgCO 6/5 است.

با مصرف سالانه ۴۹/۰۰۰ تن نخ ۶ PA در فرش های تافتیگ و با فرض اینکه %۷۰ آن (پس از جمع آوری، مرتب سازی و بازیافت) میتواند مجددا در فرش های جدید استفاده شود. میزان کاهش گاز CO2 در محدوده ۲۲۳/۰۰۰ تن خواهد بود.

حتی با نگاه به الیاف PP بکر و در نظر گرفتن فقط بازیافت مکانیکی، میزان کاهش گاز CO2 در محدوده  yarn kg./eq₂kgCO ۰/۹ است. با مصرف ۱۰۷ کیلو تن و با فرض نرخ بازیافت واقعی ۵۰% کاهش در محدوده ۴۸۰۰۰ تن خواهد بود.

شکل ۲۸- کاهش CO۲ در استفاده از پلی آمید ۶ بکر و بازیافتی براساس محاسبات ارزیابی چرخه حیات L

این ارقام برای الیاف مبتنی بر PP و ۶ PA میزان مزایا و دستاوردهای تغییرات آب و هوای را برای دستیابی به اهداف کاهش انتشار CO۲ در سال ۲۰۳۰ در استراتژی اقتصاد چرخشی صنعت را نشان میدهد.

. گزارش شفاف در مورد محتوای بازیافتی

برای ارائه گزارش شفاف و واقعی در مورد حجم مواد بازیافتی و تجدیدپذیر استفاده شده، صنعت دو مورد جدید CEN(کمیته اروپایی استانداردسازی) را ایجاد کرده است که با تعریف محتوای بازیافتی و تجدیدپذیر و قابلیت بازیافت سروکار دارد.

با انجام این کار، بخش فرش میتواند پیشرفت خود را به صورت هماهنگ و استاندارد رصد کند. همراه با اتحادیه کیفیت بلژیک (BQA)، این صنعت همچنین یک سیستم سفارشی را برای تأیید محتوای بازیافتی در فرش ایجاد کرده است.

. اجتناب از موادی که میتوانند از بازیافت ایمن جلوگیری کنند

صنعت فرش از طریق تلاش های داوطلبانه خود در طول ۲۰ سال گذشته، اکثر مواد و افزودنی هایی را که میتوانند بازیافت ایمن را مختل کنند، حذف کرده است. همچنین استفاده از مواد یا ترکیبات موادی که میتوانند با افزایش تعداد مراحل فرآیند مورد نیاز برای دستیابی به بخشهای تک ماده قابل بازیافت، بازیافت را غیرممکن یا چالش برانگیزتر کنند، متوقف شده است.

هر رویکرد اقتصاد چرخشی باید هم از اصول اکولوژیکی و هم اقتصادی پیروی کند. تفکر مرسوم “درب کارخانه” به “درب کارخانه” دیگر کافی نخواهد بود. در واقع، مرزهای سیستم تفکر اقتصادی باید گسترش یابد. اتخاذ یک رویکرد چرخشی به فرآیندها و مواد خام ممکن است در وهله اول پرهزینه تر باشد، اما زمانی که فرش ها و مواد در پایان عمر خود ارزش ذاتی داشته باشند، چرخشی بودن از نظر تجاری عملی تر خواهد بود.

شکل ۲۹-چرخه عمر بهینه شده فرش با ادغام جنبه های طراحی و استراتژی های استخر پلیمری

. راستی آزمایی و زنجیره ارزش

تبادل شفاف اطلاعات در طول یک زنجیره ارزش “چرخشی” بسیار مهم است. تبادل اطلاعات باید به خوبی سازمان دهی شده و نیازهای خاص هریک از طرفین شرکا را برطرف کند. علاوه بر این، هر بازیکن کلیدی از جمله طرف بازیافت کننده باید ترکیب مواد فرش را بداند.

بدون اطلاعات در مورد حجم و نوع مواد، این خطر وجود دارد که فرشی که عمرش پایان یافته، “ارزش” کمتری داشته باشد و به احتمال زیاد به عنوان سوخت ثانویه در مرحله بازیابی و نه بازیافت که در سلسله مراتب ضایعات جایگاه بالاتری پیدا میکند، مورد استفاده قرار گیرد.

هنگام در نظر گرفتن گذار به اقتصاد چرخشی، مهم است که تا حد امکان ارزش مواد را حفظ کنیم، و گزینه هایی را که مواد را قابل بازیافت مجدد میکنند شناسایی کرده و مورد استفاده قرار بدهیم، نه اینکه جایگاه مواد به عنوان سوخت کاهش دهیم.

با توجه به اینکه طول عمر فرش ها بین ۷ تا ۱۶ سال است، مرحله گذار از طراحی محصول امروزی به رویکرد “طراحی برای جداسازی و بازیافت” چند سال طول میکشد. در طول این مدت، این محصولات جدید قابل بازیافت باید به وضوح از محصولات قدیمی و دیگر محصولات وارداتی متمایز شوند تا از مراحل جمع آوری و جداسازی انرژی و هزینه بر اجتناب شود.

بسیار مهم است که تولیدکنندگان فرش و شرکای بازیافت آنان بدانند دقیقا چه نوع محصولاتی را بازیابی میکنند. در بازاری با نیازهای فنی و مشتریان متعدد برای کف پوش های متنوع، تنها یک مسیر بازیافت وجود نخواهد داشت.

در عوض، بسته به ترکیب مواد و پیشرفت در فن آوری بازیافت و جداسازی، در نظر گرفتن چندین گزینه مهم خواهد بود. ترکیب دانش نوع و حجم مواد با فن آوری های روز، به اطمینان حاصل کردن از موثرترین راه حل های بازیافت کمک میکند.

. تبادل شفاف اطلاعات و دیجیتال سازی

مشتریان امروزی می خواهند یک انتخاب متعالی داشته باشند. تصمیم های خرید آنها هم بر اساس جزئیات و مشخصات فنی و هم جنبه های بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی است.

با توجه به الزامات ایمنی و بهداشت، برچسب CE یک رویکرد اساسی در سراسر اتحادیه اروپا ارائه میدهد، اما فاقد اطلاعات دقیق برای مصرف کنندگان و متخصصان است به عنوان مثال، برچسب CE عملکرد ایمنی محصول را در برابر آتش پوشش میدهد، اما هیچ اطلاعاتی در مورد نوع ضدحریق مورد استفاده ارائه نمیدهد.

با پاسپورت محصول PRODIS که سلامت، ایمنی و عملکرد زیست محیطی مواد و محصولات را پوشش میدهد، صنعت ابزاری را توسعه داده است که امکان شفافیت کامل و در دسترس بودن اطلاعات را برای مصرف کنندگان و در زنجیره ارزش فراهم میکند.

پاسپورت محصول، سیر تکاملی سیستم PRODIS است که توسط GUT و ECRA در سال ۲۰۰۴ ایجاد شد. در حالی که برچسب GUT بر جنبه های بهداشتی و زیست محیطی تمرکز داشت، سیستم PRODIS سطح بیشتری از جزئیات فنی را اضافه میکند که منجر به ایجاد اولین سیستم اطلاعات دیجیتال محصول هماهنگ شده در سراسر اتحادیه اروپا برای کفپوش میشود.

در هسته سیستم PRODIS یک پایگاه داده جامع با بیش از ۴۵۰۰ نوع فرش ثبت شده است. این پایگاه داده امکان تولید پاسپورت محصول دیجیتالی را حتی برای محصوالات قدیمی با استفاده از منابع داده های دست نخورده فراهم میکند و اطلاعاتی در مورد:

. ترکیب مواد
. اطلاعات فنی و مشخصات
. استفاده از مواد شیمیایی و عدم وجود مواد خطرناک
. انتشار مواد آلی فرّار VOC برای کیفیت داخلی
. الزامات ایمنی اولیه (نشانگذاری CE)و..
. اعلامیه های محصول زیست محیطی عمومی یا خاص محصول (EPDs)

عناصر دیگری مانند محتوای بازیافتی و تجدیدپذیر یا پتانسیل بازیافت در طول سال ۲۰۲۰ به پاسپورت دیجیتال اضافه خواهند شد. گزارش شفاف، قوی و نظارت بر محتوای بازیافتی در فرش های جدید برای گذار به سمت محصولات چرخشی بسیار مهم هستند. برای دستیابی به چنین هدفی، داده هایی قابل اعتماد مورد نیاز است تا صنعت قادر به نشان دادن پیشرفت خود باشد.

. ارتباط در امتداد زنجیره ارزش

برای دستیابی واقعی به یک زنجیره ارزش چرخشی مؤثر، برقراری ارتباط مفید با همه سهام داران در هر سطح، از تأمین کنندگان گرفته تا مشتریان، امری حیاتی است. تغییر به رویه های چرخی مستلزم همکاری همه طرف ها است. دست یابی به این مهم تنها از یک تولید کننده یا صنعت واحد امکان پذیر نیست. ما مواد سالم تر و پایدارتر را انتخاب خواهیم کرد و شفافیت بیشتری را در سطح مواد ارائه خواهیم کرد.

. جمع آوری، مرتب سازی و جداسازی

به عنوان یادآوری اولین قدم برای دستیابی به اقتصاد چرخشی کامل برای صنعت فرش، سیستم جدیدی است که امکان جمع آوری و دسته بندی بهتر فرش را به روشی بهینه فراهم میکند و از هرگونه آلودگی جلوگیری میکند.

این امر کلید ایجاد انگیزه برای بازیافت در مقابل روش های غیرچرخشی مانند بازیابی انرژی و دفن ضایعات است. در این راستا، صنعت فرش اروپا باید با شرکای خود از جمله شرکای مدیریت پسماند و مشتریان برای ایجاد سیستمی که جمع آوری، تفکیک و جداسازی بهتر جریان ضایعات فرش را تسهیل میکند، تعامل داشته باشد.

برای دستیابی به این هدف، سیاست گذاران اتحادیه اروپا و مقامات محلی، منطقه ای و/یا ملی باید نقش خود را به طور کامل ایفا کنند، زیرا دستیابی به این امر بدون مشارکت آنها ناممکن خواهد بود.

این بدین معنا است که سیاست های جدید بازیافت را رقابتی تر و از منظر هزینه ارجح تر میکنند و آگاهی ها را نسبت به مزایای پایداری بازیافت فرش افزایش میدهند. این شامل گواهی های ساختمان سبز، تدارکات عمومی سبز و همکاری با شرکای مدیریت پسماند برای شناسایی کارآمدترین رویکردها برای جمع آوری، دسته بندی و جداسازی است.

شکل۳۰- موانع و توصیه ها – طرحی برای چرخش

اگرچه این مفهوم توسط بسیاری از تولیدکنندگان پذیرفته شده است، سهم بازار از نظر حجم همچنان بسیار پایین است. جذب بازار به متغیرهای زیادی بستگی دارد، از جمله آگاهی مصرف کننده، ایجاد تقاضا برای مواد ثانویه و چارچوب تشویقی مناسب.

منبع یابی مسئولانه مواد برای طراحی بهتر محصولات مختص بازیافت و ارائه انگیزه های مناسب به تولیدکنندگان همراه با افزایش آگاهی مصرف کننده، گام های مهمی در جهت دستیابی به چرخش کامل هستند.

در این فرآیند، صنعت فرش همچنین درگیر اجتناب از همه مواردی است که ممکن است مانع بازیافت و/یا بازیافت ایمن شود، از جمله مواد شیمیایی، مواد و ترکیب موادی که میتوانند با افزایش تعداد مراحل فرآیند مورد نیاز برای دستیابی به تک قسمتی های قابل بازیافت، بازیافت را غیرممکن یا چالش برانگیزتر کنند.

برای دستیابی به هدف تک قسمتی های قابل استفاده مجدد، مواد مورد استفاده باید به راحتی قابل تفکیک باشند. به همین ترتیب، از ترکیب موادی که نمیتوان آنها را به طور منطقی از هم جدا کرد، باید اجتناب کرد.

– طرح های جمع آوری، مرتب سازی و پردازش مجدد

عملا هیچ سیستم مناسبی برای جمع آوری، دسته بندی و پردازش مجدد ضایعات فرش وجود ندارد، زیرا هیچ سیستم بازپس گیریای در سطح اتحادیه اروپا برای این دسته از محصولات موجود نیست. در نتیجه واقعیتی که امروز با آن مواجه هستیم این است که بخش عظیمی از ضایعات فرش به محل دفن زباله یا بازیافت انرژی از جمله سوزاندن میرود.

هر دو راه حل با اهداف اقتصاد چرخشی و تغییرات آب وهوایی همسو هستند. یک طرح جدید اتحادیه اروپا برای جمع آوری،مرتب سازی و پردازش مجدد، یک پیشنیاز موفقیت استراتژی صنعت است؛ طرحی که در آن روش های فعلی باید تغییر کنند تا یکپارچگی محصول حفظ شود و استفاده مجدد و بازیافت
مورد تشویق واقع شوند.

برای سیستم های بازپس گیری، صرفه جویی در مقیاس مورد نیاز است، زیرا در غیر این صورت هم تولیدکنندگان بزرگتر و هم تولیدکنندگان متوسط کوچکتر باید به تنهایی برای تحقق این امر تالش کنند. یک رویکرد سراسری اتحادیه اروپا مورد استقبال واقع میشود که در آن بازارهای نهایی باید برای بهبود ارزش سیستم و جلوگیری از هزینه های اضافی دفع ایجاد شوند.

– افزایش استفاده مجدد

تا به اینجا، میزان استفاده مجدد از فرش ها بسیار محدود بوده است. با هدف کاهش دادن میزان دفن زباله و بازیابی انرژی، استفاده مجدد باید تشویق شود. یکی از راه های انجام آن، به حداقل رساندن فرش های یکبارمصرف و سایر انواع کف پوش ها، به ویژه برای رویدادها و ترویج استفاده مجدد در مناطقی است که این امکان وجود دارد، اما هنوز کاملا توسعه نیافته اند، به طور مثال بخش فرش های تکه ای.

– افزایش تغییر مسیر محصولات به محل دفن زباله

طرحه ای دفع، جمع آوری و مرتب سازی موجود در اروپا نیازبه بهبود، تطبیق و گسترش به یک طرح واحد در سراسر اتحادیه اروپا دارند. این امر باید شامل واگذاری خدمات پسماندهای شهری پسامصرف، سیستم بازپس گیری صنعت و افزایش آگاهی مصرف کننده باشد.

– تغییر مسیر از بازیابی انرژی

بازیابی انرژی از جمله سوزاندن ضایعات سهم بزرگی از جریان ضایعات فرش را به خود اختصاص میدهد. در حالی که این مسیر بیست سال پیش یک راه حل خوب برای محدود کردن اثرات زیست محیطی جریان ضایعات فرش به محل دفن زباله و ایجاد ارزش افزوده برای مواد در پایان عمر آن تصور میشد، امروزه صنعت و جامعه باید از این رویکرد دور شوند تا بتوان به اهداف اقتصاد چرخشی دست یافت و اثرات آن بر تغییرات آب وهوایی را کاهش داد.

یکی از راه های انجام این مهم، استفاده از ابزارهای مبتنی بر بازار است که هدف را از بازیابی به سمت بازیافت تغییر میدهد، که در سلسله مراتب ضایعات جایگاه بالاتری دارد.

– تغییر مشی به سمت بازیافت

موانع برای بازیافت کامل فرش بسیارزیاد هستند. علاوه بر امکان سنجی اقتصادی، انتخاب مواد، ترکیب مواد، مشکل در جداسازی محصول، فرسودگی و پارگی در مرحله استفاده، در دسترس بودن اطلا در مورد مواد بسیار نگران کننده و آلودگی که در حین دفع رخ میدهد و جمع آوری و تفکیک ضایعات فرش نیز وجود دارد.

در مجموع، این موانع باور به بازیافت و اینکه کدام فرآیند بازیافت اعمال میشود را تعیین میکنند. شایان ذکر است که با توجه به محدودیت های موجود و فرآیندهای بازیافت موجود، تنها یک راه حل واحد وجود ندارد. تغییر به سمت قابلیت بازیافت کامل محصول به معنای تأکید بر همه این موانع و یافتن راه حل های مناسب با در نظر گرفتن امکان سنجی اقتصادی و افزایش ایده ها و فناوری ها است.

– محصولات قدیمی تر

طول عمر متوسط یک فرش ۲۰ سال است، که مدیریت محصولات قدیمی تر را به یک مشکل برای صنعت تبدیل میکند و بر استراتژی آینده تأثیر میگذارد. یک مسئله خاص این است که چگونه میتوان بار شیمیایی مواد بسیار نگران کننده و انواع الیاف خاص را محاسبه کرد. بازیافت کنندگان به اطلاعات گسترده تر محصول و داده های قابلیت ردیابی نیاز دارند تا قادر به مرتب سازی و پردازش مجدد مؤثر باشند.

– دقت لازم – ارتباطات، شفافیت و قابلیت ردیابی

زنجیره ارزش فرش با شفافیت و قابلیت ردیابی پایین برندسازی شده است. اگرچه، این صنعت در تأمین منابع بهترمواد و حذف تدریجی تمام مواد شیمیایی با خطر بالا پیشرفت هایی داشت، اما در دسترس قرار دادن اطلاعات در طول زنجیره ارزش و در فاز ضایعات برای بازیافت کنندگان، به ویژه در مورد محصولات قدیمی، یک چالش بوده است.

ثابت شده است که این یک مانع شناخته شده در صنعت برای بازیافت است. ارتباطات، شفافیت و قابلیت ردیابی در این رابطه با اجرای یک سیستم اطلاعات دیجیتال محصول هماهنگ شده در سراسر اتحادیه اروپا به رهبری صنعت بهبود خواهد یافت.

در هسته این سیستم، PRODIS یک پایگاه داده جامع با بیش از ۴۵۰۰ نوع فرش ثبت شده است. این پایگاه داده امکان تولید پاسپورت محصول دیجیتال را حتی برای محصولات قدیمی فراهم میکند.

– امکانسنجی اقتصادی

امروزه بازیافت فرش فرآیندی محدود و هزینه بر است که مستلزم درجات بالایی از سرمایه گذاری است. این امر همیشه در مواد حاصل شده منعکس نمیشود. هزینه نسبی نیز ممکن است در مقایسه با هزینه پردازش بالا باشد. ایجاد انگیزه در این فرآیند به روش صحیح، در تقویت تقاضا و ایجاد فرصت بسیار مفید خواهد بود.

– تکنولوژی ها

راه حل های فن آورانه با امکان سنجی اقتصادی مرتبط هستند. یک مانع مهم فقدان تحقیق و نوآوری در فن آوری های بازیافت فرش همراه با کمبود بودجه اختصاص یافته اتحادیه اروپا و ملی در این زمینه است. علیرغم تلاشهای صنعت، چه در گذشته و چه در حال حاضر، داستان های موفقیت آمیزی وجود داشته است؛ اما در بسیاری دیگر موانعی چون عدم امکان سنجی اقتصادی و مشکلاتی حولو حوش مقیاس وجود داشته اند.

طرح ها در مقادیر نسبتا کمی کار میکنند اما از نظر اقتصادی افزایش نمی یابند. بهبود فن آوری ها، افزایش تحقیق و توسعه و نوآوری، تسهیل مقیاس پذیری ایده ها و فن آوری ها، کلید موفقیت آینده در دستیابی به اهداف هستند.

– تقاضای مصرف کننده

تا به امروز، فقدان مشخصی از تقاضای مصرف کنندگان برای محصولات “سبز” وجود داشته است. اغلب فقط ساختار بیرونی و رنگ محصولات است که باعث تصمیم به خرید میشود. این عدم تقاضا و آگاهی، تولیدکنندگان را به سرمایه گذاری، توسعه و ترویج روش های جدید کار و ایجاد راه حل های پایان عمر تشویق نکرده است.

ثابت شده است که این امر در توسعه بازارهای جدید ایجادکننده بحران میشود و مانعی برای عرضه در آنها است. افزایش آگاهی مصرف کننده، تغییر نگرش خرید و تشویق به خرید محصولات سبز و چرخشی، گامی مهم در جهت تحقق اهداف خواهد بود.

– توسعه فرصت های بازار

سرمایه گذاری و ایجاد انگیزه در نوآوری ها، فرآیندها و فنآوری های نوظهور، پیش نیاز اساسی برای گذار موفقیت آمیز به یک اقتصاد چرخشی کامل است. تالش و تعهد برای افزایش مقیاس تحقیقات، نوآوری، ایده ها، روش ها و فن آوری ها برای بهینه سازی مزایا مورد نیاز است.

روز به روز، بازارهای پایان عمر باید رو به پیشرفت بروند؛ زیرا در حال حاضر فرصت های زیادی برای استفاده ثانویه وجود دارد، اما به خصوص با توجه به مسیرهای بازیافت و فنآوری برای موفقیت، فاقد رقابت پذیری هزینه هستند. یک فشار در جهت درست با در دست داشتن انگیزه های مناسب، به ارزیابی فرصت های اقتصادی و غلبه بر ناتوانی های فنی کمک میکند.

– منبع یابی مواد

تشویق و ایجاد انگیزه برای تأمین بهتر مواد خام نه تنها باید بر اساس عملکرد زیست محیطی باشد، بلکه باید طرحی برای معیارهای بازیافت را نیز در بر گیرد، که گام مهمی در جهت تسهیل بازیافت است.

– قوانین دسته بندی محصولات

حمایت از توسعه و استفاده از قوانین دسته بندی محصولات هماهنگ شده در سرتاسر اتحادیه اروپا برای فرش و استفاده از آن به عنوان مبنایی برای اطلاع رسانی عملکرد زیست محیطی محصولات در هر دو دسته کسب وکار به کسب وکار B2B و کسب وکار به مصرف کننده B2C.

– شستشوی سبز

در حال حاضر شستشوی سبز نگرانی اصلی برای محصولات وارداتی است. این صنعت همراه با تصمیم گیرندگان و سازمان های غیردولتی، نیازمند ایجاد فرآیندها و معیارهایی برای جلوگیری از شستشوی سبز است تا اطمینان حاصل کند که همه به اهداف اقتصاد چرخشی متعهد و پاسخگو هستند.

– ابتکارات مشارکتی

احساس نیازی وجود دارد به حمایت، تسهیل و تشویق ابتکارات مشترک برای کاهش موانع و بهبود قابلیت بازیافت فرش به طور مثال ایجاد رویکرد مشترک با زنجیره ارزش پلیمر برای بستن حلقه پلیمرها با ایجاد استخرهای پلیمری از محصولات مصرفی مختلف از جمله فرش.

– استفاده بهتر از تدارکات عمومی (GPP)

تدارکات عمومی (GPP) یک ابزار کلیدی برای افزایش تقاضای محصولات پایدار و چرخشی، به ویژه در بخش ساخت وساز خواهد بود. مقامات دولتی دارای قدرت خرید ۱۴% از تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا هستند که این باید به خوبی مورد استفاده قرار گیرد تا تأثیر قابل توجهی بر استفاده از محصولات چرخشی پایدار داشته باشد. معیارها و ضوابط GPP هماهنگ شده در سطح اتحادیه اروپا به ایجاد تقاضا به روشی هماهنگ کمک میکند.

– مسئولیت توسعه یافته تولید کننده (EPR)

این صنعت از یک طرح هماهنگ شده در سراسر اتحادیه اروپا برای همه انواع مواد تشکیل دهنده کفپوش ها پشتیبانی میکند که در آن مسئولیت تولیدکننده تا مرحله پس از مصرف چرخه عمر فرش گسترش مییابد.

این صنعت از یک رویکرد مبتنی بر انگیزه حمایت میکند و نه یک رویکرد مبتنی بر حجم یا وزن. سیستم EPR باید واقعا به تغییر به سمت چرخش کمک کند و صرفا به پشتیبانی از سیستم مدیریت زباله موجود بدون جنبه چرخشی بودن واقعی آن اکتفا نکند.

کالاهای وارداتی

در مفهوم وسیع تر، فرش وارداتی همچنین این سوال بزرگ را ایجاد میکند که با وجود اهدافی چون اقتصاد چرخشی، سلامت و تغییرات آب وهوایی، چگونه رویکردی نسبت به واردات داشته باشیم.

در حالی که صنعت فرش در اتحادیه اروپا اساسا و عمدتا یک صنعت اروپایی با زنجیره ارزش اروپایی است، به همان میزان نیز صادق است تا تأکید شود که سهم قابل توجهی از فرش بازار اروپا از تأمین کنندگانی اصلی چون چین، هند، ترکیه و مصر تأمین میشود.

انطباق و پاسخگویی در هسته اصلی نگرانی ها هستند. خلاصه شدن بین چرخش، سلامت و محیط زیست و مسائل مربوط به تغییرات آب وهوایی در مرحله تولید و زباله، زمانی که زنجیره تأمین خارج از اتحادیه اروپا است، یک چالش واقعی به خصوص با طراحی برای بازیافت، سلامت و ایمنی، اثر کربن و تخلیه ضایعات صفر در محل دفن زباله خواهد بود.

بر خرده فروشان و توزیع کنندگان ضروری است که نقش کامل خود را در زنجیره ارزش ایفا کنند تا اطمینان حاصل شود که تمام اهداف اقتصاد چرخشی برآورده میشوند و همچنین بر قانون گذاران اتحادیه اروپا که یک سیستم حمایتی را ایجاد کنند که امکان ادغام واردات در طرح های گسترده تر اقتصاد چرخشی و اهداف تغییرات آب وهوایی را فراهم کنند. این امر میتواند با نهادینه کردن بررسی دقیق، دیجیتالی کردن، شفافیت کامل و اطلاعات محصول
خاص در هنگام واردات با استفاده از پاسپورت محصول انجام شود.

– اثرات زیست محیطی

بر اساس آثارمحیطی محصول (PEF) یا اعلامیه های محصول زیست محیطی (EPD)، همه اظهارنامه ها باید شفاف، قابل اعتماد و توسط اشخاص ثالث مستقل تایید شده و برای فرش ها و رانرها استاندارد بخش CEN لحاظ شده باشد. یک رویکرد هماهنگ و منسجم بین تمام ابزارهای موجود، کلید موفقیت است.

– محتوای بازیافتی

پشتیبانی از تشدید استفاده از مواد با پتانسیل بالا برای بازیافت به طور مثال پلیمرها در محصولات جدید، پشتیبانی از استفاده از ثبت یک طرح برای نظارت بر محتوای بازیافتی برای بهینه سازی نتیجه تراکم بهتر در ارتباط با مواد دیگر مانند پلاستیک، ترکیب و همسو کردن سیاست ها و روش های اتحادیه اروپا با کار استاندارد سازی در مورد محتوای بازیافتی و تعاریف بازیافت پذیری.

– در دسترس بودن مواد بازیافتی

استفاده از معاهده پلاستیک های چرخشی به عنوان ابزاری برای تعریف زنجیره تأمین جدید برای مواد بازیافتی، ایجاد انگیزه کردن برای پتانسیل مواد بازیافتی در بخش فرش از جمله نیاز به پلیمرهای بازیافتی بیشتر و کمک به افزایش آگاهی در طول زنجیره ارزش و مصرف کنندگان، این صنعت همچنین از استفاده بهتر از الزامات ایمنی و زیست محیطی در سیاست گذاری بر اساس معیارهای GUT خود به عنوان ابزار اندازه گیری دفاع میکند.

– کمک به اهداف کاهش CO2

تولید یک ماده بازیافتی با ردپای کربن کمتر برای تزریق به یک حلقه بسته از محتوای بازیافتی و بازگشت به اقتصاد، سهم مهمی در کاهش CO2 دارد. مواد بازیافتی در مقایسه با مواد بکر مربوطه، «بار» کمتری دارند. استفاده از مواد بازیافتی کمک زیادی به اهداف کاهش CO2 اتحادیه اروپا در سال های ۲۰۳۰ و ۲۰۵۰ میکند. پتانسیل این کار وجود دارد و نشان داده شده است و باید بیشتر مورد بهره برداری قرار گیرد. سهم کاهش CO2 در نهایت با افزایش ظرفیت های بازیافت در این بخش افزایش مییابد.

الهام حبیبی

Recent Posts

دریافت بلیط رایگان نمایشگاه فرش و کفپوش استانبول

نمایشگاه فرش و کفپوش (2025 CFE) از تاریخ 18 تا 21 دی ماه در مرکز…

41 دقیقه ago

فروش ماشین‌آلات نساجی دست دوم باکیفیت

شرکت ترکیه ایی Uğurteks Tekstil Makina Parkı با افتخار ارائه‌دهنده ماشین‌آلات نساجی دست دوم با…

3 روز ago

برنامه ریزی کامل سرویس و نگهداری پیشگیرانه ماشین آلات ریسندگی – کاردینگ

مهندس قاسم حیدری، کارشناس ارشد تکنولوژی نساجی با توجه به اینکه ماشین آلات خط تولید…

5 روز ago

نساجی زیر تیغ واردات

سید شجاع‌الدین امامی رئوف، دبیر انجمن صنایع نساجی ایران، بیان کرد: برنامه هفتم توسعه در…

1 هفته ago

رشد ۱۳ درصدی صنعت نساجی کشور

ابراهیم شیخ، معاون صنایع عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت، اعلام کرد: در هشت‌ماهه نخست…

1 هفته ago

نمایشگاه بین‌المللی نساجی یزد؛ پل ارتباطی تولیدکنندگان داخلی و بازار جهانی

دكتر محمد ميرجليلي: مدير نمایشگاه نساجی و پوشاک استان یزد و مدیرعامل شركت مهندسي تحقيقاتي…

2 هفته ago